Tożsamość osób uzależnionych od alkoholu

Wprowadzenie
Tożsamość uznawana jest za podstawę psychicznego i psychospołecznego funkcjonowania człowieka. Uformowanie spójnej i stabilnej tożsamości traktowane jest jako kluczowe dla zdrowego rozwoju człowieka, natomiast trudności w zakresie jej kształtowania mogą prowadzić do różnych form zaburzeń. Celem badań było sprawdzenie, czy osoby uzależnione od alkoholu różnią się od osób nieuzależnionych w zakresie spójności, stabilności, dostępności, specyficzności, wyodrębniania i wartościowania tożsamości oraz jaką rolę odgrywa tu płeć badanych. Dodatkowo analizowano, czy tożsamość w grupie osób uzależnionych od alkoholu zależy od długości uzależnienia i utrzymywania abstynencji, liczby podejmowanych terapii, poziomu używania alkoholu oraz płci i wieku.

Materiał i metody
Badaniami objęto 221 osób uzależnionych od alkoholu, w tym 166 mężczyzn i 55 kobiet, oraz 121 osób nieuzależnionych, w tym 84 mężczyzn i 37 kobiet. Do badania właściwości struktury tożsamości zastosowano Wielowymiarowy Kwestionariusz Tożsamości A. Pilarskiej; ponadto dla określenia poziomu używania alkoholu wykorzystano test AUDIT.

Wyniki
Analiza wariancji pokazała, że osoby uzależnione od alkoholu uzyskują niższe wyniki niż osoby nieuzależnione w zakresie wszystkich wymiarów tożsamości: dostępności, specyficzności, wyodrębnienia, spójności, stabilności i wartościowania. Analiza regresji liniowej wielorakiej wykazała z kolei, że takie predyktory, jak długość uzależnienia, długość abstynencji, liczba podejmowanych terapii, poziom używania alkoholu oraz płeć i wiek, nie wyjaśniają zmienności w zakresie wyodrębniania i wartościowania tożsamości, natomiast wiążą się wybiórczo i na słabym poziomie z dostępnością, specyficznością, spójnością i stabilnością tożsamości.

Omówienie
Przeprowadzone badania wykazały, że w przypadku osób uzależnionych od alkoholu można wnioskować o zwiększonej tendencji do przejawiania deficytów w zakresie tożsamości, które w wybiórczy sposób wiążą się z uzależnieniem. Biorąc pod uwagę poprzeczny charakter badania, nie sposób jest odpowiedzieć na pytanie – i stanowi to jego ograniczenie – w jakim stopniu uzależnienie od alkoholu wpływa destrukcyjnie na kształt tożsamości, a w jakim to deficyty w zakresie tożsamości przyczyniają się do nasilenia uzależnienia. Niemniej wydaje się, że zagadnienie związku deficytów tożsamościowych z powstawaniem czy utrzymywaniem się uzależnienia może stanowić wartościowy kierunek dalszych badań.

Wnioski
Deficyty w zakresie tożsamości wśród osób uzależnionych od alkoholu wydają się mieć duże znaczenie dla praktyki terapeutycznej. Zarówno w DSM-5, jak i w koncepcji patologicznej organizacji osobowości Kernberga zwraca się uwagę na istotność oceny tożsamości przy diagnozie zaburzeń osobowości. Kieruje to uwagę na zagadnienie prawdopodobnie niedostatecznej diagnostyki zaburzeń osobowości wśród polskich pacjentów uzależnionych od alkoholu, które szeroko współwystępują z uzależnieniem od alkoholu i stanowią ogromne wyzwanie w procesie psychoterapii.



Introduction
Identity is seen as the basis for human mental and psychosocial functioning. The formation of a coherent and stable identity is treated as crucial for a person’s healthy development whereas difficulties in terms of its formation can lead to various forms of disorder. The aim of the research was to verify if alcohol dependent people differ from the non-dependent in terms of identity coherence, stability, accessibility, specificity, separateness and valuation, also taking gender into account. And whether identity in the group of alcohol dependent persons relates to the length of dependence, length of abstinence, number of undertaken therapies, level of alcohol use, gender and age.

Material and methods
The sample consisted of 221 alcohol dependent (including 166 men) and 121 non-dependent persons (including 84 men). In order to examine the features of the identity dimension structure, Pilarska’s Multidimensional Questionnaire of Identity was used. Test AUDIT was used to estimate the level of alcohol use.

Results
The variance analysis proved that the alcohol dependent persons obtain lower scores than the non-dependent in the scope of all identity dimensions including accessibility, specificity, separateness, coherence, stability and valuation. Multiple linear regression analysis showed that predictors such as length of the dependence and of abstinence, number of undertaken therapies, level of alcohol use and gender or age do not explain the changeability connected with separateness and valuating, but relate to accessibility, specificity, coherence and stability of identity only slightly and selectively.

Discussion
The conducted study revealed that in the case of alcohol dependent persons, it is possible to propose an increased tendency to reveal identity deficits linked to dependency in a selective manner. Taking into account the cross-sectional character of the study, it is not possible to state to what extent alcohol has a destructive effect on the formation of identity and to what degree identity deficits contribute to the intensity of dependency. This is a limitation of the presented study. However, it would seem that the issue of the link between identity deficits and the occurrence or persistency of dependency might be a valid direction of further study.

Conclusions
Deficits in the identity of the alcohol dependent persons appear to be very important for therapeutic practice. In DSM-5, as well as in Kernberg’s pathological personality organisation concept, it is stressed that the assessment of identity is significant when personality disorders are diagnosed. Thus, what should be emphasised is the issue of probable insufficient diagnostics of personality disorder among Polish alcohol dependent patients, which are broadly comorbid with alcohol dependence and at the same time constitute an enormous challenge in the psychotherapy process.