Wpływ insulinoterapii na masę ciała u chorych na cukrzycę typu 2
Czy należy obawiać się leczenia insuliną osób otyłych?

Podstawowym celem niefarmakologicznego leczenia cukrzycy typu 2 jest dążenie do normalizacji masy ciała. Osiąg-nięcie tego celu u znacznej większości chorych jest bardzo trudne. Najczęściej stosowane leki przeciwcukrzycowe, np. pochodne sulfonylomocznika lub insulina, sprzyjają wzrostowi masy ciała, tym samym utrudniając uzyskanie optymalnej kontroli glikemii. Uważa się, że wdrożenie insulinoterapii w cukrzycy typu 2 wiąże się ze wzrostem masy ciała, średnio ok. 5 kg w pierwszym roku leczenia insuliną. Ze względu na niekorzystny wpływ insulinoterapii na masę ciała wielu lekarzy zwleka z decyzją o rozpoczęciu stosowania insuliny, mimo jednocześnie występujących u chorego wskazań do takiego postępowania. Od 2006 r. wspólne zalecenia Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą i Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego, uznając kluczową rolę dysfunkcji komórki β i deficytu insulinosekrecji w patofizjologii cukrzycy typu 2, wskazują na możliwość wczesnego wdrażania insulinoterapii, po próbie modyfikacji stylu życia i zastosowaniu metforminy. Wyniki dotychczas przeprowadzonych badań wskazują, że wzrost masy ciała po rozpoczęciu insulinoterapii jest szczególnie prawdopodobny u pacjentów młodszych oraz u tych, u których wystąpiła znacząca utrata masy ciała w okresie przed rozpoczęciem leczenia insuliną. U osób starszych i otyłych może jednakże dojść do redukcji masy ciała po rozpoczęciu leczenia insuliną, co oznacza, że otyłość w najmniejszym stopniu nie powinna zniechęcać lekarzy do odpowiednio wczesnego rozpoczynania insulinoterapii. Terapia skojarzona przy użyciu insuliny i metforminy jest najlepiej udokumentowaną metodą zmniejszenia ryzyka przyrostu masy ciała w tej grupie chorych. Dołączenie metforminy do insulinoterapii pozwala na znaczne zmniejszenie ilości podawanej insuliny, a także wiąże się z redukcją liczby przyjmowanych przez chorych z posiłkiem kalorii. W celu ograniczenia przyrostu masy ciała związanego z leczeniem insuliną wskazane jest rozpoczynanie podawania tego hormonu od niskich dawek i powolne ich zwiększanie aż do uzyskania pożądanej poprawy wyrównania metabolicznego choroby.

Weight reduction is the foundation of non-pharmacological treatment of diabetes. However, it is also the most difficult part of diabetes therapy. A number of antidiabetic drugs, e.g. sulfonylureas or insulin, facilitate weight gain, which might be a serious obstacle on the track to optimal glucose control. Insulin initiation in type 2 diabetes is usually associated with 5 kg weight increase in the first year of treatment. This unfavourable effect of early insulin treatment in type 2 diabetes patients results in widespread unwillingness of physicians to introduce insulin, despite the presence of clear indications for this treatment. Since 2006 the European Association for the Study of Diabetes and the American Diabetes Association have recommended early insulin use in the natural course of type 2 diabetes, thus acknowledging the central role of beta cell dysfunction and deficit of insulin secretion in the pathophysiology of type 2 diabetes. The results of the studies conducted so far indicate that body weight increase following insulin therapy initiation is more likely to occur in younger patients and in those subjects in whom weight loss during the late period of oral antidiabetic treatment was more pronounced. In the elderly and more obese patients, however, body weight may actually decrease within the first year of insulin therapy. This observation should prevent physicians from withholding insulin treatment in this group of patients. Insulin therapy combined with metformin use is a well documented method of decreasing the risk of insulin treatment-associated weight gain. Concomitant use of metformin results in a decrease of insulin dose and leads to a reduction in calorie intake. Moreover, initiating insulin therapy with small doses and maintaining a slow rate of insulin dose increase may also significantly reduce the risk of insulin therapy related weight gain in type 2 diabetes patients.