Terapia poznawczo-behawioralna lęku napadowego

W artykule omówiono leczenie lęku napadowego w ujęciu psychoterapii poznawczo-behawioralnej. Lęk napadowy lub pojedynczy napad paniki to jedne z najczęstszych schorzeń sfery psychicznej wśród zaburzeń lękowych. Etiologia zespołu lęku napadowego zakłada współwystępowanie czynników genetycznych oraz środowiskowych. Napady paniki często towarzyszą innym chorobom psychicznym i somatycznym. Nieustanne poczucie intensywnego niepokoju z występowaniem wielu objawów somatyzacyjnych wpływa na pogorszenie codziennego funkcjonowania i istotnie obniża jakość życia. Sytuacja globalna wywołana infekcjami SARS-CoV-2 może korelować ze wzrostem zachorowalności na zespół lęku napadowego. Wprowadzenie odpowiednich interwencji terapeutycznych na jak najwcześniejszym etapie choroby daje pacjentom szansę na długotrwałą remisję. Dotychczas dowiedziono, że najlepsze rezultaty leczenia farmakologicznego osiąga się dzięki stosowaniu leków przeciwdepresyjnych, a także benzodiazepin. Do interwencji niefarmakologicznych charakteryzujących się najwyższą skutecznością kliniczną zalicza się psychoterapię poznawczo-behawioralną. W porównaniu z innymi metodami postępowania terapię poznawczo-behawioralną cechuje najwięcej rzetelnych badań dowodzących jej wysokiej skuteczności. Psychoterapia lęku napadowego w ujęciu poznawczo-behawioralnym obejmuje pełną konceptualizację problemu pacjenta, przy uwzględnieniu poszczególnych modeli teoretycznych. Leczenie napadów paniki opiera się na protokole, w którym są zawarte interwencje zarówno poznawcze, jak i behawioralne, np. psychoedukacja, restrukturyzacja poznawcza, trening oddechowy, ćwiczenia relaksacyjne i ekspozycje intero­ceptywne oraz in vivo. Wyniki badań wskazują, że terapia ta stanowi alternatywną formę leczenia lęku napadowego, a także na porównywalną skuteczność interwencji opartych na terapii poznawczo-behawioralnej i farmakoterapii.

This article discusses the treatment of panic disorder in terms of cognitive behavioral psychotherapy. Panic disorder is one of the most common anxiety disorders. The etiology of panic disorder assumes the coexistence of genetic and environmental factors. Panic attacks often accompany other mental and somatic diseases. The constant feeling of intense anxiety with a number of somatic symptoms affects the deterioration of everyday functioning, significantly reducing one’s quality of life. The global situation caused by SARS-CoV-2 may correlate with the increase in the incidence of panic disorder. The introduction of appropriate therapeutic interventions at the earliest possible stage of the disease gives patients a chance for long-term remission. So far, it has been proven that the best results of pharmacological treatment are achieved thanks to the antidepressant and benzodiazepine drug groups. One of the non-pharmacological interventions with the highest clinical effectiveness is cognitive-behavioral psychotherapy. Compared to other trends, cognitive-behavioral therapy is characterized by the most reliable research proving its high effectiveness. Psychotherapy of panic disorders in the cognitive-behavioral approach includes a complete conceptualization of the patient’s problem, taking into account individual theoretical models. Treatment of panic attacks is based on a protocol which takes into account both cognitive and behavioral interventions, e.g. psychoeducation, cognitive restructuring, breathing training, relaxation exercises and both interoceptive and in vivo exposures. Research results indicate that this therapy is an alternative form of treatment for panic disorders. Sources indicate that the effectiveness of interventions based on cognitive-behavioral therapy is comparable to that of pharmacotherapy.