Days of Thoracocardiac Surgery, Conferences, Meetings and Congresses in Poland

Pierwsza ogólnopolska konferencja torakochirurgiczna pod hasłem Dzień Torakochirurgiczny odbyła się 21.11.1951 r. w Instytucie Gruźlicy w Warszawie i dała początek sekcji Towarzystwa Chirurgów Polskich (TChP). Uczestnicy konferencji byli świadkami wyodrębniania się nowej gałęzi chirurgii. Jak pisze Jan Goldstein, na wniosek doc. Manteuffla wybrano komisję organizacyjną do utworzenia sekcji torakochirurgicznej TChP (Manteuffel, Bross, Dębicki, Rutkowski, Drews, Bogusz, Rzepecki, Wiechno, Goldstein) [1]. W latach 1951–1955 odbyło się pięć dni torakochirurgicznych.

Następne konferencje obradowały pod nazwami:

I i II Zjazd Torakochirurgów i Anestezjologów (1957 i 1959 r.), Konferencja Ftyzjochirurgiczna (1958) i Konferencja Torakochirurgiczna (1961, 1964 i 1965 r.).

Zarząd Główny TChP postanowił uznać wszystkie dotychczasowe Dni i Konferencje Torakochirurgiczne za zjazdy. Dalsze dwie konferencje zorganizowano pod nazwą Zjazd Torakochirurgiczny TChP (1967 i 1969 r.) [67]. Na zebraniu Sekcji Torakochirurgicznej TChP 13.10.1969 r. przyjęto wniosek prof. Manteuffla o przemianowaniu Sekcji Torakochirurgicznej na Sekcję Torako-Kardio-Angiochirurgiczną [68]. Następne zjazdy to: XIV i XV Zjazd Naukowy Sekcji Torakochirurgicznej i Chirurgów Naczyniowych TChP (1971 i 1974 r.), XVI–XXVII Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP (1976, 1977, 1979, 1981, 1984, 1986, 1988, 1990, 1992, 1994, 1996 i 1998 r.), XXVIII Kongres

Torako-Kardio-Angiochirurgów (2000 r.) oraz I–V Kongres Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów (2002, 2004, 2006, 2008 i 2010) [69–72].

XXIX Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca

i Naczyń TChP (przewodniczący Sekcji prof. dr hab. n. med. Grzegorz Szumiłowicz; 2000–2002) nie odbył się z powodu powstania dwóch nowych towarzystw naukowych, których pierwsze zjazdy obradowały w tym samym terminie – 26–28.04.2002 r. Był to I Zjazd Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów w Szczecinie i I Zjazd Polskiego Towarzystwa Chirurgii Naczyniowej w Kołobrzegu. Zebranie założycielskie i Walne Zgromadzenie członków Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów odbyło się 27.04.2002 r. w Szczecinie [59].

I Dzień Torakochirurgiczny.

Warszawa, 21.11.1951 r.

Organizator: doc. dr n. med. Leon Manteuffel.

Przewodniczący zebrania: prof. dr n. med. Kazimierz

Dębicki.

Miejsce obrad: Instytut Gruźlicy.

Program:

• Anatomia płuc i drzewa oskrzelowego – L. Manteuffel;

• Postępowanie z „mokrymi chorymi” – J. Nowicki;

• Guzy śródpiersia – W. Bross, R. Drews [1].

II Dzień Torakochirurgiczny.

Gdańsk, listopad 1952 r.

Przewodniczący: prof. dr n. med. Kazimierz Dębicki.

Program:

• Leczenie spraw zapalnych (ropnych) tkanki płucnej;

• Leczenie urazów, zwłaszcza ran klatki piersiowej [2].

III Dzień Torakochirurgiczny.

Wrocław, 10.12.1953 r.

Przewodniczący: prof. dr n. med. Wiktor Bross.

Program:

• Ropniaki opłucnej – W. Bross;

• Przepukliny przeponowe – R. Drews, W. Bross [3].

IV Dzień Torakochirurgiczny.

Poznań, 11.12.1954 r.

Przewodniczący: prof. dr n. med. Roman Drews.

Program:

• Rak przełyku i wpustu – S. Adamski, A. Trzetrzewiński,

R. Drews;

• Ożywianie serca – M. Justyna;

Metody i technika wytwarzania bezkrwawego pola operacyjnego – S. Pokrzywnicki [4].

V Dzień Torakochirurgiczny.

Kraków, 10.12.1955 r.

Przewodniczący: prof. dr n. med. Józef Bogusz.

Program:

• Rak płuca – T. Koszarawski, J. Nowicki, W. Leszczak;

• Hibernacja i hipotermia – S. Pokrzywnicki, M. Justyna,

J. Rutkowski [5].

I Zjazd Torakochirurgów i Anestezjologów. Warszawa, 4–5.04.1957 r.

Przewodniczący: prof. dr n. med. Leon Manteuffel.

Program:

• Chirurgiczne leczenie zwężenia lewego ujścia żylnego

– L. Manteuffel;

• Znieczulenie w chirurgii serca i dużych naczyń –

M. Justyna [6, 7].

Konferencja Ftyzjochirurgiczna.

Zakopane, 7.11.1958 r.

Przewodniczący: prof. dr n. med. Wit Rzepecki.

Program:

• Resekcja tkanki płucnej w gruźlicy – W. Rzepecki;

• Anestezja w resekcji tkanki płucnej – M. Justyna;

• Przetoka oskrzelowa – S. Mlekodaj [8].

II Zjazd Torakochirurgów i Anestezjologów. Wrocław, 14–15.05.1959 r.

Przewodniczący: prof. dr n. med. Wiktor Bross.

Program:

• Leczenie operacyjne tetralogii Fallota – W. Bross;

• Znieczulenie w operacjach na otwartym sercu –

A. Aroński [9].

III Konferencja Naukowa Sekcji Torakochirurgicznej TChP.

Gdańsk, 29–30.05.1961 r.

Przewodniczący: prof. dr n. med. Kazimierz Dębicki.

Miejsce obrad: Sala im. Rydygiera, Państwowy Szpital Kliniczny nr 1, ul. Dębinki 7.

Program:

• Leczenie zniekształceń klatki piersiowej – R. Drews;

• Chirurgiczne leczenie ubytków międzyprzedsionkowych – W. Bross, L. Manteuffel;

• Zaciskające zapalenie osierdzia – K. Dębicki [10].

IV Konferencja Naukowa Sekcji Torakochirurgicznej TChP.

Poznań, 24–25.01.1964 r.

Przewodniczący: prof. dr n. med. Roman Drews.

Program:

• Choroby przełyku – R. Drews;

• Leczenie chirurgiczne prawego ujścia tętniczego – W. Bross;

• Leczenie chirurgiczne lewego ujścia tętniczego –

W. Sitkowski;

• Zwężenie tętnicy głównej – K. Dębicki, I. Giżycka, J. Moll;

• Głęboka hipotermia i jej zastosowanie na otwartym sercu – J. Moll, J. Michałowski [11].

V Konferencja Naukowa Sekcji Torakochirurgicznej TChP.

Zakopane, 19–20.11.1965 r.

Przewodniczący: prof. dr n. med. Wit Rzepecki.

Miejsce obrad: Sanatorium im. T. Chałubińskiego,

ul. Chramcówki 15.

Program:

• Leczenie chirurgiczne gruźlicy płuc – kierownik tematu: Wit Rzepecki (Zakopane);

• Leczenie chirurgiczne nabytych wad lewego ujścia żylnego ze szczególnym uwzględnieniem wyników odległych i metod otwartych – kierownik tematu: Jan Nowicki (Warszawa);

• Leczenie chirurgiczne wad siniczych u dzieci – kierownik tematu: Jan Moll (Łódź);

• Miscellanea – kierownik tematu: Wit Rzepecki (Zakopane) [12–14].

Zjazd Torakochirurgiczny TChP.

Łódź, 15–16.09.1967 r.

Przewodniczący Zarządu Sekcji Torakochirurgicznej TChP i Komitetu Organizacyjnego Zjazdu: prof. dr n. med. Jan Moll.

Wiceprzewodniczący: doc. dr n. med. Marian Śliwiński.

Miejsce obrad: Dom Technika, plac Komuny Paryskiej 5.

Program (referaty programowe):

• Urazy klatki piersiowej – R. Drews;

• Stany ropne płuc i opłucnej – W. Sosnowski, M. Zierski,

A. Maciejewski, S. Nowak, J. Nowicki;

• Nabyte wady serca – E. Żera, J. Bowkiewicz, J. Moll;

• Wrodzone niesinicze wady serca – A. Chruścicki, K. Ossowska, O. Kapuściński, I. Giżycka;

• tematy wolne;

• filmy naukowe [15–18].

XIII Zjazd Torakochirurgiczny

TChP z udziałem Polskiego

Towarzystwa Kardiologicznego

i gości zagranicznych.

Białystok, 12–13.09.1969 r.

Przewodniczący Zarządu Sekcji Torakochirurgicznej TChP i Komitetu Organizacyjnego Zjazdu: prof. dr n. med. Stanisław Adamski.

Wiceprzewodniczący: doc. dr n. med. Adam Dowgird.

Miejsce obrad: Sala wykładowa Akademii Medycznej, ul. Mickiewicza 2.

Program:

• guzy śródpiersia;

• samoistna odma śródpiersia;

• chirurgia odcinka piersiowego i ujścia aorty;

• tematy wolne;

• konferencja okrągłego stołu:

–

Chirurgiczne leczenie wad nabytych serca w krążeniu

pozaustrojowym;

– Elektrostymulacja serca [19–22].

XIV Zjazd Naukowy Sekcji Torakochirurgicznej i Chirurgów Naczyniowych TChP.

Warszawa, 27–28.05.1971 r.

Przewodniczący Zarządu Sekcji i Komitetu Organizacyjnego: prof. dr n. med. Jan Nowicki.

Wiceprzewodniczący: prof. dr n. med. Jan Nielubowicz.

Miejsce obrad: Pałac Kultury i Nauki, Sala PAN.

Program:

• Nienowotworowe zwężenia przełyku – przewodniczący sesji I: R. Drews;

• Choroby przełyku – przewodniczący sesji II: S. Szyszko;

• Leczenie chirurgiczne miażdżycy tętnic kończyn dolnych – przewodniczący sesji III: S. Koźmiński, sesji IV: S. Bąk [23, 24].

XV Zjazd Sekcji Torakochirurgicznej i Chirurgów Naczyniowych TChP.

Gdańsk, 9–10.05.1974 r.

Przewodniczący Sekcji i Komitetu Organizacyjnego: doc. dr hab. Stanisław Mlekodaj.

Wiceprzewodniczący: dr n. med. Jerzy Pryczkowski.

Miejsce obrad: Sala im. Rydygiera, Instytut Chirurgii Akademii Medycznej, ul. Dębinki 7.

Program:

• obrażenia klatki piersiowej;

• leczenie chirurgiczne wrodzonych wad serca;

• tematy wolne [25–27].

XVI Zjazd Sekcji Chirurgów Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP.

Lublin, 15–16.02.1976 r.

Przewodniczący: prof. dr hab. n. med. Zbigniew Papliński.

Zastępca przewodniczącego: dr n. med. Stanisław Jabłonka.

Miejsce obrad: Collegium Pathologicum, ul. Jaczewskiego 8.

Program:

• Postępy w chirurgii płuc w ostatnich latach – W. Rzepecki;

• Postępy chirurgii serca – J. Moll;

• Postępy w chirurgii naczyń krwionośnych – P. Misiuna;

• dyskusje okrągłego stołu:

– Podstawy wyboru sposobu leczenia raka płuca;

– Krążenie pozaustrojowe;

– Ostre niedokrwienie kończyn [28, 29].

XVII Zjazd Sekcji Chirurgów Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP.

Wrocław, 20–21.11.1977 r.

Przewodniczący: prof. dr hab. n. med. Eugeniusz Rogalski.

Program:

• sesja I: chirurgia klatki piersiowej (zwężenia, obrażenia tchawicy i oskrzeli);

• sesja II: chirurgia serca (operacyjne leczenie ubytków przegrody międzyprzedsionkowej i międzykomorowej);

• sesja III: chirurgia naczyń (obrażenia) [30, 31].

XVIII Zjazd Naukowy Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP.

Szczecin, 18–19.11.1979 r.

Przewodniczący: doc. dr hab. n. med. Seweryn Wiechowski.

Program:

• skojarzone leczenie raka płuca;

• leczenie chirurgiczne wad nabytych zastawki dwudzielnej;

• zatory tętnic;

• postępy w chirurgii klatki piersiowej, serca i naczyń [32, 33].

XXXVII Posiedzenie Naukowe Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego i XIX Zjazd Naukowy Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP.

Warszawa, 22–23.11.1981 r.

Przewodniczący: prof. dr hab. n. med. Wacław Sitkowski.

Miejsce obrad: Pałac Kultury i Nauki.

Program:

• Urazy klatki piersiowej i ich skutki – S. Mlekodaj;

• Leczenie chirurgiczne choroby wieńcowej – W. Sitkowski, M. Hoffman;

• Ograniczenie strefy martwicy – W. Wysznacka-Aleksandrow;

• Postępy w leczeniu wstrząsu kardiogennego – A. Dyduszyński;

• Diagnostyka izotopowa w niedokrwiennej chorobie serca – W. Rużyłło;

• Wybrane zagadnienia z diagnostyki i leczenia choroby wieńcowej – M. Hoffman;

• Późne powikłania po operacjach naczyniowych – H. Rykowski [34, 35].

XX Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP.

Bydgoszcz, 23–25.06.1984 r.

Przewodniczący Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP (1981–1984) i Komitetu Organizacyjnego: doc. dr hab. n. med. Zygmunt Mackiewicz.

Miejsce obrad: Filharmonia Pomorska, ul. Libelta 16 oraz Sala Audytoryjna Akademii Medycznej, ul. Skłodowskiej-Curie 9.

Program (referaty programowe):

• Historia zjazdów Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP – W. Noszczyk;

• Postępy chirurgii klatki piersiowej – Z. Papliński;

• Postępy chirurgii serca – J. Moll;

• Postępy chirurgii naczyń – Z. Mackiewicz;

• Społeczne znaczenie zakrzepowego zapalenia żył kończyn dolnych – W. Noszczyk, P. Andziak;

• chirurgia przełyku;

• chirurgia śródpiersia;

• niesinicze wrodzone wady serca;

• zakrzepica żylna i jej powikłania;

• niedokrwienie kończyn górnych [36–38].

XXI Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Tchu

(z udziałem międzynarodowym).

Kraków, 4–6.09.1986 r.

Przewodniczący Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP (1984–1986) i Komitetu Organizacyjnego: prof. dr hab. n. med. Antoni Dziatkowiak.

Miejsce obrad: sale Akademii Wychowania Fizycznego; nieformalne dyskusje – w podkrakowskich dworkach i pałacach.

Program:

• forum międzynarodowe;

• powtórne operacje torakochirurgiczne, ostra niewydolność oddechowa po operacjach torakochirurgicznych, ropniaki opłucnej;

• operacyjne leczenie wrodzonych i nabytych wad lewego ujścia tętniczego, tętniaki aorty wstępującej, operacje wad serca u niemowląt w głębokiej hipotermii, nadciśnienie płucne u dzieci do 7. roku życia;

• operacyjne leczenie miażdżycowego niedokrwienia kończyn dolnych, powtórne i wielokrotne operacje naczyniowe, zespół łuku aorty;

• sesje: krążenie pozaustrojowe, psychologia kliniczna, anestezjologia i postępowanie pooperacyjne, wczesna rehabilitacja pooperacyjna, szybkie analizy biochemiczne [39–41].

XXII Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP.

Katowice, 8–10.09.1988 r.

Przewodniczący Sekcji i Komitetu Organizacyjnego: doc. dr hab. n. med. Roman Adamczyk.

Wiceprzewodniczący: doc. dr hab. n. med. Zbigniew Religa, lek. Eugeniusz Malinowski.

Miejsce obrad: Centrum Kultury przy pl. Dzierżyńskiego.

Program:

• urazy klatki piersiowej;

• rak płuca;

• Postępy w chirurgii klatki piersiowej – S. Mlekodaj;

• operacyjne leczenie wady mitralnej i trójdzielnej;

• chirurgiczne leczenie choroby niedokrwiennej serca;

• przeszczepy serca w Polsce;

• alogenne przeszczepy zastawek serca; postępy w kardiochirurgii;

• postępowanie interdyscyplinarne w ostrym niedokrwieniu serca;

• chirurgia tętnicy głębokiej uda;

• leczenie nadciśnienia naczyniowo-nerkowego;

• urazy naczyniowe;

•

Postępy w chirurgii naczyniowej – R. Adamczyk, W. Noszczyk;

• sesje: pielęgniarek; wideo; perfuzjonistów; plakatowa [42–44].

XXIII Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP.

Warszawa, 5–7.09.1990 r.

Przewodniczący Sekcji i Komitetu Organizacyjnego: prof. dr hab. n. med. Mieczysław Szostek.

Wiceprzewodniczący: prof. dr hab. n. med. Tadeusz Otto, prof. dr hab. n. med. Jarosław Stodulski.

Program:

• guzy śródpiersia;

• miasthenia gravis;

• przerzuty nowotworowe do płuc;

• przepukliny przeponowe;

• leczenie chirurgiczne choroby niedokrwiennej, chirurgiczne leczenie zespołu Fallota, wady wielozastawkowe;

• nadciśnienie naczyniowo-nerkowe, tętniaki aorty brzusznej i tętnic obwodowych, chirurgiczne leczenie niedrożności tętnic w odcinku aortalno-udowym, diagnostyka i leczenie zwężeń tętnic pozaczaszkowych, rekonstrukcja tętnic oraz ich powikłania;

• referaty gości zagranicznych;

• sesja plakatowa [45].

XXIV Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP.

Poznań, 11–12.09.1992 r.

Przewodniczący Sekcji i Komitetu Organizacyjnego: prof. dr hab. n. med. Stanisław Zapalski.

Wiceprzewodniczący: prof. dr hab. n. med. Wiesław

Gołąb, prof. dr hab. n. med. Aleksy Poniżyński.

Miejsce obrad: Centrum Kultury Zamek, ul. Św. Marcin 80/82.

Program:

• zabiegi operacyjne ściany klatki piersiowej, nowotwory płuc, rozedma pęcherzykowa;

• chirurgiczne leczenie choroby niedokrwiennej serca, tętnica piersiowa wewnętrzna w leczeniu choroby niedokrwiennej, chirurgiczne leczenie złożonych wad wrodzonych serca, jednoczasowe leczenie operacyjne chorych z chorobą wieńcową i zastawkowymi wadami serca, wczes-

ne i odległe wyniki wszczepienia różnych typów protez zastawkowych;

• tętniaki aorty, tętniaki rzekome, ostre niedokrwienie kończyn, anestezjologia w chirurgii naczyń;

• forum międzynarodowe;

• sesje: plakatowe i wideo [46–48].

XXV Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP.

Łódź, 19–21.09.1994 r.

Przewodniczący Sekcji i Komitetu Organizacyjnego: prof. dr hab. n. med. Stanisław Barcikowski.

Wiceprzewodniczący: prof. dr hab. n. med. Janusz Zasłonka, prof. dr hab. Adam Sołtysik.

Program:

• postępowanie chirurgiczne w ropnych chorobach klatki piersiowej, leczenie chirurgiczne zaawansowanych postaci raka płuca, postępy w torakochirurgii, zwłaszcza w zakresie leczenia obrażeń;

• pomosty tętnicze w operacyjnym leczeniu choroby niedokrwienia mięśnia sercowego, leczenie chirurgiczne zaburzeń rytmu serca, operacje kardiochirurgiczne u dzieci do 1. roku życia;

• przetoki tętniczo-żylne, powikłania naczyniowe w cukrzycy, postępy w diagnostyce i chirurgii naczyniowej [49–51].

XXVI Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP.

Wrocław, 11–13.09.1996 r.

Przewodniczący Sekcji i Komitetu Organizacyjnego:

dr hab. n. med. Wojciech Witkiewicz, prof. nadzw.

Wiceprzewodniczący: dr hab. n. med. Tadeusz Bross, prof. nadzw., dr hab. Tadeusz Orłowski, prof. nadzw.

Miejsce obrad: Gmach Główny Politechniki Wrocławskiej, ul. Wybrzeże Wyspiańskiego 27.

Program:

• zakażenia w torakochirurgii, kardiochirurgii i chirurgii naczyniowej;

• chirurgiczne leczenie rozedmy płuc, skojarzone leczenie raka płuca, chirurgia tchawicy, wideotorakoskopia, wybrane zagadnienia z chirurgii klatki piersiowej;

• żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, protekcja mięśnia sercowego i postępy w jego tętniczej rewaskularyzacji, postępy w krążeniu pozaustrojowym i chirurgicznym leczeniu niedomykalności mitralnej, tętniaki aorty piersiowej, sesja kardiochirurgii dziecięcej, postępy w rewaskularyzacji, chirurgicznym leczeniu zaburzeń rytmu serca oraz transplantologii;

• posiedzenie Polskiego Stowarzyszenia Perfuzjonistów;

• chirurgia tętnic szyjnych, żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, krytyczne niedokrwienie kończyn;

• sesje: plakatowe; gości zagranicznych; wideo [52, 53].

XXVII Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP.

Lublin, 16–18.09.1998 r.

Przewodniczący Sekcji i Komitetu Organizacyjnego: prof. dr hab. n. med. Stanisław Jabłonka.

Wiceprzewodniczący: prof. dr hab. n. med. Jerzy Michalak, prof. dr hab. n. med. Jerzy Furmanik.

Miejsce obrad: Wydział Prawa Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie, plac Skłodowskiej-Curie 5.

Program:

• Aktualne i przyszłe zagrożenia zakażeniami w specjalnościach zabiegowych – prof. P. B. Heczko (wykład inauguracyjny);

• wpływ postępu technicznego na rozwój kardiochirurgii, chirurgii naczyń, chirurgii klatki piersiowej;

• postępy w leczeniu chirurgicznym raka płuca, powikłania pooperacyjne w chirurgii klatki piersiowej, postępy w leczeniu urazów klatki piersiowej, nowe trendy w leczeniu chirurgicznym chorób klatki piersiowej;

• zagrożenia zakrzepowo-zatorowe w kardio-, torako- i angiochirurgii;

• postępy w chirurgicznym leczeniu choroby wieńcowej, powikłania i pooperacyjna niewydolność serca, losy chorych po operacjach korekcyjnych wad wrodzonych serca;

• powikłania po operacjach naprawczych tętnic, przewlekła niewydolność żylna kończyn dolnych, nowe metody w diagnostyce i terapii chorób naczyń [54, 55].

XXVIII Międzynarodowy Kongres

Torako-Kardio-Angiochirurgów.

Kraków, 13–16.06.2000 r.

Przewodniczący Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP i Komitetu Organizacyjnego: prof. dr hab. n. med. Antoni Dziatkowiak.

Wiceprzewodniczący: doc. dr hab. n. med. Andrzej Cencora, dr n. med. Henryk Olechnowicz. Miejsce obrad: Akademia Wychowania Fizycznego, al. Jana Pawła II 78.

Program:

• operacje rekonstrukcyjne tchawicy i oskrzeli, kontrowersje w leczeniu raka płuca, operacje nagłe w chorobach przełyku, obrażenia narządów klatki piersiowej;

• zastosowanie technik mało inwazyjnych w kardiochirurgii, laserowa rewaskularyzacja mięśnia serca, tętniaki aorty piersiowej, rola chirurga w leczeniu krańcowej niewydolności krążenia, chirurgia zastawek serca, chirurgiczne leczenie choroby wieńcowej, kardiochirurgia i kardiologia dziecięca, przeszczepianie serca;

• tętniaki aorty piersiowo-brzusznej, operacje endowaskularne tętniaków aorty brzusznej, chirurgia tętnic łuku aorty, chirurgia tętnic szyjnych, przewlekła niewydolność żylna, powikłania operacji naczyniowej – zakażona proteza, kontrowersyjne problemy w chirurgii naczyń, diagnostyka i leczenie schorzeń tętnic trzewnych i nerkowych;

• psychologia kliniczna;

• pielęgniarstwo i rehabilitacja;

• anestezjologia;

• analityka medyczna;

• sesje: plakatowe i wideo [56–58].

Zjazd Polskiego Towarzystwa

Kardio-Torakochirurgów

(XXIX Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń TChP – przewodniczący sekcji prof. dr hab. n. med. Grzegorz Szumiłowicz; 2000–2002).

Szczecin, 26–28.04.2002 r.

Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Zjazdu:

dr hab. ­n. med. Mirosław Brykczyński i dr n. med. Tomasz Grodzki.

Miejsce obrad: Hotel Radisson SAS, plac Rodła 10.

Program:

• Historia kardiochirurgii polskiej – W. Sitkowski;

• Historia torakochirurgii polskiej – S. Mlekodaj;

• Słowo wspomnień – Z. Papliński;

• Wspomnienie o: Profesorze Mollu (A. Dziatkowiak), Profesorze Brossie (T. Orłowski), Profesorze Manteufflu (J. Michałowski);

• odległe wyniki chirurgicznego leczenia raka płuca, choroby śródpiersia, ropne choroby płuc i opłucnej, chirurgiczne leczenie chorób klatki piersiowej;

• odległe wyniki chirurgicznego leczenia choroby wieńcowej, tętniaki aorty piersiowej,

• odległe wyniki chirurgicznego leczenia wad wrodzonych i nabytych serca, różne aspekty postępowania leczniczego w kardiochirurgii, chirurgiczne leczenie choroby wieńcowej, wady zastawkowe, nabyte i wrodzone, krążenie pozaustrojowe, przeszczepy;

• zatorowość płucna;

• antybiotykoterapia i infekcje wewnątrzszpitalne w kardiochirurgii i torakochirurgii [59].

II Kongres Polskiego Towarzystwa

Kardio-Torakochirurgów.

Katowice, 13–15.05.2004 r.

Prezes (2002–2004) Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów (PTK-T) i przewodniczący Komitetu Organizacyjnego: prof. dr hab. n. med. Stanisław Woś.

Zastępcy przewodniczącego: Ryszard Bachowski i Marek Jasiński.

Miejsce obrad: Hotel Qubus-Prestige, ul. Uniwersytecka 13.

Program:

• pojedynczy guzek płuca – diagnostyka i postępowanie, kontrowersje w rozpoznawaniu i leczeniu raka płuca, okołooperacyjne problemy w torakochirurgii, wideotorakoskopie, rak płuca, chirurgia tchawicy i przełyku;

• chirurgia naprawcza zastawek, kardiochirurgia wad wrodzonych serca, mało inwazyjna chirurgia tętnic wieńcowych, echokardiografia okołooperacyjna, płynoterapia w okresie okołooperacyjnym, chirurgiczne leczenie chorób aorty, chirurgiczne leczenie niewydolności serca oraz transplantologia;

• kardioanestezjologia;

• rehabilitacja;

• pielęgniarstwo;

• Perfuzja [60, 61].

III Kongres Polskiego Towarzystwa

Kardio-Torakochirurgów.

Wrocław, 18–20.05.2006 r.

Prezes PTK-T (2004–2006): prof. dr hab. n. med. Jerzy Kołodziej.

Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego: dr hab. n. med. Wojciech Ustrzycki.

Wiceprzewodniczący: dr n. med. Marek Marciniak.

Program:

• najnowsze zagadnienia z zakresu kardio- i torakochirurgii, rozszerzone dodatkowo o sesje poświęcone kardiologii, kardioanestezjologii, perfuzji, pielęgniarstwu i rehabilitacji [62, 63].

IV Kongres Polskiego Towarzystwa

Kardio-Torakochirurgów.

Warszawa, 12–14.06.2008 r.

Prezes PTK-T (2006–2008): prof. dr hab. n. med. Andrzej Biederman.

Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego:

prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski.

Miejsce obrad: Hotel Gromada, ul. 17 Stycznia 32.

Program:

• sesje w ramach szkolenia podyplomowego (wideomediastinoskopia, VATS, tymektomia, wideobronchoskopia, stent przełykowy, resekcja anatomiczna);

• chirurgiczne leczenie raka płuca, deformacje i zmiany patologiczne ściany klatki piersiowej, schorzenia przełyku, schorzenia ropne klatki piersiowej, ból w okresie okołooperacyjnym;

• choroba wieńcowa, wady wrodzone serca, wady zastawkowe, tętniaki aorty [64].

V Kongres Polskiego Towarzystwa

Kardio-Torakochirurgów.

Poznań, 20–22.05.2010 r.

Prezes Zarządu PTK-T (2008–2010): prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski.

Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego: prof. dr hab. n. med. Wojciech Dyszkiewicz.

Miejsce obrad: Centrum Kongresowe Międzynarodowych Targów Poznańskich.

Sesje edukacyjne:

• Rola USG wewnątrzoskrzelowego w kwalifikacji do leczenia operacyjnego;

• ECMO WORKSHOP. Leicester experience – Wielka Brytania.

Program:

• torakochirurgia ogólna, rak płuca, wczesne wykrywanie raka płuca, tchawica, zastosowanie tachosilu w torakochirurgii i kardiochirurgii (Nycomed);

• chirurgia wieńcowa, chirurgia zastawkowa, leczenie zaburzeń rytmu serca, perfuzja, ECMO, kardiochirurgia dziecięca, współczesne poglądy na temat etapowego leczenia czynnościowego pojedynczej komory, zastosowanie metod kardiologii interwencyjnej w leczeniu dzieci z wrodzonymi wadami serca;

• varia;

• plakaty [65, 66].

Piśmiennictwo

1. Goldstein J. Ważny etap rozwoju nowej gałęzi chirurgii w Polsce (Dzień Torakochirurgiczny. 21 XI 51 r.). Lek Woj 1952; 28: 404-410.

2. Program Dnia Torakochirurgicznego w Gdańsku. Gdańsk 1952.

3. Pamiętnik III Dnia Torakochirurgicznego we Wrocławiu w dniu 10 grudnia PZWL, Warszawa 1955; 1-112.

4. Bendarzewski S. Sprawozdanie z Dnia Torakochirurgicznego w Poznaniu

w dniu 11 grudnia 1954 r. Pol Tyg Lek 1955; 10: 125-127.

5. Materiały V Dnia Torakochirurgicznego. Kraków, dnia 10 grudnia 1955. Rudkowski W (red.). PZWL, Warszawa 1957; 1-194.

6. Boszkiewicz T. Sprawozdania z I Zjazdu Torakochirurgów i Anestezjologów w Warszawie w dniach 4 i 5 kwietnia 1957 r. Lek Woj 1957; 33: 601-602.

7. Koreywo M. Wybitni uczeni zagraniczni na zjeździe torakochirurgów i ane­ste­zjologów. Służba Zdrowia 1957; 9: 1-3.

8. Konferencja Ftyzjochirurgiczna w Zakopanem. Listopad 1958 r. Referaty i ko­referaty – streszczenia. Rzepecki W (red.). Państwowy Zespół Sanatoriów Przeciwgruźliczych, Zakopane 1958; 1-80.

9. Pamiętnik II Zjazdu Torakochirurgów i Anestezjologów. Wrocław, 14 i 15 maja 1959 r. PWN, Wrocław 1959; 1-316.

10. III Konferencja Naukowa Sekcji Torakochirurgicznej Towarzystwa Chirurgów Polskich. Gdańsk, 29–30 V 1961. Program; 1-6.

11. Drews R, Dzwonkowski J, Mostyńska M. Sprawozdanie z IV Naukowej Kon­ferencji Sekcji Torakochirurgicznej Towarzystwa Chirurgów Polskich. Pol Przegl Chir 1965; 37: 749-753.

12. V Konferencja Naukowa Sekcji Torakochirurgicznej Towarzystwa Chirurgów Polskich. Zakopane, 19–20 XI 1965 r. Program; 1-8.

13. V Konferencja Naukowa Sekcji Torakochirurgicznej Towarzystwa Chirurgów Polskich. Zakopane, 19–20 XI 1965 r. Streszczenia. [maszynopis]

14. Rzepecki W. Słowo wstępne. W: Program V Konferencji Naukowej Sekcji Torakochirurgicznej Towarzystwa Chirurgów Polskich w Zakopanem 19–20 XI 1965 r. Gruźlica 1967; 35: 185-189.

15. Sekcja Torakochirurgiczna Towarzystwa Chirurgów Polskich. Zjazd Torako­chi­rurgiczny Towarzystwa Chirurgów Polskich. Łódź, 15–16 IX 1967 r. Program; 1-71.

16. Zjazd Torakochirurgiczny Towarzystwa Chirurgów Polskich. Łódź, 15–16 IX 1967 r. Streszczenia referatów; 1-159.

17. Pamiętnik Zjazdu Torakochirurgicznego. Sekcja Torakochirurgiczna Towa­rzystwa Chirurgów Polskich. Łódź, 15–16 IX 1967 r. Cz 1.; 1-808.

18. Pamiętnik Zjazdu Torakochirurgicznego. Sekcja Torakochirurgiczna Towa­rzystwa Chirurgów Polskich. Łódź, 15–16 IX 1967 r. Cz. 2.; 1-340.

19. Sekcja Torakochirurgiczna Towarzystwa Chirurgów Polskich. XIII Zjazd To­ra­­kochirurgiczny Towarzystwa Chirurgów Polskich z udziałem Polskiego To­wa­rzystwa Kardiologicznego i gości zagranicznych. Białystok, 12–13 IX 1969 r. Program; 1-180.

20. Sekcja Torakochirurgiczna Towarzystwa Chirurgów Polskich. XIII Zjazd Torakochirurgiczny Towarzystwa Chirurgów Polskich z udziałem Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego i gości zagranicznych. Białystok, 12–13 IX 1969 r. Streszczenia referatów; 1-168.

21. Pamiętnik XIII Zjazdu Torakochirurgicznego z udziałem Polskiego Towa­rzystwa Kardiologicznego. Białystok, 12–13 IX 1969 r. Adamski S (red.). Tarchomińskie Zakłady Farmaceutyczne „Polfa”. T. 1.; 1-537.

22. Pamiętnik XIII Zjazdu Torakochirurgicznego z udziałem Polskiego Towa­rzystwa Kardiologicznego. Białystok, 12–13 IX 1969 r. Adamski S (red.). Tar­chomińskie Zakłady Farmaceutyczne „Polfa”. T. 2.; 1-504.

23. XIV Zjazd Sekcji Torako-Chirurgicznej i Chirurgów Naczyniowych Towa­rzystwa Chirurgów Polskich. Warszawa, 27–28 V 1971 r. Program; 1-26.

24. Pamiętnik XIV Zjazdu Naukowego Sekcji Torakochirurgicznej i Chirurgów Naczyniowych Towarzystwa Chirurgów Polskich. Warszawa, 27–28 V 1971 r. PZWL, Warszawa 1972; 1-262.

25. XV Zjazd Sekcji Torakochirurgicznej i Chirurgów Naczyniowych Towarzystwa Chirurgów Polskich. Gdańsk, 9–10 V 1974 r. Program; 1-14.

26. XV Zjazd Sekcji Torakochirurgicznej i Chirurgów Naczyniowych Towarzystwa Chirurgów Polskich. Gdańsk, 9–10 V 1974 r. Streszczenia referatów; 1-140.

27. Pamiętnik XV Zjazdu Sekcji Torakochirurgicznej i Chirurgów Naczyniowych Towarzystwa Chirurgów Polskich. Gdańsk, 9–10 V 1974 r. Tarchomińskie Zakłady Farmaceutyczne „Polfa”; 1-439.

28. XVI Zjazd Naukowy Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń To­wa­rzystwa Chirurgów Polskich. Lublin, 15–16 II 1976 r. Program; 1-22.

29. Materiały XVI Zjazdu Naukowego Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. Lublin, 15–16 II 1976 r. Tarcho­mińskie Zakłady Farmaceutyczne „Polfa”; 1-299.

30. XVII Zjazd Naukowy Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towa­rzystwa Chirurgów Polskich. Wrocław, 20–21 XI 1977 r. Streszczenia referatów; 1-67.

31. Materiały XVII Zjazdu Towarzystwa Chirurgów Polskich. Wrocław, 20–21 XI 1977 r. Sekcja Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. Wrocław 1979. Pol Przegl Chir 1979; suplement: 1-765.

32. XVIII Zjazd Naukowy Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej Serca i Naczyń Towa­rzystwa Chirurgów Polskich. Szczecin, 18–19 XI 1979 r. Streszczenia; 1-170.

33. XVIII Zjazd Naukowy Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. Szczecin, 18–19 XI 1979 r. Wiechowski (red.). Pol Przegl Chir 1981; suplement, cz. 1.: 1-223; cz. 2.: 1-195.

34. XXXVII Posiedzenie Naukowe Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego i XIX Zjazd Naukowy Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. Warszawa, 22–23 XI 1981 r. Komunikat informacyjny; 1-8.

35. XXXVII Posiedzenie Naukowe Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego i XIX Zjazd Naukowy Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. Warszawa, 22–23 XI 1981 r. Streszczenia; 1-103.

36. XX Zjazd Naukowy Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towa­rzystwa Chirurgów Polskich. Bydgoszcz, 23–25 VI 1984 r. Program; 1-64.

37. XX Zjazd Naukowy Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towa­rzystwa Chirurgów Polskich. Bydgoszcz, 23–25 VI 1984 r. Streszczenia refe­ratów; 1-123.

38. Pamiętnik XX Zjazdu Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. Bydgoszcz, 23–25 VI 1984 r. Mackiewicz Z (red.). PZWL, Warszawa 1987; 1-615.

39. XXI Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich (z udziałem międzynarodowym). Kraków, 4–6 IX 1986 r.

I Komunikat; 1-5.

40. XXI Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chi­rurgów Polskich (z udziałem międzynarodowym). Kraków, 4–6 IX 1986 r.

Program; 1-72.

41. XXI Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich (z udziałem międzynarodowym). Kraków, 4–6 IX 1986 r. Streszczenia prac; 1-441.

42. XXII Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich (z udziałem międzynarodowym). Dwa wieki chirurgii uniwersyteckiej w Polsce. Stulecie Towarzystwa Chirurgów Polskich. Czterdziestolecie Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach. Katowice, 8–10 IX 1988 r. Program; 1-68.

43. XXII Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chi­rurgów Polskich (z udziałem międzynarodowym). Katowice 8–10 IX 1988 r.

Streszczenia prac; 1-495.

44. Wybrane zagadnienia z chirurgii klatki piersiowej, serca i naczyń. Materiały XXII Zjazdu Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. T. 1. Katowice 1989; 1-494.

45. XXIII Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chi­­rurgów Polskich. Warszawa, 5–7 IX 1990 r. Streszczenia referatów; 1-220.

46. XXIV Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. Poznań 11–12 IX 1992 r. Komunikat 1.: 1-8; komunikat 2.: 1-20.

47. XXIV Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. Poznań, 11–12 IX 1992 r. Program; 1-110.

48. XXIV Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. Poznań, 11–12 IX 1992 r. Streszczenia; 1-392.

49. Jubileuszowy XXV Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń To­warzystwa Chirurgów Polskich. Łódź, 19–21 IX 1994 r. Streszczenia; 1-383.

50. Jubileuszowy XXV Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. Łódź, 19–21 IX 1994 r. Pamiętnik (tora­ko­chirurgia); 1-236.

51. Jubileuszowy XXV Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń To­warzystwa Chirurgów Polskich. Łódź, 19–21 IX 1994 r. Pamiętnik (suplement); 1-163.

52. XXVI Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. Wrocław, 11–13 IX 1996 r. Program; 1-118.

53. Czterdziestopięciolecie Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń To­­warzystwa Chirurgów Polskich. Wybrane zagadnienia z chirurgii klatki piersiowej. Orłowski T (red.). Wrocław 1996; 1-340.

54. XXVII Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. Lublin, 16–18 IX 1998 r. Program; 1-71.

55. XXVII Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. Lublin 16–18 września 1998. Streszczenia: Chirurgia klat­ki piersiowej: T1-T98. Kardiochirurgia: K1-K99. Chirurgia naczyń: N1-N79.

56. XXVIII Międzynarodowy Kongres Torako-Kardio-Angiochirurgów. Kraków, 13–16 VI 2000 r. Komunikat 2.; 1-16.

57. XXVIII Międzynarodowy Kongres Torako-Kardio-Angiochirurgów. Kraków 13–16 VI 2000 r. Sekcja Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towa­rzys­twa Chirurgów Polskich. Program; 1-103.

58. XXVIII Międzynarodowy Kongres Torako-Kardio-Angiochirurgów. Kraków, 13–16 VI 2000 r. Streszczenia. Chir Pol 2000; 2 (supl. 2): 1-168.

59. I Zjazd Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów. XXIX Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. Szczecin, 26–28 IV 2002 r. Program i streszczenia prac; 1-148.

60. II Kongres Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów (z udziałem mię­dzynarodowym). Katowice, 13–15 V 2004 r. Program; 1–117.

61. II Kongres Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów. Katowice, 13–15 V 2004 r. Streszczenia przyjętych prac. Kardiochir Torakochir Pol 2004;

1 (supl. 1): 1-160.

62. III Kongres Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów. Wrocław, 18–20 V 2006 r. Komunikat 1.; 1-4.

63. Kołodziej J, Rzechonek A. Refleksje pokongresowe. III Kongres Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów. Wrocław, 18–20 V 2006 r. Kardiochir Torakochir Pol 2006; 3 (supl. 2): 246-248.

64. IV Kongres Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów. Warszawa, 12–14 VI 2008 r. Program oraz streszczenia prac. Kardiochir Torakochir Pol 2008; 5 (supl. 1): S1-S101.

65. V Kongres Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów. Poznań, 20–22 V 2010 r. Program; 1-24.

66. Streszczenia zakwalifikowane do prezentacji na V Kongresie Polskiego To­warzystwa Kardio-Torakochirurgów, Poznań, 20–22 V 2010 r. Kardiochir Tora­kochir Pol 2010; 7 (supl. 1): S3-S86.

67. Dotychczasowe zjazdy torakochirurgiczne. W: Pamiętnik XIII Zjazdu Tora­ko­chirurgicznego z udziałem Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Bia­ły­stok, 12–13 IX 1969 r. Adamski (red.). T. 1. Tarchomińskie Zakłady Farma­ceu­tyczne „Polfa”; 9-10.

68. Zebranie Sekcji Torakochirurgicznej Towarzystwa Chirurgów Polskich (13 IX 1969 r.). W: Pamiętnik XIII Zjazdu Torakochirurgicznego z udziałem Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Białystok, 12–13 IX 1969 r. Adamski S (red.). T. 1. Tarchomińskie Zakłady Farmaceutyczne „Polfa”; 22-24.

69. Dotychczasowe zjazdy Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. W: XXI Zjazd Sekcji Chirurgii Klatki Pier­siowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich (z udziałem mię­dzy­narodowym). Kraków, 4–6 IX 1986 r. Program; 52-55.

70. Noszczyk W. Historia zjazdów Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Na­­czyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. W: Pamiętnik XX Zjazdu Sekcji Chi­rurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń Towarzystwa Chirurgów Polskich. Bydgoszcz, 23–25 VI 1984 r. Mackiewicz Z (red.). PZWL, Warszawa 1987; 3-16.

71. Noszczyk W. Zjazdy Sekcji Chirurgii Klatki Piersiowej, Serca i Naczyń To­wa­rzystwa Chirurgów Polskich. W: Zarys dziejów chirurgii polskiej. Noszczyk (red.). PWN, Warszawa 1989; 489-491.

72. Skokowski J. Torako-kardiochirurgiczne dni, konferencje, zjazdy i kongresy w Polsce. W: Torakoneptunalia. Kronika konferencji torakochirurgicznych Katedry i Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej Gdańskiego Uniwersytetu Me­dycznego. Skokowski J (red.). Gdańsk 2010; 172-181.