Zaspokojenie i frustracja podstawowych potrzeb psychologicznych a ryzyko nawrotu w uzależnieniu od alkoholu

Wprowadzenie
Zgodnie z teorią autodeterminacji niskie zaspokojenie, a w szczególności frustracja podstawowych potrzeb psychologicznych: autonomii, kompetencji i więzi, prowadzi do braku dobrostanu, ryzyka szkodliwych zachowań i psychopatologii. Celem badań było rozpoznanie znaczenia zaspokojenia i frustracji potrzeb psychologicznych dla ryzyka nawrotu w uzależnieniu od alkoholu. Jako predyktory ryzyka nawrotu przyjęto wiarę w możliwość utrzymania trwałej abstynencji, przekonanie co do własnej skuteczności utrzymania abstynencji w sytuacjach ryzykownych oraz nasilenie głodu alkoholowego.

Materiał i metody
Zebrano dane od 115 pacjentów stacjonarnej terapii uzależnień (93% mężczyzn) w wieku 18–65 lat. Pomiar zmiennych przeprowadzono z użyciem Skali Zaspokojenia i Frustracji Podstawowych Potrzeb Psychologicznych, Skali Głodu Alkoholu Penn, Skali Poczucia Skuteczności Utrzymania Abstynencji oraz szacunkowej skali do oceny możliwości utrzymania trwałej abstynencji.

Wyniki
Stwierdzono istotną różnicę w odczuwaniu głodu alkoholu, poczuciu samoskuteczności radzenia sobie z abstynencją i wierze w możliwość jej utrzymania między osobami o wysokim i niskim zaspokojeniu potrzeb. Najsilniej wskaźniki ryzyka nawrotu różnicowało zaspokojenie potrzeby kompetencji.

Omówienie
Pacjenci o wysokim poziomie zaspokojenia potrzeb odczuwali istotnie wyższe poczucie skuteczności radzenia sobie z sytuacjami ryzykownymi, bardziej ufali w swoją zdolność utrzymywania abstynencji oraz doświadczali istotnie słabszego głodu alkoholowego niż pacjenci o niskim poziomie ich zaspokojenia. Ponadto pacjenci o wysokim poziomie frustracji potrzeb odczuwali niższe poczucie skuteczności utrzymania abstynencji oraz silniejszy głód alkoholu niż pacjenci o niskim poziomie frustracji. Największe znaczenie dla ryzyka nawrotu miała frustracja potrzeby kompetencji.

Wnioski
Zaspokajanie wszystkich podstawowych potrzeb psychologicznych, w tym szczególnie potrzeby kompetencji, jest istotnym warunkiem budowania trzeźwości i skutecznego radzenia sobie z jej zagrożeniami. Terapeuci powinni zwracać szczególną uwagę na zaspokojenie psychologicznych potrzeb pacjentów.



Introduction
According to Self-Determination Theory (SDT), low satisfaction, especially frustration of basic psychological needs like autonomy, competence and relatedness lead to poor well-being, the risk of harmful behaviour and psychopathology. The aim of the study was to identify the meaning of needs satisfaction and frustration for alcohol-dependence relapse risk. The predictors of relapse-risk were belief in the possibility of permanent abstinence, abstinence self-efficacy in risky situations and alcohol craving intensity.

Material and methods
Data was collected from 115 stationary addiction therapy patients (93% men) of 18-65 years of age. Variables were measured using the Basic Psychological Needs Satisfaction and Frustration Scale (BPNS&FS), the Penn Alcohol Craving Scale (PACS), the Alcohol Abstinence Self-Efficacy Scale (AASES) and an estimation scale assessing the possibility of maintaining permanent abstinence.

Results
A significant difference was found in perceived alcohol craving, self-efficacy in abstinence coping and belief in the possibility of maintaining it for those with high and low needs satisfaction. Relapse risk was the most differentiated by competence satisfaction.

Discussion
Patients with highly satisfied needs experienced a significantly higher self-efficacy in coping with risky situations, trust in their ability to maintain abstinence and experienced a weaker alcohol craving than patients with low need satisfaction. Additionally, patients with highly frustrated needs experienced lower self-efficacy in maintaining abstinence and higher alcohol craving than patients with low frustration. Competence frustration had the greatest impact on the risk of relapse.

Conclusions
Satisfying psychological needs, especially competence, is an important condition for building sobriety and effectively coping with its threats. Therapists should pay special attention to satisfying patients’ psychological needs.