Zakres działania klinicznego nowych leków przeciwdepresyjnych z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny

Wprowadzenie do lecznictwa psychiatrycznego leków przeciwdepresyjnych z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (selective serotonin reuptake inhibitors – SSRI), które swe apogeum uzyskało w II poł. lat 90. XX w., stanowiło ważny etap rozwoju psychofarmakologii klinicznej. Pojawienie się pod koniec lat 80. pierwszego preparatu z tej grupy – fluoksetyny, pod firmową nazwą Prozac, w Stanach Zjednoczonych zostało zauważone jako wydarzenie o charakterze kulturowym. Oto znaleziono tabletkę, która pomaga osobom chorym na depresję i to wcale nie kosztem jakichś uciążliwych objawów ubocznych, którymi dotychczas przeciwnicy stosowania leków psychotropowych posługiwali się jako straszakiem.


Działanie Prozacu zwróciło również uwagę na biologiczne mechanizmy depresji. Okazało się mianowicie, że w depresjach o niezbyt dużym nasileniu, które dotychczas leczono głównie psychoterapią, fluoksetyna była równie skuteczna, a często działała znacznie szybciej. Co więcej, lek ten łagodził różne objawy lękowe o charakterze, np. obsesji, napadów paniki czy fobii społecznej i w związku z tym u niektórych osób potrafił doprowadzić do korzystnych zmian zarówno osobowości, jak i funkcjonowania w okresie znacznie krótszym niż intensywna nawet psychoterapia. Wydawało się, że nastaje era kosmetyki psychofarmakologicznej, a w wielu kręgach mówiono o subkulturze Prozacu.
Oczywiście, nadzieje na tzw. pigułkę szczęścia rychło się rozwiały, gdyż rzeczywistość zaburzeń psychicznych i ich leczenia jest znacznie bardziej skomplikowana niż by to wynikało z popularnych doniesień. Niemniej jednak, rozpatrując wprowadzenie fluoksetyny i dalszych leków tej grupy z kilkunastoletniej perspektywy lecznictwa psychiatrycznego można ocenić, że proces ten przyczynił się do istotnej zmiany praktyki leczenia stanów depresyjnych i lękowych.
W chwili obecnej w użyciu jest pięć leków z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu serotoniny, a mianowicie fluoksetyna, fluwoksamina, sertralina, paroksetyna i citalopram. Wszystkie są dostępne w naszym kraju. Wspólną cechą tych leków jest hamowanie transportera serotoniny, czyli aktywności białka odpowiedzialnego za wychwyt zwrotny tego neuroprzekaźnika z przestrzeni synaptycznej do neuronu presynaptycznego.
W niniejszym opracowaniu przedstawione zostanie spektrum własności farmakologicznych oraz działania klinicznego leków z grupy SSRI i wynikające stąd możliwości...


View full text...