Współpraca ortodontyczno- logopedyczna w skojarzonym leczeniu ortodontyczno- chirurgicznym Opis przypadku

Wstęp
Ocena przebiegu procesów rozwojowo-czynnościowych układu stomatognatycznego należy do specjalistów z dziedziny logopedii i ortodoncji. Coraz częściej obserwuje się wspólne projekty naukowe, jak też i działania praktyczne specjalistów z obu tych grup. W literaturze przedmiotu można spotkać nieliczne doniesienia na temat leczenia pacjentów z poważnymi zaburzeniami szkieletowymi w zespole ortodontyczno-chirurgicznym przy współudziale logopedów.

Cel
Głównym celem artykułu bylo ukazanie na podstawie studium przypadku pacjentki z wadą szkieletową i wadą wymowy specyfiki współpracy ortodontyczno- logopedycznej. Dodatkowo zaprezentowano szereg ćwiczeń, tradycyjnie zaliczanych do logopedycznych, które można zalecić pacjentom dorosłym przed i po operacji ortognatycznej. Opisano metody ćwiczeń w taki sposób, aby mogli to robić nie tylko logopedzi, ale również ortodonci.

Materiał i metody
Wykorzystany materiał stanowiła dokumentacja ortodontyczna oraz logopedyczna na podstawie studium przypadku zebrana w latach 2015-18 w Poradni Ortodoncji UCS GUMed. Zebrany materiał empiryczny został przeanalizowany przez dwóch logopedów i dwóch ortodontów.

Wyniki
W przypadku zaprezentowanego pacjenta korelacja leczenia ortodontyczno- chirurgicznego z terapią logopedyczną okazała się bardzo korzystna. Zespół ortodontyczno-logopedyczny powinien zlecić odpowiednio dobrane ćwiczenia, by pomóc pacjentowi wypracować umiejętność prawidłowego oddychania, połykania i żucia. W okresie przed operacją właściwe jest wprowadzenie ćwiczeń oddechowych, motoryki żuchwy, warg i język. Po operacji dołączyć należy ćwiczenia odgryzania, żucia, połykania i prawidłowego ułożenia języka w pozycji spoczynkowej, niekiedy korektę artykulacji.

Wnioski
W przypadku współwystępowania wady szkieletowej z wadą wymowy leczenie ortodontyczne skorelowane z terapią logopedyczną ma na celu stabilizację wyników leczenia ortodontycznego oraz szybszy powrót do wykonywania poprawnie fizjologicznych czynności narządu żucia.



Introduction
Specialists in the field of speech therapy and orthodontics evaluate developmental and functional processes of the stomatognathic system. Joint research projects and practical activities between specialists in these fields are more and more often observed. There are only few literature reports on the treatment of patients with severe skeletal disorders by orthodontic and surgical teams with the cooperation of speech therapists.

Aim
The main aim of the article was to present principles of cooperation between orthodontists and speech therapists based on a case report of a female patient with a skeletal defect and speech defect. Additionally, exercises that are traditionally classified as speech therapy were presented and they can be recommended to adult patients before and after an orthognathic procedure. Exercises were described so as they could be recommended by orthodontists as well, and not only speech therapists.

Material and methods
. The material used included orthodontic and speech therapy documentation prepared on the basis of a case study collected in 2015-2018 at the Outpatient Clinic of Orthodontics, UCS GUMed. Collected empirical material was analysed by two speech therapists and two orthodontists.

Results
Regarding this patient, correlation between orthodontic and surgical treatment and speech therapy was extremely beneficial. An orthodontic and speech therapy team should recommend specifically tailored exercises to help the patient develop functions of proper breathing, swallowing and chewing. In the period before the surgery it is recommended to introduce respiratory exercises, exercises for the motor functions of the mandible, lips, and tongue. After the surgery it is recommended to add exercises to practice biting off, chewing, swallowing and a correct position of the tongue at rest, sometimes exercises to improve articulation.

Conclusions
When a skeletal defect coexists with a speech defect orthodontic treatment correlated with speech therapy is aimed to maintain outcomes of orthodontic treatment and to help recovery of correct performance of physiological functions of the masticatory organ.