Wybrane determinanty warunkujące funkcjonowanie pacjentów objętych programem Kompleksowego Leczenia Ran Przewlekłych. Badanie pilotażowe

Wprowadzenie
Występowanie trudno gojących się ran staje się coraz częstszym problemem dla obecnych systemów opieki zdrowotnej. Według pacjentów ograniczenie możliwości samodzielnej pielęgnacji, brak specjalistycznej wiedzy, subiektywnie odczuwany brak wsparcia ze strony innych osób oraz niska samoocena są najczęstszymi czynnikami obniżającymi jakość ich życia. Ból, wysięk, nieprzyjemny zapach zwiększają koszty leczenia i wpływają destrukcyjnie na funkcjonowanie pacjentów ze względu na ryzyko wystąpienia powikłań i częstą hospitalizację.

Cel pracy
Ocena wybranych determinantów warunkujących funkcjonowanie pacjentów objętych programem Kompleksowego Leczenia Ran Przewlekłych (KLRP-1).

Materiał i metody
Badaniem objęto 31 osób dorosłych spełniających kryteria doboru. Przeprowadzono badanie prospektywno-obserwacyjne z wykorzystaniem metod szacunkowych i obserwacyjnych. Na podstawie opracowanego protokołu badawczego, zawierającego narzędzia do oceny ran, narzędzia zbierające dane o percepcji bólu i funkcjonowaniu pacjentów w życiu codziennym, a także ich subiektywnej oceny jakości życia dokonano oceny klinicznej i kwestionariuszowej pacjentów. Badanie przeprowadzono w dwóch etapach – podczas pierwszej i ostatniej wizyty pacjentów w poradni chirurgicznej województwa podkarpackiego, która realizuje protokoły Ambulatoryjnej Opieki Specjalistycznej (AOS) oraz programu Kompleksowego Leczenia Ran Przewlekłych (KLRP-1).

Wyniki
Najczęstszymi, negatywnymi objawami związanymi z ranami były: nadmierny wysięk (83,9%), dolegliwości bólowe (77,3%) i nieprzyjemny zapach (3,2%). Pomimo deklarowanych przez pacjentów możliwości samoopiekuńczych, większość z nich nie potrafiła samodzielnie pielęgnować ran i wymagała pomocy drugiej osoby (96,8%). Zaobserwowano również, że ogólny wskaźnik bólu jest skorelowany z jakością życia w domenie fizycznej. Im wyższe są doznania bólowe, tym niższa jest subiektywna ocena jakości życia.

Wnioski
Etiologia rany, stopień uszkodzenia czy zdolność pacjentów do samoopieki nie determinują postrzeganej jakości życia chorych związanej z funkcjonowaniem.



Introduction
Difficult-to-heal injuries are an increasing problem for today’s healthcare systems. Patients claim that limitations in self-care, lack of specialised knowledge, absence of support from others perceived subjectively, and low self-esteem are the most common factors affecting the quality of their lives. Pain, exudation, and unpleasant smell increase medical treatment expenses and have a destructive influence on patients’ functionality in terms of complications and frequent hospitalization.

Aim of the research
Assessment of selected determinants conditioning the functioning of patients qualified for the Comprehensive Treatment of Chronic Wounds Program (KLRP-1).

Material and methods
Thirty-one adults meeting the inclusion criteria were selected for the program. A prospective-observational study with the use of estimation and observation methods was conducted on the basis of the developed research protocol containing wound assessment tools, gathering data concerning pain perception, the functioning of patients in everyday life, and their subjective opinions of their life. The study was conducted during the first and the last visit of patients to the Surgery Clinic of Podkarpackie voivodeship, which implements protocols of Ambulatory Specialised Care (pl. AOS) and of the Comprehensive Chronic Wound Treatment Programme (KLRP-1).

Results
The most common negative symptoms were excessive exudation (83.9%), pain (77.3%), and unpleasant smell (3.2%). In spite of the self-care capabilities declared by patients, most of them were not able to treat their wounds independently and needed the help of other persons (96.8%). The more intense the pain, the lower the subjective assessment of quality of life.

Conclusions
Wound aetiology, degree of damage, or self-care ability do not affect the everyday physical functionality in patients.