USUNIĘCIE MACICY W OKRESIE OKOŁOPORODOWYM I W POŁOGU W SIEDEMNASTOLETNIM MATERIALE KLINICZNYM

Wstęp: Usunięcie macicy zaliczane jest do rozległych zabiegów operacyjnych. Ciąża, okres porodu i połogu sprawiają, że wykonywana wtedy operacja jest o wiele trudniejsza, gdyż jest wymuszana i wikłana przez stany patologiczne towarzyszące temu okresowi życia kobiety.

Cel pracy: Celem pracy jest analiza częstości występowania, wskazań oraz czynników ryzyka i powikłań związanych z zabiegiem usunięcia macicy w ciąży oraz w okresie okołoporodowym i w połogu. Badaniami objęto przypadki okołoporodowego usunięcia macicy (oum) w siedemnastoletnim materiale Oddziału Ginekologiczno-Położniczego Szpitala ZOZ w Lipsku w latach 1985–2001.

Materiał i metody: Analizie retrospektywnej poddano dokumentację medyczną 15 kobiet, u których stwierdzono powikłania w ciąży, w okresie okołoporodowym i w połogu zmuszające do wykonania zabiegu oum. W analizie uwzględniono: wiek pacjentki, liczę przebytych porodów i sposób ich zakończenia, sposób zakończenia aktualnej ciąży i powikłania, wskazania do cięcia cesarskiego (cc) i oum, rodzaj wykonanej okołoporodowej histerektomii, zabiegi towarzyszące i powikłania.

Wyniki: W analizowanym okresie wykonano łącznie 15 operacji usunięcia macicy, co stanowi 0,10% wszystkich porodów. Przyczyną oum w naszym materiale były powikłania związane z patologią łożyska (46,7%), stany zapalne wewnętrznych narządów płciowych (20,0%), poporodowa atonia macicy (13,3%), urazy narządów płciowych (13,3%). Elektywne oum wykonano u jednej (6,7%) pacjentki. Czynnikami ryzyka wpływającymi na występowanie patologii skutkującej koniecznością wykonania oum były – stwierdzone w 10 (66,7%) przypadkach – przebyte wcześniej cięcia cesarskie i wielokrotne porody drogami natury. Powikłania towarzyszące zabiegowi oum wymuszające wykonanie dodatkowych operacji odnotowano w dwóch (13,3%) przypadkach. Całkowite usunięcie macicy wykonano u 8 (53,3%) pacjentek, w tym z przydatkami u 3 (20,0%). Amputację trzonu macicy bez przydatków wykonano w siedmiu (46,7%) przypadkach. W przebiegu pooperacyjnym – po wykonanych oum – powikłań nie odnotowano.

Wnioski: Najczęstszymi przyczynami oum była patologia łożyska wiążąca się z dużą utratą krwi, stany zapalne wewnętrznych narządów płciowych i poporodowa atonia macicy. Amputacja trzonu macicy okazała się w 46,7% zabiegiem wystarczającym w przypadku konieczności wykonania zabiegu oum. Pacjentki po cięciach cesarskich i wielokrotnych porodach stanowiły 66,7% badanej grupy, u których wykonano zabieg oum.

Intruduction: Hysterectomy is one of major surgeries. Pregnancy, delivery and postpartum period make the operation even more difficult as it is forced and complicated by various pathological conditions that develop over that time.

Objective: The purpose of study was to analyze the frequency of hysterectomy, indications to undertake it and complications associated with the removal of the uterus in pregnancy and during perinatal and postpartum period. The study analyzed the cases of hysterectomies in perinatal and postpartum period performed over the 17-year clinical material from the Department of Gynaecology and Obstetrics, SZOZ, Lipsko in the years 1985–2001.

Material and methods: The material for analysis were medical records of 15 women who developed complications in pregnancy, perinatal and postpartum period, which were absolute indication to perform hysterectomy. The following parameters were analyzed: patient’s age, number of deliveries, the way pregnancies were terminated, the way present pregnancy was terminated, complications, indications to Caesarean section and perinatal and postpartum hysterectomy, type of hysterectomy performed, other associated procedures and complications.

Results: In total 15 hysterectomies were performed in the period of study which accounts for 0.10% all deliveries. The material revealed the following causes for hysterectomy: placental pathologies (46.7%), inflammatory conditions of internal sex organs (20.0%), uterine atonia after delivery (13.3%), injuries of sex organs (13.3%). Elective hysterectomy in that period was performed in one patient (6.7%). The risk factors predisposing to complications resulting in hysterectomy were history of Caesarean sections in 10 patients (66.7%) and multiple spontaneous deliveries. Complications associated with hysterectomy which enforced additional operations were noted in two cases (13.3%). Total hysterectomy was performed in 8 patients (53.3%) including hysterectomy with adnexia in 3 women (20.0%). Amputation of the uterine body without adnexia was performed in 7 women (46.7%). No complications were noted after hysterectomies performed in the perinatal and postpartum period.

Conclusions: Most common causes of hysterectomies during perinatal and postpartum period were placental pathology associated with massive loss of blood and uterine atonia after delivery. Amputation of the uterine body was enough without other associated procedures in 46.7% cases. Patients with the history of Caesarean sections and multiple deliveries made 66.7% of hysterectomies performed in the perinatal and postpartum period.