Zaburzenia połykania – postępowanie diagnostyczne i zasady rehabilitacji

Trudności w przyjmowaniu i przechodzeniu pokarmów z jamy ustnej do gardła i przełyku, a stamtąd do żołądka oraz dyskomfort w połykaniu, jako przejaw uszkodzeń morfologicznych górnego odcinka przewodu pokarmowego lub zaburzeń czynnościowych układu nerwowego i mięśniowego, określane są jako zaburzenia połykania.
Dysphagia może być objawem schorzeń onkologicznych: raka języka, migdałka podniebiennego, piętra górnego krtani, jak i gardła dolnego.







W procesie połykania, oddychania, fonacji i artykulacji biorą udział te same górne odcinki drogi oddechowej i pokarmowej, stąd też dysfagia towarzyszy często zaburzeniom głosu i mowy. Zaburzenia połykania są przedmiotem zainteresowania specjalistów z wielu dziedzin, a zwłaszcza foniatrów, laryngologów, gastroenterologów i neurologów. Podział kliniczny dysfagii zależny od tego, jakiej fazy połykania dotyczy, wyróżnia:
– dysfagię ustną,
– dysfagię gardłową,
– dysfagię przełykową.

Spotyka się również inny podział – na dysfagię górną (ustno-gardłową) i dolną (przełykową).

Z punktu widzenia laryngologa na uwagę zasługuje faza ustna połykania, a w niej tzw. faza przygotowawcza połykania. W fazie tej istotna jest prawidłowa ruchomość języka, który ruchami bocznymi i rotacyjnymi przesuwa pokarm w kierunku zębów, dzięki czemu dochodzi do przeżuwania pokarmu i mieszania go ze śliną. Odbywa się to przy zwartych wargach i wspomagającym ruchu rotacyjnym żuchwy. Następnie także przy udziale ruchów języka następuje formowanie kęsów gotowych do połknięcia.
Najczęściej wymieniane przyczyny zaburzeń połykania to:
1) fazy ustnej – nowotwory, wady rozwojowe, zaburzenia funkcji gruczołów ślinowych, uszkodzenia mechaniczne lub zapalne błony śluzowej, schorzenia neurologiczne,
2) fazy gardłowej – schorzenia nerwowo-mięśniowe, nowotwory i stany po operacjach w obrębie gardła i krtani, zachyłki gardła dolnego, schorzenia obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego (choroby demielinizacyjne, niedokrwienne, neuro- i polineuropatie),

3) fazy przełykowej – nowotwory, zwężenia i uchyłki przełyku, guzy śródpiersia, pierwotne zaburzenia ruchowe przełyku, idiopatyczny przerost mięśnia pierścienno-gardłowego, refluks żołądkowo-przełykowy, przetoki tchawiczo-przełykowe, zmiany zapalne, w tym zakażenia grzybami, efekt uboczny...


View full text...