Zasada działania i wskazania do stosowania preparatu Ranisilver

Wstęp

Gojenie ran to złożony proces biologiczny, obejmujący wiele mechanizmów zapalnych, naprawczych i regeneracyjnych. Efektywne wspomaganie gojenia powinno być działaniem kompleksowym, wspierającym wszystkie jego fazy i prowadzącym do jak najszybszego wygojenia rany i uzyskania nie tylko dobrego efektu kosmetycznego, lecz także jak najbardziej wartościowej tkanki. Zarówno stosowane preparaty, jak i taktyka postępowania z raną powinny się opierać na obowiązującym w leczeniu ran schemacie TIME, zabezpieczając niemal wszystkie jego elementy. Akronim TIME obejmuje 4 kluczowe zagadnienia:
• T (tissue management) – oczyszczanie rany,
• I (infection lub inflammation) – dekolonizacja lub hamowanie infekcji,
• M (moisture imbalance) – nawilżanie,
• E (edge of the wound, epithelium) – wspomaganie naskórkowania.

Opis preparatu i mechanizm działania

Ranisilver, w postaci sprayu i maści, jest preparatem złożonym zawierającym kwas hialuronowy, mikronizowane srebro, fitokolagen akacjowy, witaminę E. Spray ma w swoim składzie olej ze słodkich migdałów, maść natomiast masło shea. Wszystkie te składniki działają korzystnie na gojenie ran, regenerację tkanek i uzyskanie optymalnego efektu terapeutycznego.
Kwas hialuronowy w istotny sposób wpływa na prawidłową elastyczność skóry, napięcie oraz zachowanie szczelności bariery ochronnej, jaką stanowi skóra [1, 2]. Najlepiej chyba poznanym i jednym z najważniejszych mechanizmów działania kwasu hialuronowego jest zapewnienie odpowiedniego, wilgotnego środowiska rany [3]. Kwas hialuronowy przyspiesza również regenerację tkanek, aktywuje miejscową odpowiedź immunologiczną i pobudza migrację komórek, co sprzyja reakcjom obronnym i gojeniu.
Kolejnym istotnym składnikiem preparatu jest mikronizowane srebro, działające przeciwko patogenom w ranie, co związane jest z jego bezpośrednim efektem bakteriobójczym i zdolnością hamowania tworzenia się biofilmu [4]. Należy jednak podkreślić, że Ranisilver nie jest preparatem o działaniu antyseptycznym, zawarte w nim srebro sprzyja utrzymaniu środowiska hamującego namnażanie się bakterii i wtórne skażenie. W przypadku ran brudnych, zakażonych i z dużym ryzykiem zakażenia należy wcześniej zastosować środek antyseptyczny.
Obecny w preparacie Ranisilver fitokolagen akacjowy jest kompleksem polisacharydowo-białkowym występującym w komórkach roślinnych. Ma zdolność do tworzenia prawidłowego mikrośrodowiska w obrębie rany, odgrywa również bardzo ważną rolę w procesie gojenia rany w fazie proliferacji i remodelingu [5], warunkując ich prawidłowy przebieg, co przekłada się na szybsze i bardziej efektywne gojenie (lepsza jakość blizny).
Witamina E jest dobrze znanym antyoksydantem o działaniu cytoprotekcyjnym, chroni komórki, w tym komórki uczestniczące w gojeniu rany, przed niekorzystnym działaniem wolnych rodników [6]. Bierze także udział w syntezie substancji przeciwkrzepliwych oraz zmniejsza agregację (zlepianie się) płytek krwi, co nie tylko zapobiega mikrozakrzepom, lecz poprawia też znacząco parametry reologiczne w mikrokrążeniu, które warunkują prawidłowe dostarczanie tlenu i substancji odżywczych do komórek odpowiedzialnych za gojenie rany i powstawanie prawidłowej blizny.
Uzupełnieniem kompleksowego składu preparatu są oleje roślinne (olej ze słodkich migdałów w sprayu i masło shea w maści). Oleje roślinne, w tym olej ze słodkich migdałów i masło shea, charakteryzują się bardzo korzystnym działaniem przeciwzapalnym, które jest szczególnie istotne w końcowych etapach gojenia rany – stymuluje jej naskórkowanie w mechanizmie pośrednim (stymulacja proliferacji) i bezpośrednim (odżywianie komórek nabłonka). To fizjologiczne gojenie zmniejsza również ryzyko przerostu blizny i powstania keloidu, poprawia efekt kosmetyczny [7]. O
pisane powyżej mechanizmy działania preparatu Ranisilver dobrze wpisują się w taktykę postępowania TIME. Szczególnie korzystna jest jego rola w utrzymaniu wilgotnego środowiska rany (M – moisture), co stanowi jeden z podstawowych warunków jej gojenia. Zarówno kwas hialuronowy, fitokolagen akacjowy, jak i oleje roślinne zapewniają dużą wilgotność rany i korzystne do gojenia mikrośrodowisko. Konieczne do ostatecznego wyleczenia rany jest również jej naskórkowanie (E – epithelialization), którego osiągnięcie ułatwia zawartość olejów roślinnych, fitokolagenu akacjowego, kwasu hialuronowego i witaminy E.

Wskazania do stosowania

Dzięki przedstawionym powyżej mechanizmom działania swoich składników Ranisilver charakteryzuje się bardzo dużą kompleksowością i szerokim zakresem oddziaływania na ranę i jej otoczenie. Dlatego też może być stosowany w wielu wskazaniach i sytuacjach klinicznych. Najważniejsze z tych wskazań to:
• prawidłowo gojące się rany pooperacyjne,
• rany ostre, z zakażeniem lub bez zakażenia (uwaga: w przypadku zakażenia konieczne jest wcześniejsze opracowanie rany – usunięcie tkanek martwiczych, zastosowanie antyseptyku – preparat można stosować dopiero na tak przygotowaną ranę),
• uszkodzenia naskórka (otarcia, zadrapania, podrażnienia skóry, wysypka pieluszkowa, odczyny alergiczne),
• rany przewlekłe o różnej etiologii (uwaga: jeśli rana tego wymaga, konieczne jest jej wcześ­niejsze opracowanie, preparat można stosować dopiero na odpowiednio przygotowaną ranę), przede wszystkim:
» stopa cukrzycowa,
» owrzodzenia żylne podudzi,
» odleżyny,
• oparzenia (I i II stopień),
• przeszczepy (miejsce po pobraniu i wgajanie się przeszczepionej skóry),
• odczyny popromienne (radiation burns, radiation dermatitis),
• miejsca po interwencjach medycznych (wprowadzeniu cewnika centralnego, tracheostomii, cewników do dializ, gastrostomii, urostomii, drenów pooperacyjnych),
• pielęgnacja kikuta pępowiny,
• rany po nacięciu krocza,
• schorzenia proktologiczne (odczyny zapalne, podrażnienia, szczelina odbytu),
• stany po zabiegach proktologicznych (żylaki odbytu, przetoki),
• brak tworzenia się blizny lub nieprawidłowa blizna.

Przykłady zastosowań

Przypadek 1

Powierzchowna rana szarpana okolicy łokcia (stan po upadku na nawierzchnię żwirową), typowy przykład powierzchownej rany, brak cech zakażenia, niewielki wysięk, bolesność (ryc. 1 A). Stosowano Ranisilver dwa razy dziennie bez innych opatrunków, ponieważ ich stabilizacja w okolicy łokcia była kłopotliwa. Uzyskano szybki postęp gojenia, pacjent podkreślał łatwość zaopatrzenia rany, brak dolegliwości bólowych, brak ograniczeń związanych z opatrunkiem (ryc. 1 B, C).

Przypadek 2

Rozległa martwica pośladków i krocza (trądzik odwrócony, acne inversa) (ryc. 2 A). Chory od 2 lat był nieskutecznie leczony, wykonywano liczne drenaże miejscowe, nacięcia, stosowano antybiotykoterapię w szpitalu i ambulatoryjnie. Został zakwalifikowany do kompleksowego leczenia zmian martwiczych. W leczeniu zastosowano preparat Ranisilver, który zapewniał odpowiednie środowisko rany oraz działał ochronnie na przeszczep bezpośrednio po jego położeniu i w trakcie wgajania (ryc. 2 B, C). Niezwykle ważne było jego działanie ochronne na ranę (bliznę) i otaczającą skórę, efekt nawilżający i stymulowanie prawidłowego naskórkowania w obrębie przeszczepu. Uwagę zwraca bardzo dobry miejscowy stan skóry na granicy przeszczepu i jej płynne przejście w bliznę, co świadczy o prawidłowym przebiegu procesu gojenia (ryc. 2 D–F).

Przypadek 3

Rana miażdżona podudzia u pacjenta z przewlekłą niewydolnością żylną. To dość szczególny przypadek – u pacjenta doszło do urazu mechanicznego (uderzenie tępe o podłoże), w wyniku którego powstała rana charakteryzująca się dość dużym odczynem zapalnym, wysiękiem i powierzchowną martwicą (ryc. 3 A). Do zdarzenia doszło w warunkach wyjazdu turystycznego, pacjent stosował preparat Ranisilver dwa razy dziennie jako jedyne postępowanie, nie używał innych preparatów ani opatrunków, nie czyścił rany, codziennie mył ją pod prysznicem z zastosowaniem zwykłego mydła, bez oczyszczania mechanicznego (ryc. 3 B). Obserwowano stopniowe ustępowanie odczynu zapalnego i postępujące gojenie (ryc. 3 C, D). Po upływie 2,5 tygodnia uzyskano wyleczenie z niewielką blizną (ryc. 3 E).
Należy zwrócić uwagę, że u pacjenta obecne były wykładniki przewlekłej niewydolności żylnej, co istotnie pogarsza warunki gojenia. Ze względu na specyficzną sytuację i brak dostępu do opieki medycznej leczenie rany odbyło się bez jej odpowiedniego oczyszczenia. Oczywiście opis przypadku nie powinien w żaden sposób zachęcać do takiej formy leczenia, zawsze należy dążyć do prawidłowego opracowania rany.

Bezpieczeństwo stosowania

Wszystkie opisane powyżej składniki preparatu Ranisilver charakteryzują się bardzo fizjologicznym, bezpiecznym mechanizmem działania. Mają one bardzo niski potencjał wywoływania reakcji alergicznych, są w większości znane od wielu lat i dobrze zbadane. Użyte w preparacie srebro w postaci mikronizowanej jest w pełni bezpieczne, jego cząstki ze względu na swoją wielkość nie przenikają przez skórę i praktycznie nie ulegają wchłanianiu. Nie wykazano również, by podrażniały skórę.

Piśmiennictwo

1. Tazbir M. Kwas hialuronowy jako jedna z alternatyw w zapobieganiu starzenia się skóry. Acta Clin Morph 2012; 15: 28-35.
2. Brown MB, Jones SA. Hyaluronic acid: a unique topical vehicle for the localized delivery of drugs to the skin. J Eur Acad Dermatol Venereol 2005; 19: 308-318.
3. Vazquez JR, Short B, Findlow AH i wsp. Outcomes of hyaluronan therapy in diabetic foot wounds. Diabetes Res Clin Pract 2003; 59: 123-127.
4. Kalan L, Zhou M, Labbie M, Willing B. Measuring the microbiome of chronic wounds with use of a topical antimicrobial dressing – a feasibility study. PLoS One 2017; 12: e0187728.
5. Rojczyk E, Klimek M, Wilemska-Kucharzewska K, Kucharzewski M. Rola kolagenu w procesie gojenia ran. Leczenie Ran 2016; 13: 1-8.
6. Butt H, Mehmood A, Ali M i wsp. Protective role of vitamin E preconditioning of human dermal fibroblasts against thermal stress in vitro. Life Sci 2017; 184: 1-9.
7. Olaitan PB, Chen IP, Norris JE i wsp. Inhibitory activities of omega-3 fatty acids and traditional african remedies on keloid fibroblasts. Wounds 2011; 23: 97-106.