Wprowadzenie do Rekomendacji Zarządu Głównego PTG w sprawie stosowania hormonalnej terapii zastępczej (Stan wiedzy na dzień 10.07.2004 r. – prof. dr hab. n. med. Tomasz Pertyński)

Wyniki dużych randomizowanych badań klinicznych (Randomized Clinical Trials – RCTs), takich jak Women’s Health Initiative (WHI), Heart and Estrogen/progestin Replacement Study (HERS) czy Estrogen Replacement and Atherosclerosis Study (ERAS), jak również niespełniającego kryterium RCT dużego badania Million Women Study (MWS), dotyczące m.in. wpływu HTZ na ryzyko raka piersi, powikłania zakrzepowo-zatorowe czy procesy starzenia w ośrodkowym układzie nerwowym (choroba Alzheimera) wywołały w ostatnim czasie duże zamieszanie w środowisku lekarskim, powodując nieufność co do bezpieczeństwa i celowości stosowania HTZ u kobiet menopauzalnych.
W wytworzonej w ten sposób atmosferze spadku zaufania do HTZ trzeba jednak zwrócić uwagę na fakt, że wyniki badań RCT nie dotyczą całej populacji kobiet stosujących HTZ, lecz koncentrują się na grupie kobiet starszych, mających powyżej 60 lat, dotycząc jednocześnie tylko pewnych typów HTZ.
Średni wiek kobiet biorących udział w badaniach WHI, HERS i ERAS wynosił odpowiednio – 63,3, 67 i 65 lat. Co więcej, w badaniu WHI tylko ok. 10 proc. kobiet miało objawy wypadowe, charakterystyczne dla pierwszych 5 lat po menopauzie (w badaniu WHI kobiety były średnio 12 lat po menopauzie).
Ramię estrogenowe badania WHI, przerwane z powodu wzrostu ryzyka udaru mózgu u pacjentek otrzymujących CEE (wzrost wyraźniejszy aniżeli w grupie CEE+MPA) przyniosło szereg ciekawych wyników, rzucających nowe światło na to badanie. Najbardziej zaskakującym wynikiem tego badania jest bliski znamienności statystycznej spadek ryzyka zapadalności na raka sutka u pacjentek otrzymujących estrogenosubstytucję (Hazard Ratio=0,77). Dla porównania w ramieniu estrogenowo-progestagenowym miał miejsce znamienny wzrost tego ryzyka (HR=1,24). Wskazuje to na niekorzystną rolę progestagenu w kontekście wpływu HTZ na sutek. Innym ciekawym wynikiem tego badania jest wskazanie, iż w przypadku zainicjowania HTZ wcześnie u kobiet, w perimenopauzie nie tylko nie wzrasta ryzyko ostrych epizodów choroby niedokrwiennej serca, ale wręcz maleje (HR=0,56).
Okazuje się więc, że brak jest dostatecznych danych, dotyczących wpływu różnych typów HTZ (w tym i drogi przezskórnej) na układ krążenia (oraz szereg innych parametrów) w grupie kobiet w wieku okołomenopauzalnym (i tuż po menopauzie), a WHI należy traktować jako dobrze zaprojektowane badanie typu RCT, koncentrujące się na efektach...


View full text...