Trajektorie rozwoju czynności płuc – najnowsze dane

W świetle rosnącej liczby materiału dowodowego powiedzenie „jesteś tym, co jesz” śmiało można interpolować na inne domeny, co sumarycznie można określić jako „jesteś sumą swojego trybu życia”. Nie inaczej jest w przypadku czynności płuc – jej upośledzenie w dużej mierze jest konsekwencją codziennych decyzji, co wykazano na łamach czasopisma „Thorax”.

Na świecie stale rośnie obciążenie przewlekłymi chorobami układu oddechowego, które dotykają zarówno dorosłych, jak i dzieci. Dane z 2020 r. opublikowane przez WHO i inne instytucje wykazały, że szacunkowo 400 mln ludzi cierpi na samą astmę i POChP o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu.  

Trajektorie rozwoju i pogorszenia czynności płuc w ciągu życia wpływają na ryzyko chorób przewlekłych tego narządu, ale są słabo udokumentowane, dlatego zespół naukowców z Australii i Nowej Zelandii wypełnił lukę dowodową. Na podstawie danych populacyjnych pochodzących z krajowych baz danych wyselekcjonowano 865 osób i przeprowadzono modelowanie głównych parametrów spirometrycznych – FEV1, FVC i FEV1/FVC – w wieku 9, 11, 13, 15, 18, 21, 26, 32, 38 i 45 lat w celu zidentyfikowania odrębnych podgrup o podobnych trajektoriach zmian czynności płuc.  

Na podstawie powyższych danych zidentyfikowano aż 10 odrębnych trendów w zakresie progresji czynności płuc mierzonej głównie FEV1. Większość z nich była w przybliżeniu równoległa, z wyjątkiem utrzymującej się niskiej trajektorii związanej z nadreaktywnością dróg oddechowych w dzieciństwie (3 proc. badanej populacji); dwie trajektorie dotyczyły przyspieszonego spadku, z których jedna (8 proc.) była związana z paleniem papierosów i wyższym wskaźnikiem masy ciała. Wyniki dotyczące trajektorii FEV1/FVC były podobne. Zidentyfikowano dziewięć trajektorii dla FVC: większość była również w przybliżeniu równoległa, z wyjątkiem trajektorii przyspieszonego spadku związanej z wyższym BMI. Trzy trajektorie FEV1 prowadzące do najniższych wartości FEV1 obejmowały 19 proc. osób z badanej populacji, jednak przyczyniły się do aż 55 proc. epizodów obturacji w wieku 45 lat.  

Czynność płuc, którą osiąga się w wieku dorosłym, jest zatem w dużej mierze ustalona przed okresem dojrzewania, istnieją jednak wyjątki: gorsza czynność związana z nadreaktywnością dróg oddechowych w dzieciństwie, która pogarsza się z wiekiem oraz trajektoria przyspieszonego pogarszania się funkcji u dorosłych związana z paleniem papierosów i otyłością. Dodatkowo obie powyższe są powiązane z wysokim ryzykiem obturacji w drugiej połowie życia.