ESMO 2016: Ipilimumab w leczeniu uzupełniającym wydłuża przeżycie u chorych na czerniaka w III stopniu zaawansowania

Podczas tegorocznego kongresu European Society for Medical Oncology (ESMO) w Kopenhadze przedstawiono wyniki badania klinicznego 3. fazy EORTC 18071, w którym wykazano, że ipilimumab stosowany w leczeniu uzupełniającym istotnie wydłuża czas przeżycia całkowitego (ang. overall survival, OS) u chorych na czerniaka o wysokim ryzyku nawrotu w III stopniu zaawansowania.

Ipilimumab jest inhibitorem immunologicznego punktu kontrolnego, który blokuje CTLA-4 (ang. cytotoxic T-lymphocyte antygen-4). W 2011 roku został zarejestrowany w Europie i Stanach Zjednoczonych do leczenia 1. linii chorych na zaawansowanego czerniaka. W badaniu klinicznym EORTC 18071 oceniano skuteczność i bezpieczeństwo leczenia uzupełniającego ipilimumabem chorych na czerniaka o wysokim ryzyku nawrotu w III stopniu zaawansowania. Do badania klinicznego w latach 2008-2011 włączono 951 chorych, których losowo przydzielono do ramienia z ipilimumabem lub placebo. W 2015 roku ipilimumab został zarejestrowany w leczeniu uzupełniającym przez Agencję do Spraw Żywności i Leków (ang. Food and Drug Administration, FDA) po okresie obserwacji z medianą 2,3 roku. W chwili obecnej, po okresie obserwacji z medianą wynoszącą 5,3 roku wykazano 28% redukcje ryzyka względnego zgonu (HR 0,72, p=0,001). Odsetek chorych pozostających przy życiu po 5 latach był o 11% wyższy u chorych otrzymujących ipilimumab niż u chorych otrzymujących placebo (odpowiednio 65% i 54%). Ipilimumab powoduje działania niepożądane związane z układem immunologicznym. Najważniejsze działania niepożądane w stopniu 3. i 4. Obejmowały działania niepożądane ze strony układu pokarmowego (16%), wątroby (11%) czy gruczołów wydzielania wewnętrznego (8%). Działania niepożądane poddawały się leczeniu według opracowanych algorytmów i zwykle ustępowały w ciągu 4 do 8 tygodni.

Badanie kliniczne EORTC 18071 było pierwszym badaniem oceniającym skuteczność inhibitorów immunologicznych punktów kontroli w leczeniu uzupełniającym. Toksyczność tego leczenia nie pozostaje bez znaczenia, dlatego chorzy muszą mieć jego świadomość, zwłaszcza że dobowa dawka ipilimumabu wynosząca 10 mg związana jest z potencjalnie ciężkimi działaniami niepożądanymi. Leczenie to powinno prowadzić się jedynie w ośrodkach mających doświadczenie w prowadzeniu tej terapii.