Zespół Sjögrena

Definicja

Zespół Sjögrena to przewlekła, zapalna choroba tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Według tradycyjnego podziału wyróżnia się pierwotny i wtórny zespół Sjögrena. Z wtórną postacią mamy do czynienia w przypadku, gdy choroba towarzyszy innym chorobom, najczęściej o podłożu autoimmunologicznym.

Kryteria klasyfikacyjne

Obecnie do rozpoznania choroby wykorzystuje się kryteria klasyfikacyjne opracowane przez ACR w 2012 r. (tab. I) [1].
Stany wykluczające:
• wcześniejsza radioterapia głowy lub szyi,
• zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C (hepatitis C virus – HCV),
• zakażenie wirusem HIV lub AIDS,
• sarkoidoza, amyloidoza,
• choroba przeszczep przeciw gospodarzowi,
• choroby IgG4-zależne.
Badania dodatkowe niezbędne do ustalenia rozpoznania:
Badania oceniające zajęcie gruczołów ślinowych:
1. Badanie ultrasonograficzne ślinianek: służy do oceny budowy ślinianek i przewodów wyprowadzających. Najczęściej w przebiegu choroby stwierdza się niejednorodność i odgraniczone obszary o różnej wielkości o charakterze guzkowatym, przypominające plaster miodu. W zaawansowanym okresie choroby obserwuje się zmiany włókniste w obrębie gruczołów ślinowych.
2. Biopsja wargowych gruczołów ślinowych: w obrębie gruczołu ślinowego mniejszego, pobranego w miejscu niezmienionej błony śluzowej, ogniska zapalne z naciekiem limfocytarnym są oceniane przez histopatologa jako stopień 1. Skala określa liczbę ognisk sąsiadujących z prawidłowymi gronkami gruczołów zawierających > 50 limfocytów na 4 mm² tkanki.
3. Sialografia gruczołów ślinowych: sialografia ślinianek przyusznych wykazuje rozsiane zmiany (ogniskowe, jamiste lub destrukcyjne) bez zwężenia głównych przewodów ślinowych. Wadą tego badania jest duża bolesność w trakcie jego wykonywania, predyspozycja do miejscowych zakażeń oraz zamknięcia światła przewodów wyprowadzających.
• Badania oceniające zajęcie gruczołów łzowych:
1. Test Schirmera – polega na umieszczeniu paska jałowej bibuły filtracyjnej o wymiarach 5 × 36 mm z zaokrąglonym brzegiem w worku spojówkowym. Po 5 minutach mierzy się zwilżoną część bibuły. U osób zdrowych pasek bibuły zwilża się na długość 20 mm. Wartość zwilżenia < 5 mm świadczy o zespole suchego oka.
2. Barwienie spojówki i rogówki fluoresceiną lub zielenią lizaminy. Przy użyciu lampy szczelinowej ze światłem zielonym wykazuje się charakterystyczne trójkątne wybarwienia w...


Pełna treść artykułu...