Znaczenie jonu potasowego w fizjologicznych i patologicznych procesach ustrojowych

Jon potasowy został odkryty w 1807 r. przez sir Humphreya Davy’ego, zaś łacińska nazwa kalium została wprowadzona przez dwóch chemików: Martina Heinricha Klaprotha i Ludwiga Wilhelma Gilberta. Potas jest jednym z ważniejszych wewnątrzkomórkowych jonów w organizmie człowieka.


Źródła i zasoby ustrojowe potasu


Głównym źródłem potasu w diecie są świeże owoce i warzywa, mleko oraz mięso. Przemysłowe przetwarzanie produktów spożywczych na ogół zmniejsza w nich zawartość potasu, natomiast zwiększeniu ulega zawartość jonu sodowego. Dobowe zapotrzebowanie na potas wynosi od 40 do 100 mmol [1]. Na poziom spożycia potasu mają wpływ czynniki regionalne, rasowe oraz socjoekonomiczne. Spożycie potasu jest większe wśród społeczności stosujących żywność w małym stopniu przetworzoną przemysłowo. Stężenie potasu w surowicy krwi waha się zwykle w granicach 3,5–5,0 mEq/l, natomiast zasoby ogólnoustrojowe u osoby ważącej 70 kg wynoszą ok. 3 500 mEq [2]. Stężenie potasu we krwi ulega niewielkim wahaniom w ciągu doby, jest nieco mniejsze w nocy [1]. Homeostazę potasu w organizmie zapewniają nerki, przez które wydalany jest ewentualny nadmiar tego jonu.


Niedobór potasu


Zaburzenia w gospodarce elektrolitowej, a zwłaszcza potasowej, są jednym z częściej spotykanych odchyleń w praktyce klinicznej. O wiele częściej występują stany niedoboru potasu niż jego nadmiaru. Garth [2] proponuje następujący podział hipokaliemii:
– hipokaliemia: stężenie potasu w surowicy krwi poniżej 3,5 mEq/l,
– umiarkowana hipokaliemia: stężenie potasu w granicach 2,5–3,0 mEq/l.
– ciężka hipokaliemia: stężenie potasu poniżej 2,5 mEq/l.

Sica i wsp. [1] zwracają uwagę, że w różnych laboratoriach dolna granica normy dla stężenia potasu wynosi od 3,5 do 3,8 mEq/l, górna zaś granica – od 5,0 do 5,3 mEq/l. Niektórzy autorzy uważają, że hipokaliemię należy rozpoznawać, gdy stężenie potasu jest mniejsze niż 3,8 mEq/l. Niekiedy dla wartości potasu 3,5–3,8 mEq/l bywa używane określenie stężenie niskie prawidłowe. Przyczyny niedoboru potasu w surowicy mogą być różne. Najczęstsze z nich przedstawiono w tab. 1. [3].

W przypadku stwierdzenia niskiego stężenia potasu w surowicy krwi mamy do czynienia również z obniżeniem jego całkowitych zasobów, mimo że potas w surowicy krwi stanowi mniej niż 2 proc....


View full text...