Zwiększona częstość występowania celiakii i jej obraz kliniczny u pacjentów z cukrzycą typu 1 – obserwacje z pojedynczego ośrodka pediatrycznego w Europie Centralnej

Wstęp
Celiakia (celiac disease – CD) jest autoimmunizacyjną chorobą systemową, jedną z chorób najczęściej współistniejących z cukrzycą typu 1 (type 1 diabetes mellitus – T1DM). Cel pracy: Analiza częstości występowania celiakii i jej obrazu klinicznego w populacji dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1.

Materiał i metody
Przeprowadzono retrospektywną analizę danych z dokumentacji medycznej 880 pacjentów z cukrzycą, 429 dziewcząt i 451 chłopców, w wieku 12,14 ±4,0 lat. Wyodrębniono grupę pacjentów z cukrzycą i celiakią, analizując częstość występowania celiakii i jej obraz kliniczny przy rozpoznaniu.

Wyniki
Celiakię zdiagnozowano u 73/880 pacjentów z T1DM (8,3%), u 53/429 dziewcząt (12,3%) i 20/451 chłopców (4,4%), chociaż CD była podejrzewana u 85/880 pacjentów (9,65%) na podstawie wyników badań serologicznych. U większości pacjentów CD została zdiagnozowana już po rozpoznaniu T1DM, u 19/73 (26%) pacjentów, CD i T1DM były rozpoznane w tym samym czasie. Większość pacjentów z CD (72%) przy rozpoznaniu nie miało objawów choroby. Dzieci z CD i T1DM zapadały na cukrzycę w młodszym wieku niż dzieci z cukrzycą bez celiakii. Wiek rozpoznania cukrzycy u dzieci z CD był niższy niż wiek rozpoznania cukrzycy u dzieci bez CD (5,8 ±3,6 roku vs 7,56 ±4,0 roku, p = 0,04). Częstość występowania CD towarzyszącej T1DM w populacji pediatrycznej rasy kaukaskiej aktualnie wynosi 8,3% i jest znamiennie wyższa niż dekadę temu (dane z naszego ośrodka to 5,7%), p = 0.001.

Wnioski
Ze względu na narastającą częstość występowania głównie bezobjawowej celiakii u pacjentów z T1DM, monitorowanie populacji pediatrycznej w kierunku CD, aktualnie oparte na badaniach serologicznych, jest ciągle konieczne. Jednakże pozytywny wynik testów serologicznych u części pacjentów musi zostać zweryfikowany dalszymi badaniami diagnostycznymi.



Introduction
The aim of our study was to analyze the incidence and the clinical characteristic of celiac disease (CD) in pediatric population with type 1 diabetes mellitus (T1DM).

Material and methods
The data of 880 patients with T1DM, 429 girls, mean age 12.14 ±4.0 years was retrospectively retrieved from medical records. Patients with T1DM and CD were selected and a detailed analysis of CD prevalence and its clinical characteristic at the time of CD diagnosis was performed. The data were compared with the previous data from our center published a decade ago.

Results
CD was suspected in 85/880 patients (9.65%) on the base of results of serological tests, but finally CD was diagnosed in 73/880 patients with T1DM (8.3%), in 53/429 girls (12.3%) and in 20/451 boys (4.4%). Most patients (71%) had CD diagnosed after T1DM onset. The majority of CD patients (72%) was asymptomatic. The CD diagnosis was not associated with inappropriate metabolic control of diabetes. The onset age of diabetes in children with CD was significantly lower than in those without CD (5.8 ±3.6 years vs. 7.56 ±4.0 years, p = 0.04). The prevalence of CD is significantly higher than a decade ago in our center (8.3% vs. 5.7%, p = 0.001).

Conclusions
In light of increasing prevalence of mainly asymptomatic CD in patients with T1DM, CD screening is necessary. However positive serological tests, which are currently used in screening, and are the first step of diagnostics, in some patients allow only to suspect the CD and further diagnostic steps should be performed.