Udział tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej w patogenezie zaburzeń metabolicznych u chorych z nadciśnieniem tętniczym

Oporność tkanek obwodowych na insulinę w nadciśnieniu polega na zmniejszeniu wrażliwości tkanek obwodowych na działanie tego hormonu, wyrażającej się głównie hiperinsulinemią, niekiedy z towarzyszącą hiperglikemią. Zmniejszenie wrażliwości na insulinę stwierdza się w wielu zespołach chorobowych, w tym również w nadciśnieniu tętniczym.
Zespół zaburzeń metabolicznych występujących w insulinooporności (nadciśnienie tętnicze, otyłość, nieprawidłowa tolerancja glukozy, hipertriglicerydemia i niskie stężenie cholesterolu frakcji HDL) może się rozwijać w następstwie defektu pojedynczego genu lub kilku genów i ulegać modyfikacji pod wpływem czynników zewnętrznych, diety i trybu życia.
Klinicznie insulinooporność jest definiowana jako upośledzona odpowiedź tkanek na działanie insuliny w stosunku do glukozy, prowadząca do hiperinsulinemii. Potwierdzono to zarówno w badaniach klinicznych, jak i na zwierzętach, podkreślając istotny udział tkanki mięśniowej. W modelu doświadczalnym u myszy, którym wybiórczo usunięto gen kodujący cytoplazmatyczny receptor insuliny IRS-1, występujący jedynie w mięśniach szkieletowych i tkance tłuszczowej, dochodzi początkowo do hiperinsulinemii, jako pierwszego dominującego zaburzenia. Potem zaś rozwija się pełny obraz zespołu metabolicznego – nie tylko hiperinsulinemia, ale również nadciśnienie tętnicze, nieprawidłowa tolerancja glukozy, a następnie otyłość i zaburzenia lipidowe.
Glukoza jest podstawowym substratem energetycznym dla komórek. W hepatocytach, komórkach mięśniowych i tkance tłuszczowej insulina jest niezbędna do dalszego metabolizmu glukozy. Natomiast erytrocyty i komórki tkanki nerwowej wykazują niezależny od insuliny metabolizm glukozy. Insulinooporność związana jest ze zmniejszonym transportem glukozy poprzez transportery glukozy (GLUT 4) do komórek mięśni szkieletowych oraz z licznymi zaburzeniami pozareceptorowymi wskutek zmian aktywności białek enzymatycznych. W hepatocytach w wyniku zmiany aktywności enzymów dochodzi do nasilenia procesu glukoneogenezy, natomiast w mięśniach szkieletowych do zmniejszenia syntezy glikogenu.
W obrębie tkanki tłuszczowej insulinooporność prowadzi do nasilenia procesów lipolizy oraz zwiększenia stężenia wolnych kwasów tłuszczowych (WKT) w surowicy krwi, co wpływa pośrednio na metabolizm glukozy. Jednym z możliwych mechanizmów działania WKT jest, opisany w 1963 r. przez Randla, cykl przemian glukozy i WKT. Zwiększenie metabolizmu WKT w komórkach hamuje...


View full text...