Temperamentalne uwarunkowania elastyczności w radzeniu sobie ze stresem u młodzieży

Cel
Temperament odzwierciedla się w indywidualnym sposobie reagowania na sytuacje życiowe. Celem prezentowanych badań było określenie roli cech temperamentalnych dla elastyczności w radzeniu sobie ze stresem w grupie młodzieży oraz ocena związków między cechami demograficznymi i psychospołecznymi młodzieży a elastycznością w radzeniu sobie ze stresem.

Metody
Do badań zakwalifikowano łącznie 368 adolescentów (131 chłopców i 236 dziewcząt) w wieku od 15 do 20 lat. Średnia wieku w grupie badanej wyniosła M = 17,26 (SD = 1,90) roku. W badaniach wykorzystano Kwestionariusz Elastyczności w Radzeniu Sobie ze Stresem dla Młodzieży KERS-14A autorstwa Małgorzaty A. Basińskiej i wsp., Kwestionariusz Temperamentu PTS autorstwa Jana Strelaua i Bogdana Zawadzkiego oraz ankietę własną.

Wyniki
Temperament jest istotnym statystycznie predyktorem dla elastyczności w radzeniu sobie ze stresem i jej wymiarów. Wyjaśnia on zmienność elastyczności w radzeniu sobie ze stresem w 12%, a jej aspektów, odpowiednio, w 6% zmienność stosowanych strategii, w 20% kompetencji zaradczych i w 7% refleksyjności. Wyniki badań pokazały, że siła procesu pobudzenia i siła procesu hamowania stanowią predyktory elastyczności w radzeniu sobie ze stresem. Osoby badane, których temperament cechował się większą siłą pobudzenia i hamowania, częściej elastycznie radziły sobie ze stresem.

Wnioski
Cechy temperamentalne młodzieży warunkują jej elastyczność w radzeniu sobie ze stresem. Elastyczność w radzeniu sobie jest również zależna od oceny poziomu warunków socjoekonomicznych i oceny stanu własnego zdrowia.



Purpose
Temperament is reflected in the way of the individual’s responding to life events. The purpose of the study was to assess, firstly, the role of temperamental traits in adolescents’ coping flexibility, and secondly, relationships of their coping flexibility with demographic and psychosocial characteristics.

Methods
Participants in the study were 368 adolescents (131 boys and 236 girls) aged 15 to 20. The average age in the study group was 17.26 (SD = 1.90) years. The following methods were used: the Coping Flexibility Questionnaire for Adolescents (KERS-14A) by Małgorzata A. Basińska et al., the Pavlovian Temperament Survey (PTS) by Jan Strelau and Bogdan Zawadzki, and a demographic-psychosocial questionnaire developed for the purposes of this study by the present authors.

Results
Temperament was found to be a statistically significant predictor of coping flexibility and its dimensions, explaining 12% of the variance in coping flexibility, and respectively: 6% of the changeability strategy, 20% of the variance in coping competencies, and 7% in reflexivity. The research findings show that the strength of excitation and the strength of inhibition processes were predictors of coping flexibility. Adolescents characterized by greater strength of both these processes turned out to flexibly deal with stress more often.

Conclusions
Temperamental characteristics determine adolescents’ flexibility in coping with stress. Coping flexibility depends also on their self-assessed socioeconomic status and health.