Wysypka zakaźna czy niezakaźna?

Definicja

Wysypka (łac. exanthema; ang. exanthem, rash, eruption) to zmiana na skórze, która wpływa na jej wygląd i strukturę jej powierzchni.

W zależności od przyjętego kryterium podziału wyróżniamy wysypki:

1) alergiczne, wywołane czynnikami zakaźnymi, towarzyszące chorobom metabolicznym,

2) plamiste, grudkowe, pęcherzykowe i mieszane,

3) o zmianach drobnych, średnich i grubych,

4) zlokalizowane i uogólnione,

5) szybko ustępujące (tzw. zwiewne) oraz utrzymujące się dłużej na skórze.

Przystępując do badania pacjenta z wysypką skórną, najlepiej jest przyporządkować ją kryteriom z punktów 2., 3., 4. i 5. – ułatwi to znalezienie przyczyny wysypki.

Wysypka, zgodnie z definicją, zmienia wygląd skóry pacjenta. Lekarz, rozpoczynając jej ocenę, musi mieć zapewnione odpowiednie warunki badania. Wygląd skóry powinno się oceniać przy świetle dziennym (jasne światło słoneczne jest najbardziej optymalne), padającym pod kątem prostym do powierzchni skóry. W przypadku badania pacjenta po zapadnięciu zmroku należy zadbać o jak najlepsze oświetlenie sztuczne, światłem białym (nie np. żółtym).

Ocenia się zabarwienie wykwitów (zwykle są różowe lub czerwone). Zaczerwienienie skóry nazywa się plamką, a wysypkę – plamistą. Należy ocenić wielkość pojedynczych wykwitów: w wysypce drobnoplamistej mają średnicę do 3–5 mm, średnioplamistej do ok. 2–3 cm, gruboplamistej powyżej 3–4 cm. Jeśli pojedyncze wykwity łączą się, tworząc duże plamy, mówimy o wysypce zlewnej. Ocenia się rozmieszczenie wykwitów na skórze w trakcie badania, ale należy przeprowadzić dokładny wywiad co do pierwszego miejsca, w którym pojawiła się wysypka, oraz sposobu jej rozprzestrzeniania (wysypki w chorobach zakaźnych pojawiają się początkowo na twarzy i szyi i w miarę trwania choroby zstępują w dół). Drobne, ciemnoczerwone plamki na skórze wymagają różnicowania z wybroczynami (które świadczą o skazie krwotocznej) – plamki nieznikające przy uciśnięciu to wybroczyny podskórne.

Kolejny krok w ocenie wysypki to badanie struktury jej powierzchni. Przesuwamy wewnętrzną powierzchnią dłoni po powierzchni skóry pacjenta, oceniając uwypuklenie wysypki. Zmianę wyniosłą ponad powierzchnię skóry (niezależnie od zabarwienia) nazywa się grudką. Przyjmując podobne kryteria wielkości jak poprzednio, rozróżnia się wysypki drobnogrudkowe, średniogrudkowe oraz...


Pełna treść artykułu...