Uwarunkowania postępowania dietetycznego u osób po transplantacji nerki

W ciągu ostatnich lat liczba zabiegów transplantacji nerki (TN) w Polsce znacznie wzrosła. Do 2003 r. przeprowadzono 9821 przeszczepień u 9192 pacjentów, przy czym w 2003 r. wykonano ich 1043 u 958 osób. 31 grudnia 2003 r. żyło 7536 osób (82%) po transplantacji, z czego z czynnym przeszczepem 6008 (65,4%), 1528 (16,6%) powróciło do leczenia dializami, a 1656 (18%) zmarło [1]. Rozwój diagnostyki i leczenia epizodów ostrego odrzucenia, jak również spadek śmiertelności na tle powikłań infekcyjnych przyczyniły się do stopniowej poprawy przeżywalności przeszczepu w 1. roku po transplantacji. Statystyki dotyczące przeżywalności przeszczepu w następnych latach są znacznie gorsze. W późniejszym okresie główną przyczyną wygaśnięcia funkcji przeszczepu jest rozwój procesu przewlekłego odrzucania. Wśród wielu czynników mających znaczący wpływ na prawidłowe funkcjonowanie przeszczepu i przeżywalność pacjentów istotną rolę odgrywa również sposób żywienia. Dostarczenie odpowiedniej ilości i jakości żywności determinuje utrzymanie dobrego stanu odżywienia, a to z kolei sprzyja szybkiemu gojeniu się ran, zmniejsza ryzyko infekcji oraz redukuje uboczne efekty leków immunosupresyjnych związane z zaburzeniami metabolizmu białek, tłuszczów, węglowodanów, składników mineralnych i witamin [2].
Leki immunosupresyjne, a w szczególności kortykosteroidy i inhibitory kalcyneuryny, wywierają skutki uboczne w postaci takich zaburzeń, jak zwiększony katabolizm białek, otyłość, hiperlipidemia, nietolerancja glukozy, nadciśnienie tętnicze, hiperkaliemia, hiperfosfatemia, hipomagnezemia, a ponadto prowadzą do zaburzeń metabolizmu witaminy D. Działania niepożądane leków nakładają się na te problemy zdrowotne, które często towarzyszą chorym z niewydolnością nerek, jak niedożywienie białkowo-energetyczne, zaburzenia lipidowe, nadciśnienie i nadczynność przytarczyc. Dlatego też u osób po TN występuje zwiększone ryzyko chorób serca i układu krążenia, które są głównymi czynnikami ryzyka zgonu [3]. Zaburzenia metaboliczne mogą pojawić się już we wczesnym okresie po zabiegu, dlatego też bardzo ważne jest, aby odpowiednia terapia dietetyczna była stosowana jak najwcześniej.
U biorców przeszczepu nerkowego średnia wartość wskaźnika BMI zazwyczaj jest w granicach normy lub nieznacznie przekracza wartości prawidłowe [4, 5]. Wyniki United Network for Organ Sparing wskazują jednak, że nadmierna masa ciała może występować nawet u 59% osób po TN. W 1. roku po transplantacji obserwuje...


Pełna treść artykułu...