Wpływ tocilizumabu na objawy kliniczne i aktywność reumatoidalnego zapalenia stawów u słowackich pacjentów

Wstęp: Tocilizumab jest humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym skierowanym przeciwko receptorowi dla interleukiny 6. Szeroko zakrojone, kontrolowane placebo badania z randomizacją oceniające działanie tocilizumabu doprowadziły do zatwierdzenia leku do stosowania w połączeniu z metotreksatem oraz w monoterapii w praktyce klinicznej w Stanach Zjednoczonych i w Europie.

Cel pracy: Celem badania była analiza dynamiki subiektywnych i obiektywnych objawów aktywności choroby u słowackich pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS) w postaci od umiarkowanej do ciężkiej, którzy byli leczeni tocilizumabem.

Materiał i metody: Jednoośrodkowe badanie interwencyjne metodą jawną, bez randomizacji, przeprowadzono w grupie 32 pacjentów z umiarkowaną i ciężką postacią RZS (tab. I). Tocilizumab podawano co 4 tygodnie w dawce 8 mg/kg m.c. Obserwację pacjentów prowadzono przez 24 tygodnie. Obserwowano takie parametry, jak: natężenie bólu oceniane wg skali analogowo-wzrokowej (Visual Analogue Scale – VAS), stan zdrowia na podstawie kwestionariusza HAQ (Health Assessment Questionnaire), oceniano również liczbę bolesnych i obrzękniętych stawów. W trakcie badania oznaczano biochemiczne parametry stanu zapalnego, takie jak odczyn Biernackiego (OB) i białko C-reaktywne (CRP). Obliczano wartość DAS28 jako standaryzowany wskaźnik aktywności choroby w RZS.

Wyniki: Po wdrożeniu leczenia tocilizumabem uzyskano redukcję punktacji w skali VAS oraz HAQ, odpowiednio o 75% i 34%. Średnia liczba bolesnych i obrzękniętych stawów zmniejszyła się odpowiednio z 26 do 4 i z 16 do mniej niż 1 na pacjenta. Wartości markerów stanu zapalnego obniżyły się o 80% (OB) oraz o 83% (CRP). Średni spadek wartości DAS28 wyniósł 63% po 24 tygodniach leczenia (ryc. 1). Znamienne zmniejszenie wszystkich obserwowanych parametrów stwierdzono już po 4 tygodniach leczenia tocilizumabem – po podaniu jednej dawki (po pierwszym podaniu leku) (tab. II, p < 0,001).

Omówienie: Tocilizumab stosowany u pacjentów z umiarkowaną i ciężką postacią RZS jest lekiem skutecznym. Zaobserwowano szybkie działanie leku na objawy subiektywne, jak również na obiektywne parametry aktywności choroby. Jest to pierwsze badanie przeprowadzone na grupie składającej się wyłącznie ze słowackich pacjentów z RZS, przedstawiające wpływ blokowania receptora dla interleukiny 6. Kolejne badania powinny się skupić na zastosowaniu tocilizumabu w większych kohortach pacjentów, co mogłoby potencjalnie doprowadzić do poznania przyczyn zmienności korzystnego wpływu leczenia.

Wnioski: Badanie wykazało, że leczenie tocilizumabem u pacjentów z umiarkowaną i ciężką postacią RZS prowadzi do szybkiego i trwałego zmniejszenia objawów subiektywnych, jak również obiektywnych parametrów stanu zapalnego.

Background: Tocilizumab is a humanized monoclonal antibody against the interleukin 6 receptor. Large placebo-controlled randomized studies analysing the effects of tocilizumab led to its approval for clinical use in the USA and Europe in combination with methotrexate or as monotherapy.

Aim of the study: The aim of this study was to analyse the dynamics of subjective symptoms and objective signs of disease activity in Slovak patients with moderate to severe rheumatoid arthritis treated with tocilizumab.

Material and methods: This open-label single-centre non-randomized interventional study involved 32 patients with moderate to severe rheumatoid arthritis (Table I). Tocilizumab was administered every 4 weeks in a dose of 8 mg/kg bodyweight. Patients were followed for a period of 24 weeks. Assessment included the visual analogue scale (VAS) of pain, the Health Assessment Questionnaire (HAQ), as well as the number of tender and swollen joints. Biochemical parameters of inflammation such as erythrocyte sedimentation rate (ESR) and C-reactive protein (CRP) were measured during the study. The DAS28 score, a standardized measure of disease activity in rheumatoid arthritis, was calculated.

Results: Tocilizumab treatment reduced VAS and HAQ scores by 75% and 34%, respectively. The number of tender and swollen joints decreased, on average, from 26 to 4 and from 16 to less than 1 per patient, respectively. Inflammation markers were reduced by 80% (ESR) and by 83% (CRP). DAS28 score decreased on average by 63% after 24 weeks of treatment (Fig. 1). All observed parameters were significantly lower after just 4 weeks of treatment with tocilizumab, following a single dose (Table II, p < 0.001).

Discussion: Tocilizumab is an effective medication for patients with moderate to severe rheumatoid arthritis. Rapid effects were observed, both on subjective symptoms and objective parameters of disease activity. This is the first study conducted solely on Slovak patients with rheumatoid arthritis showing the effects of inhibition of the interleukin 6 receptor. Further studies should focus on tocilizumab usage in larger cohorts of patients with the potential to uncover the causes of treatment benefit variability.

Conclusions: This study showed that treatment of patients suffering from moderate to severe rheumatoid arthritis with tocilizumab results in a rapid and lasting reduction of both subjective symptoms and objective signs of inflammation.