Współpraca patomorfologa i radioterapeuty w przypadku diagnostyki i leczenia raka jelita grubego

1. Wstęp

Leczenie chorych na raka odbytnicy zmieniło się w ostatnich latach. Do najważniejszych zmian należy wprowadzenie nowych technik chirurgicznych: całkowitego wycięcia mesorectum (total mesorectal excision – TME), modyfikacji amputacji odbytnicy i częstszego niż uprzednio wykonywania miejscowego wycięcia [1]. Zmieniła się także kolejność stosowania uzupełniającego napromieniania – z radiochemioterapii pooperacyjnej na radioterapię lub radiochemioterapię przedoperacyjną [2]. Wprowadzenie powyższych nowych sposobów leczenia doprowadziło do zmiany standardów oceny preparatu operacyjnego przez patologa. Raport powinien zawierać nowe informacje, które uprzednio nie były wymagane. Zostały one opisane w innym artykule opublikowanym w tym suplemencie. Przeprowadzony w 2009 r. audyt raportów patomorfologicznych preparatów operacyjnych raka odbytnicy z regionu Mazowsza wykazał, że makroskopową ocenę jakości operacji zawierało tylko 14% opisów, w 75% raportów ujęto pomiar marginesu obwodowego i zaledwie 34% opisów obejmowało ocenę co najmniej 12 węzłów chłonnych [3]. Głównym celem niniejszej pracy poglądowej jest przedstawienie, w jaki sposób te nowe informacje z raportu patologa (lub ich brak) wpływają na kliniczne decyzje.

2. Raport patologa dotyczący preparatu po całkowitym wycięciu mesorectum

Dawniej resekcja raka odbytnicy polegała na preparowaniu na tępo tkanek wokół odbytnicy. W konsekwencji pozostawiano w loży pooperacyjnej resztki mesorectum, a w nim często mikroskopowe ogniska raka. Z tego powodu odsetek nawrotów miejscowych był wysoki i wynosił ok. 30%. Technika TME polega na wypreparowaniu mesorectum pod kontrolą wzroku pomiędzy blaszką trzewną i ścienną powięzi miednicy aż do dna miednicy. W przypadku prawidłowego przeprowadzenia operacji wycięty preparat pokryty jest gładką, lśniącą powięzią i zawiera całe mesorectum wraz z odbytnicą. Po tak wykonanym zabiegu odsetek nawrotów miejscowych wynosi ok. 10% [1]. Uważa się, że u chorych z rakiem umiejscowionym w odcinku górnym odbytnicy wystarczające jest wycięcie mesorectum 5 cm poniżej guza, czyli tzw. subtotalne wycięcie mesorectum.
Zauważono, że po wprowadzeniu techniki TME zmniejszył się odsetek dodatnich marginesów chirurgicznych i nawrotów miejscowych raka po resekcji przedniej. Nie zaobserwowano natomiast poprawy po amputacjach odbytnicy sposobem brzuszno-kroczowym [1, 4, 5]. Przyczyną był wąski margines tkanek w okolicy mięśni kanału odbytu lub perforacja sięgająca...


View full text...