ZANIECZYSZCZENIA ORGANICZNE WÓD A ZDROWIE CZŁOWIEKA

Problematyka zdrowia człowieka powinna być rozpatrywana w korelacji z zagadnieniami monitoringu i ochrony środowiska, w którym żyjemy ze względu na wzrost zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego, a tym samym wzrost ryzyka zdrowotnego. Ryzyko zdrowotne spowodowane zanieczyszczeniem wody związkami chemicznymi, w tym toksycznymi mikrozanieczyszczeniami, nie jest do końca zbadane, gdyż zanieczyszczenia chemiczne wywołują niepożądane skutki zdrowotne dopiero w wyniku długotrwałego działania.

Dlatego też tak ważny staje się wybór metodyki badań szerszego spektrum zanieczyszczeń, szczególnie organicznych, mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka, występujących w próbkach środowiskowych. Na podstawie przeglądu badań ekoanalitycznych przybliżamy zastosowanie metod chromatograficznych w analizie wody, a w szczególności wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC) oraz chromatografii gazowej (GC) wraz z detekcją masową w technikach sprzężonych GC/MS, HPLC/MS.

Przedstawiona analiza niecelowana (non-target) ukazała szersze spektrum zanieczyszczeń organicznych, zawierające farmaceutyki, dodatki techniczne, produkty do pielęgnacji ciała oraz pestycydy. Niektóre z wymienionych związków są znane jako zanieczyszczenia, a część z nich to inne substancje niezarejestrowane jeszcze jako substancje zanieczyszczające. Mimo iż stwierdzono, że zastosowanie niektórych zidentyfikowanych związków zostało zakazane lub ograniczone (np. lindan) to analiza wykazała, że wciąż można je wykryć w środowisku. W pracy przedstawiono nie tylko wszechstronny pogląd na temat stanu zanieczyszczenia badanych wód ale zastosowane metody analityczne i wyniki badań mogą również służyć jako podstawa do rozszerzenia monitoringu stanu środowiska.

Trwałe zanieczyszczenia organiczne zagrażają zdrowiu ludzi w różnym stopniu i są jeszcze nie w pełni zbadane. W związku z powyższym w celu ochrony zdrowia człowieka należy rozwijać chemiczną analizę śladów - ekoanalitykę w kompleksowym monitoringu i ochronie środowiska, w którym żyjemy.

The issue of human health should be considered in correlation with monitoring and protection of environment we live in, because of the increase of pollution of anthropogenic origin and the increase of health risk. Health risk caused by water pollutants with chemical compounds, including toxic micropollutants is not fully assessed, since chemical pollutants cause undesirable health effects after a long-term exposition.

Therefore, it is very important to choose the methodology of research for wider spectrum of pollution, especially organic, that can pose a threat to human health, and can be detected in environmental samples. On the basis of the review of existing eco-analytical research chromatographic methods in water analysis were selected, especially high-performance liquid chromatography (HPLC) and gas chromatography (GC) with mass detection in GC/MS, HPLC/MS techniques.

Non-target analysis revealed a high diversity in water chemical composition and a wider spectrum of organic contaminants comprising pharmaceuticals, technical additives, personal care products and pesticides. Some of the identified compounds are known as pollutants whereas some of these substances are so far unregistered contaminants. Although it was reported that the application of some of the identified compounds has been banned or restricted (e.g. lindane), the analyses showed that they can still be found in the environment. The study presented not only a comprehensive view on the state of pollution in studied waters, but also the eco-analytic methods and research results of the study may serve as the basis for widening the monitoring of environment.

Persistent organic pollution is a threat to human life to different degrees and it has not been yet fully examined. Therefore, in order to protect human health it is necessary to develop chemical trace analysis – eco analysis in complex monitoring and protection of environment we live in.