Jak definiować zaostrzenie atopowego zapalenia skóry?

Zaostrzenia towarzyszą niemal każdej chorobie przewlekłej, nie wyłączając dermatoz, w tym atopowego zapalenia skóry. W tym przypadku termin “zaostrzenia” nie posiada ścisłej definicji, na co zwrócono uwagę na łamach „The JAMA Dermatology”.

Postępowanie z chorym na AZS w przypadku zaostrzeń ma istotne znaczenie dla zmniejszania ryzyka wtórnych powikłań. W świecie naukowym panuje konsensus co do faktu, iż zapobieganie tego typu zdarzeniom jest kluczowym celem długoterminowej kontroli choroby. Niemniej istnieje kilka trudności związanych z tym aspektem, począwszy od samej definicji, która nie zawsze jest jednoznaczna - usunięcie tej przeszkody mogłoby zmniejszyć wątpliwości co do wyboru leczenia i zoptymalizować postępowanie, na czym skorzystałby przede wszystkim pacjent.

Zespół naukowców z kilku ośrodków dermatologicznych w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych przeprowadził badanie, którego celem było osiągnięcie konsensusu co do tego, które cechy AZS należy uwzględnić w definicji zaostrzenia skupionej na pacjencie. Stosując skalę oceny dokonywanej przez panel ekspertów (zakres od 1 do 9), konsensus zdefiniowano jako co najmniej 70 proc. uczestników oceniających dane stwierdzenie jako od 7 do 9, a jednocześnie mniej niż 15 proc. oceniło je jako 1 do 3.

Uzgodniono, że w skoncentrowanej na pacjencie definicji zaostrzenia 15 stwierdzeń zostanie przedstawionych samym chorym (657 osób z AZS), którzy ocenią, jaką wartość z ich perspektywy mają wydane zalecenia; kilka z nich pacjenci wykluczyli. W ten sposób wyrazili zgodę co do postrzegania zaostrzenia jako stanu, w którym:
- wskutek nasilenia którejkolwiek ze składowej choroby zaburzeniu ulega codzienne funkcjonowanie,
- pacjent traci poczucie kontroli choroby,
- pacjent wciąż myśli o dolegliwościach,
- pojawia się nowa zmiana skórna typowa dla AZS,
- ograniczeniu ulegają codzienne aktywności,
- objawy wcześniej mniej dokuczliwe stają się dotkliwe,
- objawy upośledzają jakość życia,
- nasileniu ulegają zmiany skórne,
- nasileniu ulega świąd,
- nasileniu ulegają inne objawy, takie jak np. zła jakość snu.

W powyższym badaniu zidentyfikowano elementy, które mają kluczowe znaczenie dla zdefiniowania zaostrzenia AZS z perspektywy pacjenta. Te odkrycia, niby proste, a jakże istotne, mogą być przydatne w praktyce klinicznej do poprawy komunikacji między pacjentami a lekarzami, którzy obecnie mogą używać terminu „zaostrzenie” bez wzajemnego zrozumienia jego znaczenia.