Udar mózgu spowodowany miażdżycą tętnic szyjnych

Występowanie udaru mózgu zaczęto kojarzyć ze zmianami miażdżycowymi w pozaczaszkowym odcinku tętnic szyjnych już w drugiej połowie naszego stulecia. W 1951 r. Miller Fisher opublikował obserwacje z sekcji osób zmarłych na udar mózgu. Ich wynik był zaskakujący, udar krwotoczny odpowiadał za zgon zaledwie w 20 proc. przypadków. Pozwoliło to na wyciągnięcie wniosku, który wskazywał na zmiany miażdżycowe w tętnicach szyjnych jako główną przyczynę udaru mózgu. Wspomniany wyżej autor dostrzegł jednocześnie możliwość zmniejszenia liczby zgonów w chirurgicznym leczeniu miażdżycowo zmienionych tętnic szyjnych.




Wyzwanie to podjęli jeszcze w tym samym roku argentyńscy chirurdzy Carrea, Molins i Murphy. U chorego z przemijającym niedowładem połowiczym i stwierdzonym w arteriografii zwężeniem początkowego odcinka tętnicy szyjnej wewnętrznej dokonali wycięcia zmienionego odcinka tętnicy i zespolenia odciętego końca z tętnicą szyjną wspólną. Kolejne badania udowodniły, że przyczyną udaru niedokrwiennego może być przemieszczona do tętnic wewnątrzczaszkowych, oderwana od powierzchni blaszki miażdżycowej skrzeplina, fragment blaszki miażdżycowej lub wręcz sama blaszka. Pierwsze doniesienie o udrożnieniu tętnic szyjnych opublikował Lancet w 1954 roku, a autorami pracy byli Eastcott, Pickering i Rob z Wielkiej Brytanii.

Epidemiologia
Udar mózgu jest poważnym problemem zdrowotnym, bowiem zajmuje 3 miejsce (po zawale serca i nowotworach) wśród najczęstszych przyczyn zgonów. Częstość występowania udarów mózgu wzrasta z wiekiem, tak więc wraz ze starzeniem się społeczeństwa rośnie ilość udarów mózgu. Częstość występowania szacuje się na ok. 141 udarów na 100 tys. ludności. Statystyki prowadzone w Polsce podają występowanie 75 tys. udarów mózgu rocznie. Udary niedokrwienne stanowią 75–80 proc. wszystkich udarów. Spośród nich aż 20 proc. wywołują zmiany miażdżycowe tętnic szyjnych w odcinku pozaczaszkowym, które można leczyć operacyjnie.

Patofizjologia
Najczęstszą przyczyną zwężenia lub niedrożności w tętnicach szyjnych jest miażdżyca (90 proc. wszystkich patologii rozpoznawanych w obrębie tych tętnic). Rzadsze przyczyny to:
- zakrzepica tętnicy szyjnej,
- kinking (zagięcia kątowe i pętle),
- tętniaki,
- wady wrodzone i nabyte,
- zapalenia tętnic (choroba Takayasu, periarteritis nodosa, zapalenie tętnicy...


View full text...