Yayoi Kusama: Zaczęło się halucynacją

Do licznych dowodów uznania, które otrzymała obchodząca 75. rocznicę urodzin artystka o międzynarodowej sławie, Yayoi Kusama, można z pewnością dołączyć jeszcze jeden: cudownego dziecka sztuk pięknych XX w. Już jako nastolatka pani Kusama doznawała fundamentalnych inspiracyjnych doświadczeń, które – poczynając od rysunków 10-letniej artystki aż po dzień dzisiejszy – definiują kanon form jej dzieł sztuki: wizje kropek, siatek, powielających się wzorów, które rozprzestrzeniają się i pokrywają świat obiektów (włącznie z jej własnym ciałem). Za wyjątkiem kolaży z 1975 r., które powstały po śmierci jej przyjaciela, amerykańskiego artysty Josepha Cornella, jej sztuka to obsesyjne powtórki, wariacje, transformacje w różnego rodzaju media: malarstwo, rzeźbiarstwo, film, happening, literaturę i muzykę. Wystawa Yayoi Kusama, którą można będzie zobaczyć od 6 kwietnia do 16 maja 2004 r. w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta w Warszawie, to pierwsza w Polsce możliwość zapoznania się ze sztuką owej artystki.






Pani Kusama w swych autobiografiach nigdy nie wyrażała wątpliwości, że najmocniejszą inspiracją dla jej niepowtarzalnej sztuki była jej choroba. Zaczęło się halucynacją, to pierwsze zdanie jej książki z roku 1975, pt. Walka i wędrówka mej duszy [1]. Co do choroby pani Kusama i źródeł halucynacji, panują wśród lekarzy i krytyków sprzeczne przekonania. Czy to schizofrenia, jak przypuszczał japoński psychiatra Shiho Nishimaru w swym wykładzie [2], wygłoszonym podczas kongresu Japońskiego Stowarzyszenia Psychiatrii i Neurologii w 1952 r., czy zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (nerwica natręctw), jak twierdzi sama pani Kusama [3] i większość późniejszych autorów? Mimo iż artystka już od 1977 r. przebywa w szpitalu Seiwa Hospital w Tokio, to do tej pory opiekujący się nią psychiatrzy (m.in. Yoshihito Tokuda, przewodniczący Japońskiego Stowarzyszenia Psychopatologii) nie ujawnili żadnych informacji, które byłyby pomocne w postawieniu właściwej diagnozy. Pojawiły się nawet przypuszczenia, że choroba umysłowa pani Kusama to tylko chwyt reklamowy.

Jedynie dokładna analiza zjawisk, które szczegółowo opisywała artystka, może pomóc to wyjaśnić. O objawach, które pojawiają się od dzieciństwa aż po dzień dzisiejszy, powtarzając się w stereotypowy sposób, pani Kusama pisała tak: Często niepokoiłam się, gdy osłaniał mnie cienki, szarokolorowy, jakby jedwabny welon. Wtedy...


Pełna treść artykułu...