Tężec i wścieklizna - profilaktyka

Tężec i wścieklizna są rozpowszechnionymi na całym świecie ostrymi chorobami zakaźnymi. Tężec spowodowany jest działaniem tetanospasminy, wydzielanej przez laseczki tężca (Clostridium tetani), natomiast wściekliznę wywołują przenoszone na ludzi wirusy z rodziny Rhabdoviridae. W pracy przedstawiono podstawy rozpoznania i leczenia oraz zasady profilaktyki obu chorób.








Tężec


Tężec jest ostrą chorobą wywołaną działaniem neurotoksyny (tetanospasminy) wydzielanej przez laseczki tężca (Clostridium tetani).



Etiologia


Clostridium tetani to Gram-dodatnia beztlenowa laseczka. Przetrwalniki tężca są okrągłe, położone przy biegunie komórki. Są dość oporne na suszenie i środki dezynfekujące. Roztwory, tj. 5-procentowy fenol, 3-procentowy formaldehyd, 1-procentowa chloramina, potrzebują ponad 15 godz. do zniszczenia przetrwalników tężca, zaś gotowanie nie zabezpiecza przed zakażeniem. Najlepszą metodą zabicia przetrwalników jest proces dezynfekcji w autoklawie.



Epidemiologia


Choroba ta jest rozpowszechniona na całym świecie, a częstość jej występowania zależna od przeprowadzanej profilaktyki i edukacji społeczeństw. Do zakażenia dochodzi poprzez zanieczyszczenie ran zarodnikami lub laseczkami tężca. Choroba pojawia się głównie w okresie letnim, co jest związane z narażeniem na kontakt z ziemią i częstszymi zranieniami. Liczba przypadków tężca drastycznie się zmniejszyła dzięki prawidłowo przeprowadzanej profilaktyce. Śmiertelność w okresie rozwiniętej choroby wynosi ok. 30–60 proc., zaś intensywna terapia zmniejsza ją do 10–20 proc.



Patogeneza


Przetrwalniki lub laseczki tężca wnikają do organizmu przez zanieczyszczone rany. Rozwojowi bakterii i wytwarzaniu jadu sprzyjają równoczesne zakażenia bakteriami tlenowymi, które dla swego rozwoju zużywają tlen i tworzą warunki beztlenowe.

O zakażeniu należy zawsze pamiętać w przypadku ran głębokich, kłutych czy miażdżonych. W miejscu zakażenia dochodzi do produkcji tetanospasminy. Choć jest ona obecna w krążeniu, to jednak nie przechodzi przez barierę krew – mózg. Drogą rozprzestrzeniania tetanospasminy jest więc transport neuronalny. Toksyna ta wiąże się z obwodowymi neuronami ruchowymi, wnika w aksony poprzez łączenie...


Pełna treść artykułu...