Zespół obturacyjnych zaburzeń oddychania podczas snu u dzieci (obstructive sleep apnoe syndrom – OSAS)

OSAS obejmuje wiele czynników wpływających na wentylację, jakość snu oraz szeroko rozumiany rozwój dziecka. Częstość występowania jest trudna do ustalenia, szacunkowo dotyczy ok. 3% dzieci. Kryteria rozpoznania stosowane u osób dorosłych nie znajdują zastosowania u pacjentów w wieku rozwojowym. Do charakterystycznych cech obturacji podczas snu u dzieci należą liczne incydenty spłycenia oddechu i obniżenia saturacji hemoglobiny, a pCO₂ spada poniżej 50 mmHg. Epizody bezdechu trwające dłużej niż 10 s przemawiają za znacznym nasileniem schorzenia. Najczęstszym objawem podmiotowym jest chrapanie, a najczęstszym objawem przedmiotowym – bezdechy.
Patogeneza obejmuje fizyczne zwężenie dróg oddechowych lub inną nieprawidłowość upośledzającą pasaż powietrza i zmniejszającą napięcie mięśni gardła, co powoduje zwężenie dróg oddechowych i zwiększenie oporu przepływu. Konsekwencją jest wzrost prędkości strumienia powietrza i efekt Venturiego w miejscu zwężenia, co nasila zapadanie się mięśni gardła. Pierwotną przyczyną zespołu bezdechów sennych mogą być nieprawidłowości budowy nosa, jamy ustnej, gardła, krtani i tchawicy lub różne ich kombinacje.
Zalecenia postępowania w przypadku OSAS przedstawiono w formie dwustronicowego algorytmu. Ukazuje on po stronie lewej pierwszej planszy badanie przedmiotowe, podmiotowe i zasady diagnostyki OSAS. W części centralnej punktem wyjścia jest anatomiczna lokalizacja przyczyny bezdechu, strzałki wskazują na konkretne jednostki chorobowe oraz wynikające z nich sugestie terapeutyczne. Na kolejnej stronie przedstawiono postępowanie w zależności od nasilenia objawów i wieku dziecka.
U większości dzieci stwierdza się upośledzenie przepływu powietrza powodowane przerostem migdałków podniebiennych i migdałka gardłowego. Najczęstszą wrodzoną przyczyną OSAS jest wiotkość krtani i tchawicy oraz obustronne porażenie fałdów głosowych. Inne przyczyny to: zwężenie podgłośniowe, naczyniaki, torbiele oraz przepona krtaniowa. Bezpośrednio po urodzeniu stwierdzić można OSAS u dzieci ze zwężeniem nozdrzy przednich i zarośnięciem nozdrzy tylnych. U niemowląt i małych dzieci należy rozważyć nieprawidłowości budowy twarzoczaszki izolowane lub występujące w zespołach wad wrodzonych. Skrzywienie przegrody nosa, guzy nosa, polipy mogą ujawnić się w każdym wieku. Choroby nerwowo-mięśniowe powodują nadmierne zwiotczenie mięśni gardła w czasie snu, a zaburzenie funkcji motorycznej prowadzi do przemieszczania języka ku tyłowi...


View full text...