Zawroty głowy jako problem praktyczny w podstawowej opiece zdrowotnej - aspekty neurologiczne

Różnego rodzaju zawroty głowy, napadowe i ciągłe, krótko- i długotrwałe, z którymi zgłaszają się chorzy do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej są dolegliwością częstą. Jest to zarazem dolegliwość nieswoista, co oznacza, że może wystąpić z rozmaitych przyczyn. Aby właściwie postąpić w każdym indywidualnym przypadku, konieczna jest ogólna dobra orientacja w dziedzinie zawrotów. Niniejszy artykuł ma na celu wprowadzenie w najważniejsze problemy.






Podłoże zawrotów głowy stanowią zawsze zaburzenia układu przedsionkowego czyli układu równowagi. Układ ten ma złożoną, wielopiętrową budowę i obejmuje narząd przedsionkowy (błędnik) oraz jego unerwienie obwodowe (zwój i nerw przedsionkowy) i odnośne ośrodki mózgowe w pniu mózgu, móżdżku, jądrach podkorowych i korze mózgu. Zmiany chorobowe, które powodują zawroty, obejmują pogranicze otolaryngologii (zawroty błędnikowe) i neurologii (zawroty pozabłędnikowe), ujmowane jako neurootologia lub otoneneurologia, stanowiąca szczególną, mało jeszcze rozpowszechnioną podspecjalność. W codziennej praktyce lekarskiej pacjenci z zawrotami głowy zgłaszają się przede wszystkim do lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej i lekarzy rodzinnych. Lekarze ci powinni przeprowadzić orientacyjne rozpoznanie i dokonać wstępnej selekcji, a mianowicie rozstrzygnąć:

- czy pacjent z zawrotami wymaga natychmiastowej hospitalizacji,

- czy powinien być skierowany na konsultację lub dalsze leczenie u odpowiedniego specjalisty (otolaryngologa lub neurologa),

- czy też rozpoznanie jest jasne, nie zachodzi żadna z powyższych okoliczności i dalsze leczenie można prowadzić we własnym zakresie.


Definicje i podziały zawrotów


Przede wszystkim należy zdawać sobie sprawę, że zgłaszana przez pacjenta skarga na zawroty głowy nie jest jednoznaczna, ponieważ pojęcie zawrotów jest wieloznaczne. Słowo zawrót określa co najmniej 2 odmienne typy dolegliwości:

- precyzyjne złudzenie (iluzję) ruchu (najczęściej kołowego czyli wirowania) otoczenia lub własnego ciała czy też samej głowy,

- nieprecyzyjne złudzenie (iluzję) niestabilności, niepewności postawy, brak równowagi lub lęku przed upadkiem.

Pierwszy typ zawrotów ujmuje się jako zawrót prawdziwy czyli układowy, natomiast drugi jest to zawrót nieukładowy, rzekomy. To rozróżnienie ma podstawowe znaczenie dla dalszego postępowania....


View full text...