Wczesne zapalenie stawów

WPROWADZENIE

Mianem wczesnego zapalenia stawów (early arthritis) określa się objawy zapalenia stawów trwające zazwyczaj do 12 tygodni, które ze względu na obraz kliniczny oraz wyniki badań diagnostycznych nie spełniają kryteriów reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) czy innej zdefiniowanej artropatii. Zamiennie używa się także określenia niezróżnicowane zapalenie stawów. Coraz częściej autorzy prac naukowych używają określenia wczesne zapalenie stawów jako synonimu wczesnego reumatoidalnego zapalenia stawów. Dzieje się tak dlatego, że znaczny odsetek przypadków wczesnego zapalenia stawów prędzej czy później spełnia kryteria klasyfikacyjne RZS.
W algorytmie postępowania u pacjentów z klinicznymi objawami zapalenia stawu lub stawów powinno się przede wszystkim potwierdzić obecność ich zapalenia. W dalszej kolejności należy wykluczyć przyczynę urazową oraz inne schorzenia mogące się objawiać zajęciem stawów. W podejmowaniu decyzji terapeutycznych trzeba wstępnie oszacować czynniki złej prognozy, a więc i ryzyko rozwoju uszkodzeń strukturalnych prowadzących do destrukcji stawów i niepełnosprawności. Czas nie jest tutaj sprzymierzeńcem, a każdy tydzień opóźnienia właściwej terapii może nieść ze sobą poważne konsekwencje.

DIAGNOSTYKA

Wśród metod obrazowania w diagnostyce wczes­nego zapalenia stawów prym wiodą niezmiennie ultrasonografia (USG) oraz rezonans magnetyczny (magnetic resonance imaging – MRI). Użycie tych metod pozwala na ocenę aktywnego procesu zapalnego – zarówno jakościową, jak i ilościową. Ultrasonografia z pomiarem przepływu w opcji power Doppler (PD), ze względu na swą dostępność i akceptowalne koszty, jest badaniem z wyboru w ocenie synovitis. Rezonans magnetyczny wnosi informacje dotyczące procesu zapalnego, który toczy się na zewnątrz kości oraz w jej wnętrzu. Badanie powinno się opierać na dopracowanym systemie pomiaru ilościowego zapalenia stawu (RAMRIS), które uwzględnia jego trzy podstawowe objawy: obrzęk szpiku kostnego, zapalenie błony maziowej oraz nadżerki kostne. Użycie metody RAMRIS w sposób niezwykle przejrzysty pozwala ocenić stopień zapalenia oraz monitorować jego aktywność, np. w trakcie leczenia. Uzyskanie u pacjentów remisji klinicznej nie oznacza bowiem wcale zahamowania zapalenia stawów. Owa subkliniczna aktywność choroby potwierdzana wykładnikami zapalenia w obrazowaniu metodą MRI lub USG prowadzi nieprzerwanie do stopniowego uszkodzenia stawów. Proces ten, jakkolwiek powolny, może być...


Pełna treść artykułu...