Zasoby osobiste – prężność, nadzieja i  dobrostan duchowy – a  elastyczność w  radzeniu sobie ze stresem w  grupie osób uzależnionych od alkoholu

Wprowadzenie
Ostatnie lata przyniosły zainteresowanie elastycznością w radzeniu sobie ze stresem, która może pomóc lepiej zrozumieć funkcjonowanie osób uzależnionych. Elastyczność w radzeniu sobie ze stresem to zdolność do zmiany poznawczych ocen radzenia sobie i wyboru strategii z uwzględnieniem kontekstu sytuacyjnego. Osoba elastyczna poszukuje nowych sposobów poradzenia sobie w sytuacji stresu, porzuca dotychczasowe wzorce behawioralne na rzecz innych, a także dostosowuje swoje zachowanie do bodźców płynących ze środowiska. Taka postawa, a także zasoby osobiste sprzyjają budowaniu zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego.

Materiał i metody
Badaniem objęto 115 osób uzależnionych od alkoholu (79 mężczyzn, 36 kobiet) w wieku 30–74 lat (M = 44,90; SD = 14,34). W badaniach wykorzystano cztery narzędzia: Kwestionariusz Elastyczności w Radzeniu Sobie ze Stresem (KERS-14), Duchowy Wskaźnik Dobrostanu (DWD), Kwestionariusz Nadziei na Sukces (KNS) i Skalę Pomiaru Prężności (SPP-25).

Wyniki
Otrzymane wyniki wskazują, że w badanej grupie występował pozytywny istotny statystycznie związek między elastycznością w radzeniu sobie ze stresem a zasobami osobistymi. Najwyższa korelacja występowała między elastycznością w radzeniu sobie ze stresem a nadzieją i jej wymiarami.

Omówienie
Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że osoby uzależnione przejawiały deficyty w efektywnym radzeniu sobie ze stresem, przez co trudno im było znieść napięcie emocjonalne, trudności życia codziennego i sytuacje, w których czuły się zagrożone. Podobna tendencja ujawniła się w grupie badanych przez nas osób.

Wnioski
Niska elastyczność w radzeniu sobie może utrudniać osobom uzależnionym adaptacyjne funkcjonowanie, a tym samym powrót do zdrowia. Wydaje się ważne, aby w procesie terapii wzmacniać elastyczność w radzeniu sobie ze stresem i zasoby osobiste.



Introduction
In recent years, there has been research interest in coping flexibility, which can bring about a better understanding of the functioning of alcohol dependent persons. Flexibility in coping is the ability to change cognitive assessment of coping and strategy selection with regard to the situational context. A flexible person looks for new ways of dealing with a stressful situation, abandons current behavioural patterns for others, and adapts his behaviour to environmental stimuli. This attitude as well as personal resources are conducive to building both physical and mental health.

Material and methods
The study included 115 alcohol dependent persons (79 men, 36 women) of 30-74 years of age (M = 44.90; SD = 14.34). Four questionnaires were used in the study: the Flexibility in Coping with Stress Questionnaire (FCSQ-14), the Spirituality Index of Well-Being, the Hope for Success Questionnaire and Resiliency Scale.

Results
The obtained results indicate there is a positive, statistically significant relationship between flexibility in coping with stress and personal resources in the studied group. The highest correlation occurs between flexibility in coping with stress and hope with its dimensions.

Discussion
The results of studies carried out so far indicate that alcohol dependent persons display deficits in effective coping with stress, which makes it difficult to bear emotional tension, difficulties in everyday life and situations causing a sense of threat. A similar tendency was detected in our respondents’ group.

Conclusions
Low flexibility in coping can hinder dependent persons adaptive functioning and thus recovery. It seems important to strengthen flexibility in coping with stress and personal resources in the therapy process.