Szczepienia w profilaktyce zespołu różyczki wrodzonej

Różyczka jest powszechnie występującą chorobą zakaźną wieku dziecięcego, zwykle o łagodnym, a niekiedy subklinicznym przebiegu. Na ogół nie pozostawia poważnych następstw, lecz jeżeli zapada na nią kobieta w ciąży, istnieje ryzyko poważnego uszkodzenia płodu [1]. Głównym celem powszechnych szczepień przeciwko różyczce dzieci i innych osób wrażliwych na ten wirus była eliminacja zakażeń kobiet w ciąży i zapobieganie zespołowi różyczki wrodzonej. Temu problemowi poświęcony jest poniższy artykuł.


Zespół różyczki wrodzonej
Patogeneza

Różyczka wrodzona jest skutkiem zakażenia pierwotnego nieuodpornionej kobiety w okresie pierwszych 16 tyg. ciąży. Wobec braku matczynych przeciwciał wirus przechodzi przez łożysko. Ryzyko wystąpienia różyczki wrodzonej jest odwrotnie proporcjonalne do wieku ciążowego, w którym dochodzi do zakażenia matki [2, 7]. I tak w badaniach Plotkina i wsp. opublikowanych w 1967 r. stwierdzono, że jeżeli do zakażenia doszło w pierwszych 6 tyg. ciąży – embriopatia występowała u ok. 56 proc. noworodków. Jeśli zakażenie miało miejsce później, to występowanie zespołu różyczki wrodzonej było rzadsze i dotyczyło odpowiednio: w 7.–9. tyg. ciąży ok. 25 proc. płodów, w 10.–12. tyg. ciąży ok. 15 proc., a w przypadku zakażenia w 13.–21. tyg. ciąży w zasadzie nie stwierdzano tego zespołu [2]. Natomiast nowsze badania opublikowane w roku 2001 wykazały, że jeżeli do zakażenia doszło w pierwszych 8 tyg. ciąży – uszkodzenia płodu stwierdza się u więcej niż 2/3 noworodków, natomiast tylko 1/3 noworodków demonstrowała objawy choroby, jeżeli do zakażenia doszło między 9. a 16. tyg. ciąży, a przy zakażeniu powyżej 16. tyg. ciąży objawowe zakażenie noworodków stwierdzano sporadycznie [9]. Wrodzone wady serca są częste, gdy zakażenie wystąpi przed 12. tyg. ciąży, a głuchota ma tendencję do występowania przy zakażeniu przed 12.–16. tyg. ciąży [9].

Blisko 50 proc. zakażonych ciężarnych nie ma objawów choroby, ale niezależnie od występowania objawów różyczki dochodzi do groźnej dla płodu wiremii. W różyczce wrodzonej zmiany dotyczą wielu narządów, a przyczyną ich powstania jest zarówno teratogenne, jak i zapalne oddziaływanie wirusa, który zaburza organogenezę w pierwszym trymestrze ciąży lub uszkadza narządy już ukształtowane. Powtórne zakażenie w czasie ciąży jest rzadką, ale możliwą przyczyną zespołu różyczki wrodzonej. Przypadkowa...


Pełna treść artykułu...