Wykrywalność czynników ryzyka udaru na przestrzeni dekady w polskiej populacji pacjentów z udarem niedokrwiennym mózgu

Cel
Czynniki ryzyka udaru dzielą się na modyfikowalne i niemodyfikowalne. Wystąpienie udaru mózgu jest w 90% związane z modyfikowalnymi czynnikami ryzyka. Celem pracy była ocena wykrywalności czynników ryzyka udaru w populacji miasta Szczecina na przestrzeni dekady.

Metody
Retrospektywnej analizie poddano kolejnych pacjentów z udarem mózgu oraz przemijającym atakiem niedokrwiennym (transient ischemic attack –TIA) hospitalizowanych w latach 2003–2005 (grupa I, n = 1524) w porównaniu z latami 2013–2014 (grupa II, n = 869).

Wyniki
Średni wiek badanej populacji w grupie I wyniósł 70 lat, natomiast w grupie II – 74 lata (p < 0,001). Wykrywalność głównych czynników ryzyka przed wystąpieniem udaru mózgu znacznie się zwiększyła. Odnosi się to do nadciśnienia tętniczego, dyslipidemii, migotania przedsionków, cukrzycy oraz choroby niedokrwiennej serca, przy czym wykrywalność ostrych zespołów wieńcowych pozostała na stałym poziomie. Wykrywalność czynników ryzyka podczas hospitalizacji zmniejszyła się w zakresie cukrzycy i dyslipidemii, natomiast pozostała bez zmian w przypadku nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca. Migotanie przedsionków stanowiło jedyny zidentyfikowany czynnik, którego wykrywalność wzrosła zarówno w okresie przedszpitalnym, jak i podczas hospitalizacji na przestrzeni dekady. Częstość nadmiernego spożycia alkoholu i palenia papierosów obniżyła się w ciągu dekady. Nie odnotowano różnic w zakresie stopnia deficytu neurologicznego i śmiertelności wewnątrzszpitalnej. TIA było częściej obecne w grupie II.

Wnioski
Podczas dekady zaobserwowano poprawę wykrywalności głównych modyfikowalnych czynników ryzyka udaru oraz redukcję korzystania z używek, co doprowadziło do wzrostu wieku, w którym wystąpił udar mózgu. Wykrywalność i postępowanie z czynnikami ryzyka udaru w profilaktyce pierwotnej w grupie polskich pacjentów z udarem poprawiły się podczas analizowanego okresu.



Purpose
Stroke risk factors are divided into modifiable and non-modifiable. As much as 90% of stroke incidence is provoked by modifiable risk factors. The aim of the study was to assess the pre-stroke risk factors’ detection in the population of Szczecin during a decade.

Methods
Retrospective analysis of consecutive ischemic stroke patients, including transient ischemic attack (TIA), hospitalised between 2003 and 2005 (group I, n = 1524) as compared to the period from 2013 to 2014 (group II, n = 869).

Results
The mean age of population in group I was 70 years as compared to 74 in group II (p < 0.001). The pre-hospital detection of the main ischemic stroke risk factors increased significantly, which refers mainly to hypertension, coronary heart disease, atrial fibrillation, diabetes and dyslipidemia; however, acute coronary syndrome remained at the same level. The frequency of in-hospital detection decreased in diabetes and dyslipidemia with no change of hypertension and coronary heart disease. Atrial fibrillation was the only analysed risk factor that was more frequently detected both pre- and in-hospital after 10 years. The frequency of excessive drinking and smoking decreased throughout the decade. There were no changes in neurological deficit and mortality during the hospitalisation. TIA was more often observed in group II.

Conclusions
During a decade, we observed an improvement in detection of the main modifiable stroke risk factors, including reduction in the habits frequency that lead to increase in the age at stroke onset. The detection and management within the risk factors in the primary prevention of stroke in the group of Polish stroke patients improved in the analysed period.