Zespoły nakładania w gastroenterologii – wyzwanie dla lekarza rodzinnego

Wstęp

Badania populacyjne wskazują, że dolegliwości ze strony układu pokarmowego należą do najczęściej zgłaszanych przez osoby dorosłe. Objawy te mają zazwyczaj charakter przewlekły i wpływają niekorzystnie na jakość życia pacjentów. W czasie ponad 10-letniego okresu obserwacji wykazano, że u 60–75% badanych nadal utrzymują się objawy ze strony przewodu pokarmowego, ale ich charakter i lokalizacja ulegają zmianie u 40–75% osób [1, 2].
Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego należą do najbardziej rozpowszechnionych chorób w gastroenterologii. Wśród nich do najczęściej rozpoznawanych zaliczamy zespół jelita nadwrażliwego (ZJN) i dyspepsję czynnościową (DCz) [3]. Szacuje się, że ZJN występuje u 5,8–35,5%, a DCz u 8–16% populacji osób dorosłych w zależności od kraju i położenia geograficznego [1, 4]. Zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego (functional gastrointestinal disorders – FGID), zgodnie z kryteriami rzymskimi IV, definiuje się jako zmienne kombinacje przewlekłych lub nawracających objawów ze strony przewodu pokarmowego bez zmian strukturalnych lub biochemicznych, które uzasadniałyby ich obecność. W ich patogenezie podkreśla się znaczenie nieprawidłowych interakcji jelitowo-mózgowych, a także zaburzeń mikrobiomu jelitowego. Koncepcje patogenetyczne uwzględniają także znaczenie w powstawaniu objawów zaburzeń motoryki, nadwrażliwości trzewnej, czynników neurohormonalnych, psychologicznych i genetycznych [3]. Mimo że zaburzenia czynnościowe obejmują różne obszary przewodu pokarmowego, wykazano, że mogą współwystępować u tego samego pacjenta [5].
Drugą co do częstości przyczyną wizyt ambulatoryjnych w Stanach Zjednoczonych, po bólu brzucha, są objawy związane z chorobą refluksową przełyku [6]. Dane epidemiologiczne wskazują, że w krajach wysoko uprzemysłowionych sporadyczne objawy choroby refluksowej przełyku (ChRP) mogą występować nawet u 40% populacji osób dorosłych, natomiast u 10–20% objawy występują minimum raz w tygodniu [7, 8]. Badania przeprowadzone w Polsce w grupie 850 osób w wieku 21–76 lat wykazały obecność objawów ChRP u 36% badanych [9].
Do przyczyn powstawania ChRP zalicza się zaburzenia czynności motorycznej dolnego zwieracza przełyku, upośledzenie anatomii i fizjologii łącza żołądkowo-przełykowego, opóźnione opróżnianie żołądka oraz zaburzenie integralności błony śluzowej przełyku [10].
Objawy związane zarówno z ChRP, jak i FGID mają charakter przewlekły, nawracający i generują istotne...


Pełna treść artykułu...