Wakcynologia w walce z nowotworami

Intensywne badania prowadzone w ostatnich latach nad wytwarzaniem i funkcjonowaniem szczepionek oraz rozwój nowoczesnych metod biologii molekularnej, immunologii i biotechnologii pozwoliły rozpocząć badania nad nietypowym ich zastosowaniem i włączyć gałąź nauki, jaką jest wakcynologia, również do walki z nowotworami. Nowotwory wciąż znajdują się w czołówce wśród przyczyn zgonów w Polsce oraz na świecie. Starzenie się społeczeństw zachodnich, a także szkodliwy wpływ czynników kancerogennych w uprzemysłowionym środowisku powodują, że nowotwory – podobnie jak schorzenia układu krążenia – zyskują miano chorób cywilizacyjnych. Należy pamiętać, że leczenie nowotworów ma obecnie również aspekt finansowy – koszty bezpośrednie, czyli nakłady w służbie zdrowia na ich leczenie, są coraz większe, a dodatkowo istnieje realny problem kosztów pośrednich, związanych ze wzrostem chorobowości pracowników, kosztami długiej rehabilitacji i rentami. Szczepionka, jako środek niewywołujący poważnych działań ubocznych właściwych dla innych metod leczenia nowotworów (chemioterapia, radioterapia), mogłaby dać ludziom ogromną przewagę w tej nierównej walce, a także przyczynić się do poprawy sytuacji epidemiologicznej na świecie. Obecne prace nad szczepionkami przeciwnowotworowymi zmierzają w dwóch kierunkach i można wyróżnić dwie kategorie szczepionek, tj. profilaktyczne – zapobiegające pojawieniu się nowotworu, oraz terapeutyczne – mające służyć redukcji, a następnie eliminacji istniejących zmian nowotworowych poprzez stymulację układu odpornościowego gospodarza do rozpoznawania antygenów komórek nowotworowych i w konsekwencji niszczenia zmian neoplastycznych. W niniejszej pracy autorzy przedstawili najnowsze trendy i osiągnięcia w tej dziedzinie.

In recent years intensive research on producing and functioning of vaccines, as well as development in modern methods of molecular biology, immunology and biotechnology enabled starting research on unusual usage of those and involve vaccinology as a branch of science to fight against neoplasms. Neoplasms are leading causes of death in Poland and in the world. Due to aging of societies and negative influences related to carcinogens in industrialized environment, neoplasms become social diseases, similarly to cardiovascular diseases. It should be noted that modern treatment of neoplasms has also economical aspects – direct costs, which include health care system expenditures on neoplasms treatment are growing, and additionally there is a real problem of indirect costs, which include increase in sick leaves, costs of long rehabilitation and pensions. A vaccine, as medical agent, which cases minimal adverse effects, in contrast to traditional anti-neoplasmatic treatment (chemotherapy, radiotherapy) would give people an extensive advantage in this unequal struggle, and affect the epidemiological situation in the world. The present investigations of anti-neoplasmatic vaccines are heading for two directions and two kinds of vaccines could be distinguished: prophylactic vaccines – preventing the neoplasm, and therapeutic, which are to be used in reduction and elimination of existing neoplasmatic lesions by stimulating the host immunological system to identify neoplasmatic antigens and, in consequence, fight neoplasmatic lesions. Authors made an attempt to present new trends and accomplishments in this matter.