Zaburzenia seksualne u mężczyzn spowodowane stosowaniem opioidów

Seksualność jest istotnym aspektem życia, także dla pacjentów zbliżających się ku jego końcowi. Jednak funkcje seksualne w tej grupie pacjentów ulegają pogorszeniu w związku z chorobą podstawową, jej objawami, chorobami towarzyszącymi lub stosowanym leczeniem. Istotnym czynnikiem mogą być szeroko stosowane w opiece paliatywnej opioidy, prawdopodobnie wpływające na funkcje seksualne głównie poprzez hamowanie osi podwzgórze-przysadka-gonady. Skutkuje to zaburzeniami erekcji, pobudzenia seksualnego, pożądania oraz zmniejszoną ogólną satysfakcją z życia seksualnego. Ze względu na skąpe dane ciężko jest jednoznacznie wskazać opioidy charakteryzujące się niższym ryzykiem, wydaje się, że mogą to być buprenorfina, tapentadol, tramadol oraz opioidy krótkodziałające. Opcje terapeutyczne są nieliczne, a dowody pochodzą z pojedynczych badań i obejmują: terapię zastępczą testosteronem, bupropion, trazodon, antagonisty opioidowe, a także żeń-szeń. Częsta wielochorobowość pacjentów objętych opieką paliatywną wymaga brania pod uwagę również innych czynników etiologicznych oraz nakierowane na nie metody leczenia, utrudnia też wnioskowanie na temat istotności wpływu opioidów na funkcje seksualne.

Sexuality is an important part of life, also for patients approaching death. However, sexual functions may be reduced in this group of patients due to the underlying disease, its symptoms, concomitant diseases, and treatment. Opioids, widely used in palliative care, may be a significant aetiological factor, influencing sexual functions probably mainly by the impact on the hypothalamus-pituitary-gonadal axis, expressed in erectile dysfunction, lack of desire and arousal, and lowered overall sexual satisfaction. Scarce evidence causes difficulties in identifying opioids causing sexual dysfunctions to a lesser extent. Probably buprenorphine, tapentadol, tramadol, and short-acting opioids should be recommended. Based on little and weak evidence, the therapeutic options are testosterone replacement therapy, bupropion, trazodone, opioid antagonist, and ginseng. The common multimorbidity of palliative patients leads to considering also of other aetiological factors and individualized treatment, as well as complicate deducting the importance of opioids in inducing sexual dysfunctions.