Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa – postępowanie w praktyce lekarza rodzinnego

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, zwana również zakrzepicą żylną, jest stanem, w którym dochodzi do powstawania skrzeplin w układzie żył głębokich. Oderwanie się skrzepliny może doprowadzić do zamknięcia tętnicy płucnej lub jej gałęzi, dając objawy zatorowości płucnej. Nie należy tu zapominać o innych, znacznie rzadszych przyczynach zatorowości płucnej, np. zatorach tłuszczowych, powietrznych, płynem owodniowym itp.
Termin zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych należy stosować w określaniu przypadków, w których procesem zapalnym (a wtórnie powstawaniem zakrzepów) objęte są żyły powierzchowne lub żylaki. Ze względu na odmienny przebieg, leczenie, rokowanie i zagrożenie dla dalszego zdrowia i życia chorego należy rozróżniać zakrzepicę żył głębokich od zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych.


Epidemiologia
Zakrzepica żył głębokich i związana z nią zatorowość płucna jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych chorób. W USA częstość występowania żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej przekracza 1/1 tys. mieszkańców, corocznie odnotowuje się ok. 200 tys. nowych zachorowań. W badaniach przeprowadzonych w Szwecji, opieranych na obiektywnych metodach (flebografia, scyntygrafia płuc, autopsja), częstość występowania zakrzepicy żylnej wyniosła 42,5/10 tys. mieszkańców. Ocenia się, że w Polsce co roku przybywa 50–80 tys. nowych chorych z zakrzepicą żylną. Coraz większe rozpowszechnienie czynników ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej oraz postęp w diagnostyce sprawiają, że częstość rozpoznawania tej choroby w wielu krajach wzrasta.
Etiologia i czynniki ryzyka
Uszkodzenie ściany naczynia, spowolnienie przepływu krwi i zaburzenia krzepnięcia – triada Virchowa – sprzyjają powstaniu zakrzepicy. Czynniki wpływające na tę triadę, a tym samym na wzrost ryzyka powstania zakrzepu, przedstawiono w tab. 1., niektóre z nich pokrótce omówiono poniżej. Kolejność ich przedstawienia nie obrazuje ich ważności, a jednoczesne występowanie dwóch lub więcej czynników istotnie zwiększa ryzyko wystąpienia zakrzepicy.
Wiek chorego. Ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej wzrasta wraz z wiekiem. Znaczący wzrost obserwuje się po 40. roku życia, z każdą następną dekadą ryzyko podwaja się. Istotny jest nie tyle sam wiek, ile związane z nim okoliczności i choroby współistniejące, takie jak mało aktywny tryb życia, niewydolność krążenia,...


View full text...