Leczenie chorób przebiegających z łysieniem niebliznowaciejącym
Redaktor: Arleta Czarnik
Data: 30.05.2022
Łysienie niebliznowaciejące może być objawem wielu chorób wymagających zróżnicowanego podejścia terapeutycznego. W artykule omówiono: łysienie androgenowe, łysienie związane z wiekiem, łysienie anagenowe, telogenowe, plackowate, łysienie niebliznowaciejące w przebiegu tocznia rumieniowatego układowego, trichotillomanię, łysienie z pociągania, z ucisku oraz łysienie tłuszczowate.
Łysienie, czyli zmniejszenie objętości lub całkowita utrata włosów, może być objawem wielu chorób. W części przypadków jest symptomem patologii lokalnej, ograniczonej do skóry owłosionej głowy, w innych stanowi objaw dermatologiczny patologii ogólnoustrojowej. Niemal u wszystkich pacjentów łysienie istotnie wpływa na jakość życia, może powodować ograniczenia w funkcjonowaniu zawodowym, społecznym i prywatnym.
Łysienie może być konsekwencją zaburzenia funkcji mieszków włosowych prowadzącego do nadmiernego wypadania włosów terminalnych, miniaturyzacji mieszków i postępującego ścieńczenia włosów lub destrukcji mieszków włosowych. Podstawą leczenia chorób przebiegających z łysieniem jest przeprowadzenie szerokiej diagnostyki, znacząco wykraczającej poza podstawową ocenę dermatologiczną.
Diagnostyka, której celem jest ustalenie przyczyny utraty włosów, powinna być rozpoczęta wcześnie, aby uniknąć nieodwracalnych konsekwencji opóźnionego rozpoznania. Obejmuje ona badanie podmiotowe i przedmiotowe oraz badania dodatkowe, w tym trichoskopię, trichogram, a w niektórych przypadkach badanie histologiczne wycinka skóry pobranego pod kontrolą trichoskopii. Indywidualnie dobrane badania laboratoryjne mają znaczenie diagnostyczne i pozwalają na identyfikację ewentualnych przeciwwskazań do planowanego leczenia.
Autorki artykułu opublikowanego na łamach „Przeglądu Dermatologicznego” zebrały podstawowe informacje na temat metod terapeutycznych, które znajdują zastosowanie w wybranych chorobach przebiegających z łysieniem niebliznowaciejącym. Omówiły łysienie androgenowe, które jest najczęstszą przyczyną łysienia u kobiet i mężczyzn, oraz metody jego leczenia – minoksydyl, inhibitory 5α-reduktazy i inne opcje o słabiej udokumentowanej skuteczności (spironolakton, octan cyproteronu z etynyloestradiolem, flutamid, alfatradiol i fulwestrant u kobiet oraz propionian klobetazolu u osób z cechami przebawień okołomieszkowych w trichoskopii), a także metody dodatkowe (osocze bogatopłytkowe) i wspomagające farmakoterapię (analogi prostaglandyn i laseroterapia niskoenergetyczna). Można zastosować chirurgiczne przeszczepienie włosów, ale nie rekomenduje się zaprzestania farmakoterapii po przeszczepieniu.
W pracy przedstawiono również informacje na temat łysienia związanego z wiekiem (może być leczone minoksydylem) i łysienia anagenowego (najczęściej jest spowodowane czynnikami toksycznymi: chemioterapią, promieniowaniem jonizującym lub zatruciem metalami ciężkimi). W przypadku pacjentów poddawanych chemioterapii możliwe jest zastosowanie chłodzenia skóry głowy, które powoduje obkurczenie naczyń krwionośnych i mniejszy napływ chemioterapeutyków do mieszków włosowych. Jest to metoda dopuszczona przez amerykańską Food and Drug Administration.
Kolejne zagadnienie to łysienie telogenowe, w przypadku którego najczęstszymi czynnikami indukującymi są: stres psychiczny, dieta eliminacyjna, stan po zabiegach bariatrycznych, ciąża i poród, obfite miesiączki, menopauza, zabiegi chirurgiczne w znieczuleniu ogólnym, zaburzenia czynności tarczycy, niedoczynność przytarczyc, cukrzyca, choroby autoimmunologiczne (np. toczeń rumieniowaty układowy, zapalenie wielomięśniowe, zespół Sjögrena), choroby przebiegające z gorączką, choroby infekcyjne (np. AIDS, COVID-19), choroby nowotworowe (w tym choroby limfoproliferacyjne), przewlekłe zatrucia, leki (np. niektóre leki hipotensyjne, przeciwdepresyjne, przeciwzakrzepowe, retinoidy, hormonalne środki antykoncepcyjne), przewlekła ekspozycja na niskie dawki czynników toksycznych i wiele innych.
Leczenie łysienia plackowatego budzi wiele kontrowersji, choć większość specjalistów uważa, że najlepsze efekty daje stosowanie glikokortykosteroidu w połączeniu z immunosupresyjnym lekiem adiuwantowym. W przygotowaniu są rekomendacje Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego dotyczące tego zagadnienia. Autorki pracy omawiają także łysienie niebliznowaciejące w przebiegu tocznia rumieniowatego układowego, trichotillomanię, łysienie z pociągania, łysienie z ucisku oraz łysienie tłuszczowate.
Łysienie niebliznowaciejące może być objawem wielu chorób i wymaga bardzo zróżnicowanego podejścia terapeutycznego. Podstawowe znaczenie ma przeprowadzone przez lekarza dermatologa-wenerologa szczegółowe badanie podmiotowe i przedmiotowe, uzupełnione odpowiednio dobranymi badaniami dodatkowymi. W większości przypadków bardzo ważny jest czas od wystąpienia pierwszych objawów łysienia do ustalenia rozpoznania.
Pełna treść artykułu: Lidia Rudnicka, Agnieszka Kaczorowska. Treatment of diseases associated with non-cicatricial alopecia. Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2021; 108 (6): 504-516.
Łysienie może być konsekwencją zaburzenia funkcji mieszków włosowych prowadzącego do nadmiernego wypadania włosów terminalnych, miniaturyzacji mieszków i postępującego ścieńczenia włosów lub destrukcji mieszków włosowych. Podstawą leczenia chorób przebiegających z łysieniem jest przeprowadzenie szerokiej diagnostyki, znacząco wykraczającej poza podstawową ocenę dermatologiczną.
Diagnostyka, której celem jest ustalenie przyczyny utraty włosów, powinna być rozpoczęta wcześnie, aby uniknąć nieodwracalnych konsekwencji opóźnionego rozpoznania. Obejmuje ona badanie podmiotowe i przedmiotowe oraz badania dodatkowe, w tym trichoskopię, trichogram, a w niektórych przypadkach badanie histologiczne wycinka skóry pobranego pod kontrolą trichoskopii. Indywidualnie dobrane badania laboratoryjne mają znaczenie diagnostyczne i pozwalają na identyfikację ewentualnych przeciwwskazań do planowanego leczenia.
Autorki artykułu opublikowanego na łamach „Przeglądu Dermatologicznego” zebrały podstawowe informacje na temat metod terapeutycznych, które znajdują zastosowanie w wybranych chorobach przebiegających z łysieniem niebliznowaciejącym. Omówiły łysienie androgenowe, które jest najczęstszą przyczyną łysienia u kobiet i mężczyzn, oraz metody jego leczenia – minoksydyl, inhibitory 5α-reduktazy i inne opcje o słabiej udokumentowanej skuteczności (spironolakton, octan cyproteronu z etynyloestradiolem, flutamid, alfatradiol i fulwestrant u kobiet oraz propionian klobetazolu u osób z cechami przebawień okołomieszkowych w trichoskopii), a także metody dodatkowe (osocze bogatopłytkowe) i wspomagające farmakoterapię (analogi prostaglandyn i laseroterapia niskoenergetyczna). Można zastosować chirurgiczne przeszczepienie włosów, ale nie rekomenduje się zaprzestania farmakoterapii po przeszczepieniu.
W pracy przedstawiono również informacje na temat łysienia związanego z wiekiem (może być leczone minoksydylem) i łysienia anagenowego (najczęściej jest spowodowane czynnikami toksycznymi: chemioterapią, promieniowaniem jonizującym lub zatruciem metalami ciężkimi). W przypadku pacjentów poddawanych chemioterapii możliwe jest zastosowanie chłodzenia skóry głowy, które powoduje obkurczenie naczyń krwionośnych i mniejszy napływ chemioterapeutyków do mieszków włosowych. Jest to metoda dopuszczona przez amerykańską Food and Drug Administration.
Kolejne zagadnienie to łysienie telogenowe, w przypadku którego najczęstszymi czynnikami indukującymi są: stres psychiczny, dieta eliminacyjna, stan po zabiegach bariatrycznych, ciąża i poród, obfite miesiączki, menopauza, zabiegi chirurgiczne w znieczuleniu ogólnym, zaburzenia czynności tarczycy, niedoczynność przytarczyc, cukrzyca, choroby autoimmunologiczne (np. toczeń rumieniowaty układowy, zapalenie wielomięśniowe, zespół Sjögrena), choroby przebiegające z gorączką, choroby infekcyjne (np. AIDS, COVID-19), choroby nowotworowe (w tym choroby limfoproliferacyjne), przewlekłe zatrucia, leki (np. niektóre leki hipotensyjne, przeciwdepresyjne, przeciwzakrzepowe, retinoidy, hormonalne środki antykoncepcyjne), przewlekła ekspozycja na niskie dawki czynników toksycznych i wiele innych.
Leczenie łysienia plackowatego budzi wiele kontrowersji, choć większość specjalistów uważa, że najlepsze efekty daje stosowanie glikokortykosteroidu w połączeniu z immunosupresyjnym lekiem adiuwantowym. W przygotowaniu są rekomendacje Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego dotyczące tego zagadnienia. Autorki pracy omawiają także łysienie niebliznowaciejące w przebiegu tocznia rumieniowatego układowego, trichotillomanię, łysienie z pociągania, łysienie z ucisku oraz łysienie tłuszczowate.
Łysienie niebliznowaciejące może być objawem wielu chorób i wymaga bardzo zróżnicowanego podejścia terapeutycznego. Podstawowe znaczenie ma przeprowadzone przez lekarza dermatologa-wenerologa szczegółowe badanie podmiotowe i przedmiotowe, uzupełnione odpowiednio dobranymi badaniami dodatkowymi. W większości przypadków bardzo ważny jest czas od wystąpienia pierwszych objawów łysienia do ustalenia rozpoznania.
Pełna treść artykułu: Lidia Rudnicka, Agnieszka Kaczorowska. Treatment of diseases associated with non-cicatricial alopecia. Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2021; 108 (6): 504-516.
