Trudne sytuacje w procesie leczenia i opieki paliatywnej

Wprowadzenie
Opieka paliatywna jest szczególną formą opieki medycznej, która oferuje specjalistyczne procedury lecznicze bardzo różnorodnej grupie chorych. W większości są to pacjenci z chorobą nowotworową, ale nie tylko. Coraz częściej opieką paliatywną objęci zostają także chorzy z innym rozpoznaniem, zbliżający się do kresu życia.
Fakt, że wszyscy ci chorzy znajdują się w zaawansowanym stadium choroby, pociąga za sobą dalsze konsekwencje, rzutujące na specyfikę medycyny paliatywnej. Progresja choroby, wyrażająca się zaburzeniami funkcji wielu narządów powoduje liczne i bardzo różne objawy, których opanowanie wymaga od lekarza wszechstronnego przygotowania fachowego. Ponadto, jest to okres bardzo obciążający emocjonalnie zarówno samego chorego, jak i jego rodzinę. Umiejętność zrozumienia ich potrzeb i skutecznej pomocy jest również ważnym elementem dobrej opieki paliatywnej [1].
Wszystkie te ww. czynniki sprawiają, że w procesie sprawowania opieki paliatywnej zdarzają się nierzadko sytuacje szczególnie trudne – w obszarze diagnostycznym, terapeutycznym, psychologicznym lub etycznym.


Sytuacje trudne diagnostycznie
Pobudzenie psychoruchowe
Sytuacja ta wymaga szczegółowego ustalenia przyczyny. Możliwości jest dużo. Jeśli mamy do czynienia z pacjentem z cechami otępiennymi, z którym trudno nawiązać kontakt werbalny, należy przede wszystkim wykluczyć u niego występowanie bólu (spowodowanego np. zatrzymaniem moczu, stolca, niedostatecznym efektem leczenia przeciwbólowego itd.). Chorzy ci nie są zdolni do właściwej ekspresji dolegliwości i reagują na nie pobudzeniem.
Stosunkowo często w tej grupie chorych, zwłaszcza u osób w podeszłym wieku, pobudzenie jest objawem zaburzeń świadomości (delirium).
Samo rozpoznanie delirium opiera się na dostrzeżeniu typowych dla tego zaburzenia objawów (dezorientacja w czasie, miejscu i otoczeniu, omamy wzrokowe, urojeniowa interpretacja sytuacji itp.). Rozpoznanie jest zwykle łatwe, jednak określenie jego przyczyny nie jest już takie proste [2].
Mogą to być 1) zaburzenia przemiany tlenowej w komórkach ośrodkowego układu nerwowego niedostateczna podaż tlenu, np. niewydolność oddechowa, niewydolność serca, niedokrwistość, zwiększone zużycie tlenu, np. w ostrym zakażeniu, czasem zaburzenia psychiczne, poprzedzają o kilka godzin objawy somatyczne, 2) zaburzenia funkcji narządów (zwłaszcza wątroby i nerek), prowadzące do intoksykacji ogólnoustrojowej, w tym do...


Pełna treść artykułu...