Erytrodyzestezja dłoniowo-podeszwowa a COVID‐19

COVID-19 to choroba wieloukładowa z wieloma objawami. Podczas gdy niektóre, takie jak problemy z oddychaniem lub zaburzenia żołądkowo-jelitowe, są wspólne dla innych infekcji wirusowych; kolejne, takie jak brak węchu lub zaburzenia smaku, wydają się być bardziej specyficzne dla COVID-19. U 45,65% pacjentów pojawia się zajęcie skóry, wykazujące różne wzorce.

Autorzy pracy opisują przypadki erytrodyzestezji dłoniowo-podeszwowej. Przeprowadzono badanie przekrojowe między 15 marca a 15 kwietnia 2020 (szczyt pierwszej hiszpańskiej pandemii) w szpitalu polowym w Madrycie dla pacjentów z COVID-19 z łagodnym do umiarkowanego zapaleniem płuc. Rozpoznanie potwierdzono u wszystkich pacjentów z dodatnim wynikiem testu QT-PCR lub typowymi wynikami radiologicznymi. Oceny analityczne, badanie histologiczne i posiew mykologiczny przeprowadzano w razie potrzeby. Przebadano 666 dorosłych pacjentów. Średnia wieku wynosiła 55,67 lat; 58% to kobiety. U 304 pacjentów występuje zajęcie błon śluzowych (45,65%). Zajęcie dłoniowo-podeszwowe obserwowano u 121/304 (39,8%) pacjentów; 22 (7,2%) zgłosiło wczesne uczucie pieczenia (erytrodyzestezja) z towarzyszącym zaczerwienieniem i obrzękiem lub bez. U 77(25,3%) pacjentów stwierdzono drobne i rozlane złuszczanie na dłoniach i podeszwach w późniejszym okresie. Wszyscy pacjenci zaprzeczyli, że mieli podobne objawy przed rozpoznaniem COVID-19. Posiewy grzybicze złuszczania podeszwowego wykonane u 9 pacjentów wykluczyły jednoczesną dermatofitozę. 46 (15,1%) pacjentów miało czerwonawo-brązowe plamy na dłoniach i podeszwach. Badanie histologiczne przeprowadzone u 4 pacjentów wykazało naciek limfocytarny w obrębie skóry właściwej otaczające ekrynowe gruczoły potowe i naczynia krwionośne we wszystkich przypadkach. 7,2% pacjentów z COVID-19 towarzyszyło uczucie pieczenia a także zaczerwienienie lub obrzęk dłoni lub stóp wkrótce po wystąpieniu objawów COVID-19. Plamki akralne były obecne u 15,1% pacjentów z COVID-19. Histologicznie podobne do pseudoodmrożeń, chociaż łagodniejsze i bardziej powierzchowne.

SARS-CoV-2 to nie jedyny wirus, który może powodować zaczerwienienie i pieczenie dłoni i stóp. Erytromelalgia związana z wirusem ospy została opisana w Chinach. Pierwsza epidemia miała miejsce w Wuhan w 1987 r., a wszyscy pacjenci mieli objawy ze strony układu oddechowego, a także zaczerwienienie i obrzęk dłoni i stóp. Ponadto Zice, Chikungunya lub HIV może towarzyszyć uczucie pieczenia dłoni i podeszwy oraz złuszczanie podeszwy. Erytrodyzestezja jest również częstym objawem u pacjentów onkologicznych, uważa się, że jest ona związana z toksycznością leczenia i zapalenia gruczołów ekrynowych.

U pacjentów z COVID-19 na dłonie i podeszwy powinno się zwracać szczególną uwagę. Zaczerwienienie, obrzęk dłoni i stóp wraz z uczuciem pieczenia (erytrodyzestezja), łagodne złuszczanie skóry i plamki w okolicy dłoniowej mogą wspierać rozpoznanie COVID-19.