Zalecenia, zasady prowadzenia leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów glikokortykosteroidami

Przeciwzapalne działanie GKS jest wykorzystywane w leczeniu RZS od wielu lat. Obecnie wiadomo jednak, że obok działania przeciwzapalnego, leki te wykazują działanie modyfikujące przebieg choroby, szczególnie we wczesnym RZS, poprzez wpływ na opóźnianie progresji zmian nadżerkowych w stawach. Problem stanowi znalezienie równowagi pomiędzy pożądanym efektem działania a bezpieczeństwem glikokortykosteroidoterapii.
W 2013 r. opublikowano zalecenia dotyczące stosowania GKS w średnich i wysokich dawkach (7,5–100 mg/dobę prednizonu lub innego GKS w dawce równoważnej) u chorych na choroby reumatyczne. Rekomendacje w postaci dziewięciu zaleceń sformułowano na podstawie przeglądu piśmiennictwa i opinii ekspertów. Omówiono w nich zasady edukacji pacjenta, postępowania zmniejszającego ryzyko powikłań terapii GKS, zasad optymalizacji dawkowania oraz monitorowania chorego pod kątem powikłań glikokortykosteroidoterapii. Poniżej przytoczone zostały główne spośród nich, zwracające uwagę na:
• właściwą edukację pacjenta, kładącą nacisk na zweryfikowanie obaw chorego związanych z działaniami niepożądanymi leku, co znacząco poprawia przestrzeganie zaleceń; znaczny wpływ na komunikację ma stosowanie obok przekazu werbalnego informacji na piśmie;
• zmniejszanie ryzyka niektórych powikłań poprzez modyfikację stylu życia – dieta, aktywność ruchowa, właściwe zaopatrywanie ran (zwiększona podatność skóry na urazy, wzrost ryzyka powikłań);
• profilaktykę i leczenie osteoporozy indukowanej GKS z zastosowaniem preparatów wapnia, witaminy D oraz bisfosfonianów.
Aktualne zalecenia dotyczące profilaktyki i leczenia osteo­porozy posteroidowej zalecają włączenie leczenia u kobiet po menopauzie oraz u mężczyzn po 50. roku życia, w przypadku obecności takich czynników ryzyka złamań, jak obecność złamań niskoenergetycznych po 50. roku życia, T-score ≤ –2,5 SD, wiek ≥ 70. roku życia, stosowanie prednizonu w dawce ≥ 7,5 mg/dobę przez ponad 3 miesiące. W wymienionych przypadkach zasadne jest stosowanie bisfosfonianów.
Zalecenia EULAR różnią się od zaleceń IOF (Międzynarodowa Fundacja Osteoporozy) z 2013 r. i opracowanych na ich podstawie polskich zaleceń postępowania w osteoporozie posteroidowej. Rozpoczęcie terapii antyresorpcyjnej w zapobieganiu osteoporozie posteroidowej jest uzależnione od obecności czynników ryzyka osteoporozy i oceny BMD.
U chorych otrzymujących GKS ogólnoustrojowo w dawce równoważnej ≥ 5 mg/dobę prednizonu przez ponad 3 miesiące...


Pełna treść artykułu...