Transthoracic needle lung biopsy in diagnosis of neoplasms of peripheral localisation

WSTĘP

Biopsja płuca przez ścianę klatki piersiowej lub przezskórna biopsja płuca (PBP - ang. transthoracic lung biopsy - TTB) wykonywana przy użyciu igły tnącej jest metodą umożliwiającą uzyskanie materiału do oceny histopatologicznej [4, 9]. Wyboru miejsca wprowadzenia igły przez ścianę klatki piersiowej i śledzenie jej położenia w czasie zabiegu dokonuje się przy pomocy rentgenoskopii. W wybranych przypadkach biopsja igłowa wykonywana jest z udziałem ultrasonografii lub tomografii komputerowej [2, 5, 7]. Wskazaniem do PBP są zmiany w płucu położone obwodowo, często podopłucnowo, będące w zasięgu igły biopsyjnej [1, 4]. Przeciwwskazaniem do PBP są zaburzenia w układzie krzepnięcia krwi, rozedma płuc, niewyrównane nadciśnienie tętnicze, nadciśnienie płucne, wady układu krążenia, znaczne zaburzenia wentylacji typu restrykcyjnego oraz brak jednego płuca [9]. Najczęstszym powikłaniem jest odma opłucnowa.

Celem pracy była ocena przydatności przezskórnej biopsji płuca przy użyciu igły tnącej pod kontrolą rentgenoskopii w diagnostyce zmian rozrostowych.



MATERIAŁ I METODY

Badania przeprowadzano od kwietnia 2000 r. do września 2001 r. u 20 chorych (15 mężczyzn i 5 kobiet) w wieku 36-82 lat.

Do przezskórnej biopsji płuca kwalifikowano chorych na podstawie stwierdzanych zmian na radiogramach klatki piersiowej, gdy postawienie rozpoznania za pomocą metod mniej inwazyjnych było trudne. Wszystkim chorym przed zabiegiem oznaczano grupę krwi, przeprowadzano badania koagulologiczne, biochemiczne i morfologię krwi obwodowej oraz EKG. W celu określenia lokalizacji zmiany wykonywano radiogramy klatki piersiowej w projekcji tylno-przedniej i bocznej, a w wybranych przypadkach tomogramy i zdjęcia celowane lub tomografię komputerową.

Biopsje wykonywano za pomocą igły tnącej Monojet firmy Sherwood o wymiarach 2,1 x 150 mm. Zabiegi przeprowadzano w pracowni rentgenowskiej po miejscowym znieczuleniu ściany klatki piersiowej 1-procentowym roztworem Lignocainy. Miejsce wkłucia igły biopsyjnej wyznaczano w oparciu o obraz rentgenoskopii. Igłę wprowadzano w obręb zmiany, sprawdzając położenie jej końca na ekranie monitora rentgenowskiego i pobierano materiał do badania histopatologicznego (1-3 bioptatów).

Po zabiegu przeprowadzano kontrolę rentgenoskopową płuc i po 4-5 godz. wykonywano zdjęcie klatki piersiowej w projekcji tylno-przedniej w celu wykluczenia odmy opłucnowej.



WYNIKI

W badanej grupie 20 chorych przeważali mężczyźni (15 osób), szczególnie w wieku 40-60 lat (7 chorych, tab. 1.). Rozmieszczenie zmian w obu płucach było podobne (11 w płucu prawym i 9 w płucu lewym), lecz przeważały w płacie dolnym płuca lewego i płacie górnym płuca prawego (odpowiednio 8 i 6). W płatach dolnych obu płuc łącznie stwierdzono 13 zmian ogniskowych i niemal o połowę mniej w płatach górnych (7 przypadków, tab. 2.). W badanej grupie u nikogo nie stwierdzono zmian w obrębie płata środkowego.

Badaniem histopatologicznym materiału uzyskanego z biopsji płuca zmianę chorobową rozpoznano u 17 chorych (85 proc.). Występowanie raka płuca potwierdzono u 14 chorych, z tego w 11 przypadkach był to rak niedrobnokomórkowy, w 3 rak drobnokomórkowy. Rozpoznano także po jednym przypadku twardziny układowej, szpiczaka mnogiego i ropnia płuca. Nie uzyskano potwierdzenia klinicznego rozpoznania biopsją u 3 chorych (15 proc.) (tab. 3.).

Powikłaniem 4 biopsji była odma opłucnowa nie wymagająca drenażu.



OMÓWIENIE

Biopsja igłowa przez ścianę klatki piersiowej stanowi często metodę z wyboru w diagnostyce zmian nowotworowych, położonych obwodowo w miąższu płucnym, nierzadko przylegających do ściany klatki piersiowej lub ją naciekających [1, 10]. W pracy autorów rozpoznanie histopatologiczne z materiału pobranego na drodze biopsji ustalono u 85 proc. pacjentów. Podkreślić należy fakt uzyskiwania za pomocą igły tnącej stosunkowo dużych wycinków do oceny histopatologicznej, w przeciwieństwie do materiału aspirowanego w trakcie biopsji cienkoigłowej i poddawanego najczęściej ocenie cytologicznej [3]. Ma to znaczenie w diagnostyce innych nienowotworowych chorób układu oddechowego, gdzie do postawienia rozpoznania niezbędna jest ocena materiału tkankowego (sarkoidoza i inne). Choroby te mogą w swoim przebiegu klinicznym i obrazie radiologicznym imitować zmiany nowotworowe. We wszystkich przypadkach poddanych przez nas biopsji zacienienia obserwowane na radiogramach miały charakter zmian litych, pojedynczych i tylko w jednym przypadku miało miejsce naciekanie ściany klatki piersiowej. Dla ustalenia ostatecznego rozpoznania wskazane jest współdziałanie pulmonologa, radiologa, histopatologa lub cytologa [10]. Dokładniejsza analiza przedstawionego materiału, w tym porównawcza, jest trudna do przeprowadzenia z uwagi na duże różnice w liczebności grup badanych przez innych autorów, stosowanie różnych metod obrazowania i różnych igieł. Ten stosunkowo prosty w wykonaniu zabieg nie jest wolny od ryzyka wystąpienia powikłań. Najczęstszym jest odma opłucnowa, której występowanie określane jest wg różnych autorów na 15-40 proc., rzadziej krwawienie [2, 8, 9].

Biopsja płuca przez ścianę klatki piersiowej jest metodą, która w wielu przypadkach eliminuje konieczność stosowania bardziej inwazyjnych chirurgicznych metod diagnostycznych, takich jak torakoskopia czy torakotomia [5, 6].



PIŚMIENNICTWO

1. Collins CD, Breatnach E, Nath PH. Percutaneous needle biopsy of lung nodules following failed bronchoscopic biopsy. Eur J Radiol 1992; 15: 49-53.
2. Collings CL, Westcott JL, Banson NL, Lange RC. Pneumothorax and dependent versus nondependent patient position after needle biopsy of the lung. Radiology 1999; 210, 1: 59-64.
3. Delgado PI, Jorda M, Ganjei-Azar P. Small cell carcinoma versus other lung malignancies: diagnosis by fine-needle aspiration cytology. Cancer 2000; 25, 90, 5: 279-85.
4. Gasparini S, Ferretti M, Bichi Sacchi E, et al. Integration of transbronchial percutaneous Approach in the diagnosis of peripheral pulmonary nodules of masses. Chest 1995; 108, 1: 131-7.
5. Hernandez M, Tellez-Raynoso F, Ramos-Martinez E. Thin- needle aspiration biopsy in thoracic lesions. Analysis of 60 cases in General Zone Hospital. Gac Med Mex 1999; 135, 2: 113-9.
6. Khouri NF, Stitik FP, Erozan YS, et al. Transthoracic needle aspiration biopsy of benign and malignant lung lesions. AJR Am J Roentgenol 1985; 2: 281-8.
7. Klein JS, Zarka MA. Transthoracic needle biopsy. Radiol-Clin--North-Am 2000; 38, 2: 235-66.
8. Laurent F, Latrobe V, Vergier B, et al. CT-guided transthoracic needle biopsy of pulmonary nodules smaller than 20 mm results with an automated 20-gauge coaxial cutting needle. Clin Radiol 2000; 55: 4, 281-7.
9. Niden AH, Salem F. A safe high-yeld technique for cutting needle biopsy of the lung in patients with diffuse lung disease. Chest 1997; 111, 6: 1615-21.
10. Shaham D. Semi-invasive and invasive procedures for the diagnosis and staging of lung cancer. Percutaneous transthoratic needle biopsy. Radiol-Clin-North-Am 2000; 38, 3: 525-34.



ADRES DO KORESPONDENCJI

dr med. Tomasz Piorunek

Katedra i Klinika Ftyzjopneumonologii

Akademii Medycznej

ul. Szamarzewskiego 84

60-569 Poznań

tel./fax (061) 841 70 61