45th 2015 Annual ESDR Meeting: Perspektywy w terapii i diagnostyce autoimmunizacyjnych dermatoz pęcherzowych
Autor: Andrzej Kordas
Data: 05.10.2015
Źródło: Justyna Gornowicz-Porowska, Marian Dmochowski, Paweł Pietkiewicz, Monika Bowszyc-Dmochowska Pracownia Autoimmunizacyjnych Dermatoz Pęcherzowych, Pracownia Histopatologii i Immunopatologii Skóry, Katedra i Klinika Dermatologii, UM w Poznaniu
W dniach 9-12 września 2015 roku w Rotterdamie w Holandii odbył się coroczny zjazd European Society for Dermatological Research, na którym zaprezentowano najnowsze wyniki prac prowadzonych w zakresie dermatologii badawczej. Przedstawiono m.in. badania nad autoimmunizacyjnymi dermatozami pęcherzowymi (ADP) mające ścisłe przełożenie praktyczne zarówno na proces terapeutyczny, jak i diagnostyczny tej grupy schorzeń.
Wiadomo, że stosowanie dożylnych immunoglobulin (IVIG) stanowi efektywną terapię pęcherzycy zwykłej (PV), gdzie istotną rolę odgrywają autoprzeciwciała wobec desmogleiny 3 (DSG3), jednak mechanizm czynnościowy tego rodzaju leczenia nie został do tej pory w pełni poznany. Przedstawiono badania (1) nad efektem stosowania IVIG na mysim modelu PV zauważając, że regulują one produkcję przeciwciał anty-DSG3. Zaobserwowano supresję miana krążących anty-DSG3 IgG przeciwciał u 60% przypadków. Co interesujące, fragment F(ab’)2 nie wywoływał supresji sugerując, że region Fc IVIG jest niezbędny do wywołania tego efektu. Następnie techniką ELISPOT analizowano komórki wydzielające przeciwciała anty-DSG3 w organach limfoidalnych zauważając, że IVIG znacząco (prawie o połowę) redukowało liczbę komórek wydzielających przeciwciała w śledzionie (tzw. „spotów”). Dokonano oceny czy IVIG powodują/indukują supresję produkcji przeciwciał czy delecję komórek je wydzielających udowadniając, że terapia IVIG obniżała krążące anty-DSG3 IgG jak również liczbę „spotów”. Te pionierskie badania wskazują, że IVIG obniżają miano krążących przeciwciał nie tylko na poziomie białka, jak wykazano wcześniej, lecz także regulują proces produkcji przeciwciał.
Przedstawione dane sugerują, że w przyszłości nowy cel terapeutyczny w PV może stanowić IL-27 (2). Analizując rolę cytokin w zapoczątkowaniu i rozwoju PV badano IL-27, cytokinę promujcą funkcję limfocytów T pomocniczych obwodowych narządów limfatycznych, stosując cytometrię przepływową i testy ELISA. Wykazano podwyższony poziom IL-27 w plazmie pacjentów PV z aktywnym stanem choroby oraz silną korelację pomiędzy poziomem IL-27 a mianem autoprzeciwciał specyficznych wobec DSG3 sugerując potencjalną rolę IL-27 w generowaniu autoprzeciwciał.
Wiadomo, że w patogenezie pemfigoidu pęcherzowego (BP) domena NC16A antygenu BP180 uważana jest za najbardziej immunogenną w rozwoju choroby, jednak niektórzy pacjenci BP wykazują odpowiedź autoimmunizacyjną wobec epitopów znajdujących się poza NC16A (non-NC16A-BP). Pacjenci non-NC16A-BP wykazują umiarkowaną manifestację kliniczną BP (3). Podjęto zatem badania (3) patomechanizmu non-NC16A-BP i NC16A-BP wykazując brak różnic w mianach przeciwciał analizowanych pośrednią immunofluorescencją (IIF) oraz testem ELISA z BP180 pełnej długości. Zapewne zarówno NC16A-IgG i non-NC16A-IgG aktywuje neutrofile, przy czym zauważono, że NC16A-IgG powoduje deplecję BP180 w keratynocytach, a non-NC16A-IgG nie wykazuje takiego efektu. Książkowy pacjent BP z przeciwciałami wobec domeny NC16A może prezentować bardziej ciężkie postacie klinicznie z powodu znacznej deplecji BP180 niż pacjenci non-NC16A-BP.
Zaprezentowanie wyniki przyczyniają się także do usprawnienia procesu diagnostycznego ADP, gdzie problemem jest stosunkowo niska czułość testów serologicznych. Zaproponowano (4) stosowanie odczynu wiązania dopełniacza (OWD), techniki używanej tradycyjnie do detekcji przeciwciał w pemfigoidzie ciężarnych. Już wcześniej pojawiały się dane o potencjalnej przydatności tej techniki do diagnostyki BP, jednak brakowało potwierdzających badań kohortowych na dużej liczbie pacjentów. Przeprowadzono retrospektywną analizę serologiczną wykazując czułość OWD w BP na poziomie 71,7% oraz swoistość na poziomie 100%. Ponadto badaniem OWD rozpoznano 20 z 46 pacjentów BP, którzy dawali negatywne rezultaty zarówno na BP180 i BP230 testami ELISA oraz 31 z 66 pacjentów negatywnych testem IIF na przełyku małpy. Zauważono, że kombinacje OWD z innymi technikami serologicznymi skutkują 95,3% czułością. Zatem wydaje się, że OWD jest wystarczająca techniką do standardowej diagnostyki BP i pomocną metodą w analizie nietypowych przypadków. (088)
Nadzieję na poprawę diagnostyki ADP niesie też doniesienie przedstawiające mikropłytkę ELISA zawierającą studzienki reakcyjne opłaszczone różnymi antygenami istotnymi w procesie diagnostycznym ADP (5). Nowy test ELISA, będący wynikiem prac wieloośrodkowych, pozwala na jednoczesne wykrywanie przeciwciał IgG wobec BP180, BP230, kolagenu typu VII, DSG1, DSG3, enwoplakiny. Proponowany test najlepsze wyniki wykazywał w grupie pacjentów z pęcherzycą. Mniejsza jego skuteczność diagnostyczna u pacjentów z podnaskórkowymi ADP może wynikać z braku opłaszczenia innymi docelowymi antygenami (laminina 332, antygen p200, ektodomena BP180) oraz wykrywania jedynie przeciwciał w klasie IgG (wiadomo, że w pemfigoidzie istotną rolę odgrywa również odpowiedź immunologiczna IgE-zależna). Zaprezentowany test, komercyjnie dostępny najprawdopodobniej w przyszłym roku, stanowić będzie praktyczne i jednokrokowe badanie umożliwiające szybką diagnostykę pęcherzycy i w dużej mierze chorób kręgu podnaskórkowych ADP. (187)
Usprawnienie procesu diagnostycznego ADP stanowić może także poszerzenie komercyjnej mozaiki IIF o wykrywanie przeciwciał w podklasie IgG4 (6). Przedstawiono modyfikację tradycyjnego/rutynowego zestawu z koniugatem IgG umożliwiającą wykrywanie przeciwciał IgG4 na komórkach transferowanych docelowym antygenem oraz oczyszczonym rekombinowanym BP180, a także porównano wspomniane metody z testami ELISA. Wykazano zależność pomiędzy wykrywaniem przeciwciał IgG IIF z komórkami transferowanymi DSG1, DSG3 i BP230 a testem ELISA oraz nie wykazano powiązań pomiędzy wykrywaniem przeciwciał IgG wobec BP180 IIF z oczyszczonym, rekombinowanym BP180 a testem ELISA. Czułość i swoistość modyfikowanej IIF mozaiki była stosunkowo wysoka w przypadku detekcji anty-DSG1 IgG4, anty-DSG3 IgG4, anty-BP230 IgG4. Swoistość modyfikowanej IIF mozaiki do wykrywania anty-BP180 IgG4 wynosiła jedynie 13% sugerując, że oczyszczony antygen immobilizowany na szkiełku jest diagnostycznie narzędziem mniej przydatnym niż komórki transferowane DSG1, DSG3, BP230.
Piśmiennictwo:
1. Y Kase, J Yamagami,N Wada, H Takahashi,S Koyasu, M Amagai. Intravenous immunoglobulin regulates anti-desmoglein 3 autoantibody production in B220- antibody-producing cells in mice with pemphigus vulgaris. J Invest Dermatol 2015; 135 (S2) (abstract 004)
2. R Pollmann, T Hennerici, T Schmidt, M Seipelt, B Tackenberg, M Hertl, R Eming. IL-27 in pemphigus vulgaris: a potential role in disease pathogenesis by promoting IL-21 producing T follicular helper cells. J Invest Dermatol 2015; 135 (S2) (abstract 071)
3. H Iwata, K Imafuku,, K Izumi, M Wada, K Natsuga, H Ujiie, W Nishie, H Shimizu. Autoantibodies to parts of type XVII collagen outside of the non-collageneous 16A domain lead to mild bullous pemphigoid due to the non-depletion of autoantigen. J Invest Dermatol 2015; 135 (S2) (abstract 021)
4. J Jankásková,, O Horváth N, R Varga, T Ruzicka. M Sárdy. Complement fixation test: an update of an old method for the diagnosis of bullous pemphigoid. J Invest Dermatol 2015; 135 (S2) (abstract 088)
5. N van Beek, C Dähnrich, N Hornig,S Lemcke, S Goletz, J Dworschak, D Zillikens, W Schlumberger, E Schmidt, I Autoimmune Bullous Diseases Study Group - Antalya, Turkey (S. Uzun); Belgrade, Serbia (L. Medenica); Bern, Switzerland (M. Horn); Poznan, Poland (M. Dmochowski); Rome, Italy (G. DiZenzo); Sofia, Bulgaria (K. Drenovska, S. Vassileva); Sydney, Australia (D. Murrell); Tel Aviv, Israel (E. Sprecher); Thessaloniki, Greece (A. Patsatsi); Warsaw, Poland (C. Kowalewski). Prospective controlled studies on the routine use of a novel multivariant ELISA for the diagnosis of autoimmune bullous diseases. J Invest Dermatol 2015; 135 (S2) (abstract 187)
6. J Gornowicz-Porowska, M Bowszyc-Dmochowska, P Pietkiewicz, A Seraszek-Jaros, E Kaczmarek, Bartkiewicz, M Dmochowski. Comparative diagnostic performance of commercial as well as modified mosaic indirect immunofluorescence assay and ELISAs for the serological evaluation of pemphigus and bullous pemphigoid activity. J Invest Dermatol 2015; 135 (S2) (abstract 089)
Przedstawione dane sugerują, że w przyszłości nowy cel terapeutyczny w PV może stanowić IL-27 (2). Analizując rolę cytokin w zapoczątkowaniu i rozwoju PV badano IL-27, cytokinę promujcą funkcję limfocytów T pomocniczych obwodowych narządów limfatycznych, stosując cytometrię przepływową i testy ELISA. Wykazano podwyższony poziom IL-27 w plazmie pacjentów PV z aktywnym stanem choroby oraz silną korelację pomiędzy poziomem IL-27 a mianem autoprzeciwciał specyficznych wobec DSG3 sugerując potencjalną rolę IL-27 w generowaniu autoprzeciwciał.
Wiadomo, że w patogenezie pemfigoidu pęcherzowego (BP) domena NC16A antygenu BP180 uważana jest za najbardziej immunogenną w rozwoju choroby, jednak niektórzy pacjenci BP wykazują odpowiedź autoimmunizacyjną wobec epitopów znajdujących się poza NC16A (non-NC16A-BP). Pacjenci non-NC16A-BP wykazują umiarkowaną manifestację kliniczną BP (3). Podjęto zatem badania (3) patomechanizmu non-NC16A-BP i NC16A-BP wykazując brak różnic w mianach przeciwciał analizowanych pośrednią immunofluorescencją (IIF) oraz testem ELISA z BP180 pełnej długości. Zapewne zarówno NC16A-IgG i non-NC16A-IgG aktywuje neutrofile, przy czym zauważono, że NC16A-IgG powoduje deplecję BP180 w keratynocytach, a non-NC16A-IgG nie wykazuje takiego efektu. Książkowy pacjent BP z przeciwciałami wobec domeny NC16A może prezentować bardziej ciężkie postacie klinicznie z powodu znacznej deplecji BP180 niż pacjenci non-NC16A-BP.
Zaprezentowanie wyniki przyczyniają się także do usprawnienia procesu diagnostycznego ADP, gdzie problemem jest stosunkowo niska czułość testów serologicznych. Zaproponowano (4) stosowanie odczynu wiązania dopełniacza (OWD), techniki używanej tradycyjnie do detekcji przeciwciał w pemfigoidzie ciężarnych. Już wcześniej pojawiały się dane o potencjalnej przydatności tej techniki do diagnostyki BP, jednak brakowało potwierdzających badań kohortowych na dużej liczbie pacjentów. Przeprowadzono retrospektywną analizę serologiczną wykazując czułość OWD w BP na poziomie 71,7% oraz swoistość na poziomie 100%. Ponadto badaniem OWD rozpoznano 20 z 46 pacjentów BP, którzy dawali negatywne rezultaty zarówno na BP180 i BP230 testami ELISA oraz 31 z 66 pacjentów negatywnych testem IIF na przełyku małpy. Zauważono, że kombinacje OWD z innymi technikami serologicznymi skutkują 95,3% czułością. Zatem wydaje się, że OWD jest wystarczająca techniką do standardowej diagnostyki BP i pomocną metodą w analizie nietypowych przypadków. (088)
Nadzieję na poprawę diagnostyki ADP niesie też doniesienie przedstawiające mikropłytkę ELISA zawierającą studzienki reakcyjne opłaszczone różnymi antygenami istotnymi w procesie diagnostycznym ADP (5). Nowy test ELISA, będący wynikiem prac wieloośrodkowych, pozwala na jednoczesne wykrywanie przeciwciał IgG wobec BP180, BP230, kolagenu typu VII, DSG1, DSG3, enwoplakiny. Proponowany test najlepsze wyniki wykazywał w grupie pacjentów z pęcherzycą. Mniejsza jego skuteczność diagnostyczna u pacjentów z podnaskórkowymi ADP może wynikać z braku opłaszczenia innymi docelowymi antygenami (laminina 332, antygen p200, ektodomena BP180) oraz wykrywania jedynie przeciwciał w klasie IgG (wiadomo, że w pemfigoidzie istotną rolę odgrywa również odpowiedź immunologiczna IgE-zależna). Zaprezentowany test, komercyjnie dostępny najprawdopodobniej w przyszłym roku, stanowić będzie praktyczne i jednokrokowe badanie umożliwiające szybką diagnostykę pęcherzycy i w dużej mierze chorób kręgu podnaskórkowych ADP. (187)
Usprawnienie procesu diagnostycznego ADP stanowić może także poszerzenie komercyjnej mozaiki IIF o wykrywanie przeciwciał w podklasie IgG4 (6). Przedstawiono modyfikację tradycyjnego/rutynowego zestawu z koniugatem IgG umożliwiającą wykrywanie przeciwciał IgG4 na komórkach transferowanych docelowym antygenem oraz oczyszczonym rekombinowanym BP180, a także porównano wspomniane metody z testami ELISA. Wykazano zależność pomiędzy wykrywaniem przeciwciał IgG IIF z komórkami transferowanymi DSG1, DSG3 i BP230 a testem ELISA oraz nie wykazano powiązań pomiędzy wykrywaniem przeciwciał IgG wobec BP180 IIF z oczyszczonym, rekombinowanym BP180 a testem ELISA. Czułość i swoistość modyfikowanej IIF mozaiki była stosunkowo wysoka w przypadku detekcji anty-DSG1 IgG4, anty-DSG3 IgG4, anty-BP230 IgG4. Swoistość modyfikowanej IIF mozaiki do wykrywania anty-BP180 IgG4 wynosiła jedynie 13% sugerując, że oczyszczony antygen immobilizowany na szkiełku jest diagnostycznie narzędziem mniej przydatnym niż komórki transferowane DSG1, DSG3, BP230.
Piśmiennictwo:
1. Y Kase, J Yamagami,N Wada, H Takahashi,S Koyasu, M Amagai. Intravenous immunoglobulin regulates anti-desmoglein 3 autoantibody production in B220- antibody-producing cells in mice with pemphigus vulgaris. J Invest Dermatol 2015; 135 (S2) (abstract 004)
2. R Pollmann, T Hennerici, T Schmidt, M Seipelt, B Tackenberg, M Hertl, R Eming. IL-27 in pemphigus vulgaris: a potential role in disease pathogenesis by promoting IL-21 producing T follicular helper cells. J Invest Dermatol 2015; 135 (S2) (abstract 071)
3. H Iwata, K Imafuku,, K Izumi, M Wada, K Natsuga, H Ujiie, W Nishie, H Shimizu. Autoantibodies to parts of type XVII collagen outside of the non-collageneous 16A domain lead to mild bullous pemphigoid due to the non-depletion of autoantigen. J Invest Dermatol 2015; 135 (S2) (abstract 021)
4. J Jankásková,, O Horváth N, R Varga, T Ruzicka. M Sárdy. Complement fixation test: an update of an old method for the diagnosis of bullous pemphigoid. J Invest Dermatol 2015; 135 (S2) (abstract 088)
5. N van Beek, C Dähnrich, N Hornig,S Lemcke, S Goletz, J Dworschak, D Zillikens, W Schlumberger, E Schmidt, I Autoimmune Bullous Diseases Study Group - Antalya, Turkey (S. Uzun); Belgrade, Serbia (L. Medenica); Bern, Switzerland (M. Horn); Poznan, Poland (M. Dmochowski); Rome, Italy (G. DiZenzo); Sofia, Bulgaria (K. Drenovska, S. Vassileva); Sydney, Australia (D. Murrell); Tel Aviv, Israel (E. Sprecher); Thessaloniki, Greece (A. Patsatsi); Warsaw, Poland (C. Kowalewski). Prospective controlled studies on the routine use of a novel multivariant ELISA for the diagnosis of autoimmune bullous diseases. J Invest Dermatol 2015; 135 (S2) (abstract 187)
6. J Gornowicz-Porowska, M Bowszyc-Dmochowska, P Pietkiewicz, A Seraszek-Jaros, E Kaczmarek, Bartkiewicz, M Dmochowski. Comparative diagnostic performance of commercial as well as modified mosaic indirect immunofluorescence assay and ELISAs for the serological evaluation of pemphigus and bullous pemphigoid activity. J Invest Dermatol 2015; 135 (S2) (abstract 089)
