Zaćma – najczęstsza przyczyna uleczalnej ślepoty

Zaćma (cataracta, z gr. katarraktes – wodospad, kaskada) jest zwykle definiowana jako zmętnienia soczewki lub jej torebki. W tym ujęciu większość dorosłych ludzi ma zaćmę, ponieważ w czasie badania w lampie szczelinowej bardzo często wykrywa się delikatne zmętnienia soczewki nie powodujące zaburzeń widzenia.





Schorzenie to nie stanowi poważnego problemu klinicznego, dopóki nie upośledza funkcji widzenia.

Nie wszystkie zaćmy mają charakter progresywny. Wiele zmętnień, szczególnie wrodzonych, pozostaje stacjonarnymi w ciągu życia. W większości przypadków schorzenie dotyczy obu oczu, ale nasilenie zmian i szybkość ich postępowania w każdym oku mogą być różne.
Rozróżniamy dwa główne typy zaćmy: wrodzona i nabyta.

Zaćma wrodzona (cataracta congenita)
Jest najczęstszą przyczyną ślepoty u dzieci i występuje w 2 przypadkach na 10 000 żywych urodzeń.

Przyczynami zaćmy wrodzonej mogą być:
- aberracje chromosomowe – zespół Downa (w którym zaćma o różnym nasileniu występuje u 60 proc. chorych), trisomia 18, 13 i delecja krótkiego ramienia chromosomu 5,
- dziedziczność – ok. 1/3 przypadków jest dziedziczna, w tym większość w sposób autosomalny, dominujący z różną ekspresją genów. Rzadziej występuje dziedziczenie w sposób autosomalny recesywny lub związany z chromosomem X,
- schorzenia gałki ocznej – m.in. przetrwałe hiperplastyczne ciało szkliste, małoocze, brak tęczówki, uraz, siatkówczak, retinopatia wcześniaków, odwarstwienie siatkówki, zapalenia błony naczyniowej,
- zakażenia wewnątrzmaciczne – najczęstszą przyczyną jest wirus różyczki, który może powodować jedno lub obustronną zaćmę całkowitą. Zmętnienie soczewki wywołane jest bezpośrednią inwazją wirusa do soczewki w I trymestrze ciąży. W tych przypadkach wirusa można wyhodować z aspiratów zmętniałej soczewki. Inne czynniki etiologiczne zakażeń wewnątrzmacicznych powodujących zaćmę to wirusy półpaśca, opryszczki, polio, grypy, zapalenia wątroby, cytomegalowirus oraz krętki kiły, toksoplazmozy,
- zaburzenia metaboliczne – galaktozemia, niedobór galaktokinazy, mannozydoza, zespół Lowe’a,
- niska waga urodzeniowa,
- toksyczne – u płodów narażonych na promieniowanie jonizujące lub leki, takie jak: sulfonamidy, kortykosterydy, szczególnie w pierwszym...


View full text...