Wybrane problemy dietoterapii pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek leczonych metodą dializy otrzewnowej

Odpowiednio zbilansowana dieta, dostosowana do indywidualnych potrzeb chorego, ma zasadnicze znaczenie w utrzymaniu dobrego stanu odżywienia chorych dializowanych, który jest jednym z najważniejszych wskaźników prognostycznych długości życia. Często jednak z powodu braku łaknienia, zmęczenia czy braku wiedzy na temat zaleceń dietetycznych ich praktyczna realizacja jest bardzo trudna. Istnieje zatem potrzeba monitorowania jakości żywienia oraz stanu odżywienia chorych leczonych nerkozastępczo, a także edukacji chorych (i ich rodzin) dotyczącej właściwego żywienia w chorobie.
W zintegrowanym systemie leczenia nerkozastępczego (poza przeszczepieniem nerek) szczególna rola przypada dializie otrzewnowej. Jest to metoda tańsza od hemodializy, pozwala na zachowanie przez dłuższy czas resztkowej funkcji nerek u chorych z niewydolnością tego narządu (nawet do 60 mies.), a także jest możliwa do wykonania w warunkach domowych, co nie pozostaje bez wpływu na jakość życia osób chorych [10, 14]. Pod koniec 2003 r. w Polsce leczono dializami 11 444 chorych, z czego 90,4% hemodializą, a 9,6% metodą dializy otrzewnowej. Szacuje się, że w 2010 r. różnymi formami terapii nerkozastępczej leczonych będzie ponad 27 tys. chorych [11, 12].
Długotrwała terapia metodą dializy otrzewnowej niesie ryzyko powstawania niekorzystnych zmian. Należą do nich m.in. zmniejszenie wydalania niskocząsteczkowych produktów końcowej przemiany azotowej, utrata aminokwasów (1,2–3,4 g/dobę), białek (5–15 g/dobę) i innych składników odżywczych (w sumie do 15 g w ciągu 24 godz.) [4]. Utrata białek znacznie zwiększa się w czasie zapalenia otrzewnej, co w połączeniu ze zbyt niską podażą, wynikającą np. z utraty łaknienia, może prowadzić do poważnej hipoproteinemii i hipoalbuminemii [8, 14]. Według Young i wsp. [13] ok. 10% chorych jest głęboko niedożywionych, natomiast 30% wykazuje objawy umiarkowanego niedożywienia. Dane z obszaru Polski wskazują, że nawet do 50% chorych rozpoczynających dializoterapię wykazuje jawne cechy niedożywienia [2, 7]. Stan niedożywienia znacznie zwiększa ryzyko zgonu; chorzy ze stężeniem albumin w surowicy poniżej 35 g/L charakteryzują się znamiennie wyższą śmiertelnością w porównaniu z chorymi z poziomem albumin powyżej tej wartości. Czynnikami wpływającymi na stan odżywienia, oprócz obniżonego apetytu powodującego w konsekwencji zmniejszenie podaży składników pokarmowych z dietą, są m.in. uczucie pełności w jamie brzusznej, opóźnione opróżnianie...


View full text...