Wytyczne w terapii biologicznej łuszczycy
W październiku 2020 British Association of Dermatologists opublikowało zaktualizowane wytyczne praktyki klinicznej dotyczące leczenia biologicznego łuszczycy.
Zastosowanie terapii biologicznej
Terapię biologiczną łuszczycy powinni rozpoczynać i nadzorować wyłącznie lekarze specjaliści z doświadczeniem w jej rozpoznawaniu i leczeniu. W przypadku łuszczycowego zapalenia stawów lub innych chorób współistniejących należy skonsultować się z odpowiednimi specjalistami. Koordynacja personelu medycznego wraz z pacjentem jest konieczna w odniesieniu do ustaleń dotyczących podawania leku, monitorowania i obserwacji.
Kryteria zastosowania terapii biologicznej
• łuszczyca wymagająca leczenia systemowego
• niepowodzenie, nietolerancja lub przeciwwskazania do stosowania metotreksatu i cyklosporyny
• łuszczyca mająca znaczący wpływ na funkcjonowanie fizyczne, psychiczne lub społeczne: > 10% powierzchni ciała lub wskaźnik łuszczycy i nasilenia PASI ≥10 i/lub łuszczyca w trudnych lokalizacjach, wiążąca się ze znacznym upośledzeniem funkcjonalnym
Kryteria rozważania terapii biologicznej
• łuszczyca spełniająca kryteria ciężkości choroby, której towarzyszy czynne łuszczycowe zapalenie stawów
• łuszczyca, która jest uporczywa (np. nawracająca z dużą częstotliwością) po przerwaniu terapii, której nie można kontynuować przez dłuższy czas
Wybór terapii biologicznej
Rozważania, które należy wziąć pod uwagę przed rozpoczęciem lub wprowadzeniem zmian w leczeniu biologicznym:
• obecność zarówno łuszczycy, jak i łuszczycowego zapalenia stawów, po konsultacji z reumatologiem
• występowanie i fenotyp łuszczycowego zapalenia stawów, który może mieć wpływ na dostęp do terapii biologicznej oraz jej wybór i dawkę
Dostosowując wybór leku biologicznego do potrzeb pacjenta, należy wziąć pod uwagę następujące czynniki związane z łuszczycą:
• cele terapeutyczne
• fenotyp choroby i wzorzec aktywności
• ciężkość i wpływ choroby
• dodatkową obecność łuszczycowego zapalenia stawów
• wyniki wcześniejszych terapii łuszczycy
Inne indywidualne czynniki, które należy wziąć pod uwagę przy dostosowywaniu wyboru środka biologicznego do potrzeb pacjenta:
• wiek pacjenta
• obecne lub przeszłe choroby współistniejące
• status ciąży i/lub plany poczęcia
• masa ciała pacjenta
• opinia pacjenta na temat drogi podawania leku lub częstotliwości dawkowania
• prawdopodobieństwo przestrzegania zaleceń terapeutycznych
• koszt leku: wydatki administracyjne, dawkowanie, cena za dawkę, ustalenia handlowe
U dorosłych należy oferować dowolną z obecnie zatwierdzonych terapii biologicznych jako terapię pierwszego rzutu, zastępując inny zatwierdzony lek biologiczny, jeśli pierwszy z nich zawiedzie. Antagoniści czynnika martwicy nowotworu (TNF) lub antagoniści interleukiny 17 powinni być proponowani jako terapia pierwszego rzutu u pacjentów z łuszczycowym zapaleniem stawów. Etanercept można rozważyć u pacjentów kwalifikujących się do stosowania antagonisty TNF, jeśli inne leki biologiczne zawiodły lub nie można ich zastosować, lub jeśli ważny jest krótki okres półtrwania. Infliksymab powinien być zarezerwowany dla bardzo ciężkiej postaci choroby lub jeśli ważne jest dawkowanie zależne od wieku ,lub jeśli inne leki biologiczne zawiodły, lub nie można ich zastosować.
W przypadku pacjentów pediatrycznych adalimumab można zaproponować pacjentom w wieku 4 lat albo starszym, etanercept pacjentom w wieku 6 lat albo starszym, albo ustekinumab pacjentom w wieku 12 lat lub starszym, jeśli spełniają kryteria leczenia biologicznego. Jeśli te środki nie zapewniają odpowiedniej odpowiedzi, należy skonsultować się ze specjalistą terapii biologicznej dziecięcej, biorąc pod uwagę następujące kwestie:
• porady dotyczące czynników, które mogą przyczyniać się do złej reakcji, takich jak otyłość i słabe przestrzeganie zaleceń
• optymalizacja terapii wspomagającej, np. zamiana metotreksatu z doustnego na podskórny
• uzupełniające lub alternatywne terapie niebiologiczne, takie jak miejscowe leczenie szpitalne lub terapie systemowe
Ważne przeciwwskazania dotyczące terapii biologicznych
• stosowanie antagonistów TNF w chorobach demielinizacyjnych (i możliwe stosowanie alternatywnych terapii u krewnych pierwszego stopnia z chorobą demielinizacyjną)
• stosowanie antagonistów TNF w przypadku ciężkiej niewydolności serca (klasa III i IV wg New York Heart Association)
• nieswoiste zapalenie jelit, które wymaga konsultacji ze specjalistą gastroenterologiem przed podaniem brodalumabu, iksekizumabu lub sekukinumabu
• względne przeciwwskazanie u osób poddawanych planowym operacjom
Aby uzyskać więcej wskazówek dotyczących praktyki klinicznej, przejdź do wytycznych:
GUIDELINES
Terapię biologiczną łuszczycy powinni rozpoczynać i nadzorować wyłącznie lekarze specjaliści z doświadczeniem w jej rozpoznawaniu i leczeniu. W przypadku łuszczycowego zapalenia stawów lub innych chorób współistniejących należy skonsultować się z odpowiednimi specjalistami. Koordynacja personelu medycznego wraz z pacjentem jest konieczna w odniesieniu do ustaleń dotyczących podawania leku, monitorowania i obserwacji.
Kryteria zastosowania terapii biologicznej
• łuszczyca wymagająca leczenia systemowego
• niepowodzenie, nietolerancja lub przeciwwskazania do stosowania metotreksatu i cyklosporyny
• łuszczyca mająca znaczący wpływ na funkcjonowanie fizyczne, psychiczne lub społeczne: > 10% powierzchni ciała lub wskaźnik łuszczycy i nasilenia PASI ≥10 i/lub łuszczyca w trudnych lokalizacjach, wiążąca się ze znacznym upośledzeniem funkcjonalnym
Kryteria rozważania terapii biologicznej
• łuszczyca spełniająca kryteria ciężkości choroby, której towarzyszy czynne łuszczycowe zapalenie stawów
• łuszczyca, która jest uporczywa (np. nawracająca z dużą częstotliwością) po przerwaniu terapii, której nie można kontynuować przez dłuższy czas
Wybór terapii biologicznej
Rozważania, które należy wziąć pod uwagę przed rozpoczęciem lub wprowadzeniem zmian w leczeniu biologicznym:
• obecność zarówno łuszczycy, jak i łuszczycowego zapalenia stawów, po konsultacji z reumatologiem
• występowanie i fenotyp łuszczycowego zapalenia stawów, który może mieć wpływ na dostęp do terapii biologicznej oraz jej wybór i dawkę
Dostosowując wybór leku biologicznego do potrzeb pacjenta, należy wziąć pod uwagę następujące czynniki związane z łuszczycą:
• cele terapeutyczne
• fenotyp choroby i wzorzec aktywności
• ciężkość i wpływ choroby
• dodatkową obecność łuszczycowego zapalenia stawów
• wyniki wcześniejszych terapii łuszczycy
Inne indywidualne czynniki, które należy wziąć pod uwagę przy dostosowywaniu wyboru środka biologicznego do potrzeb pacjenta:
• wiek pacjenta
• obecne lub przeszłe choroby współistniejące
• status ciąży i/lub plany poczęcia
• masa ciała pacjenta
• opinia pacjenta na temat drogi podawania leku lub częstotliwości dawkowania
• prawdopodobieństwo przestrzegania zaleceń terapeutycznych
• koszt leku: wydatki administracyjne, dawkowanie, cena za dawkę, ustalenia handlowe
U dorosłych należy oferować dowolną z obecnie zatwierdzonych terapii biologicznych jako terapię pierwszego rzutu, zastępując inny zatwierdzony lek biologiczny, jeśli pierwszy z nich zawiedzie. Antagoniści czynnika martwicy nowotworu (TNF) lub antagoniści interleukiny 17 powinni być proponowani jako terapia pierwszego rzutu u pacjentów z łuszczycowym zapaleniem stawów. Etanercept można rozważyć u pacjentów kwalifikujących się do stosowania antagonisty TNF, jeśli inne leki biologiczne zawiodły lub nie można ich zastosować, lub jeśli ważny jest krótki okres półtrwania. Infliksymab powinien być zarezerwowany dla bardzo ciężkiej postaci choroby lub jeśli ważne jest dawkowanie zależne od wieku ,lub jeśli inne leki biologiczne zawiodły, lub nie można ich zastosować.
W przypadku pacjentów pediatrycznych adalimumab można zaproponować pacjentom w wieku 4 lat albo starszym, etanercept pacjentom w wieku 6 lat albo starszym, albo ustekinumab pacjentom w wieku 12 lat lub starszym, jeśli spełniają kryteria leczenia biologicznego. Jeśli te środki nie zapewniają odpowiedniej odpowiedzi, należy skonsultować się ze specjalistą terapii biologicznej dziecięcej, biorąc pod uwagę następujące kwestie:
• porady dotyczące czynników, które mogą przyczyniać się do złej reakcji, takich jak otyłość i słabe przestrzeganie zaleceń
• optymalizacja terapii wspomagającej, np. zamiana metotreksatu z doustnego na podskórny
• uzupełniające lub alternatywne terapie niebiologiczne, takie jak miejscowe leczenie szpitalne lub terapie systemowe
Ważne przeciwwskazania dotyczące terapii biologicznych
• stosowanie antagonistów TNF w chorobach demielinizacyjnych (i możliwe stosowanie alternatywnych terapii u krewnych pierwszego stopnia z chorobą demielinizacyjną)
• stosowanie antagonistów TNF w przypadku ciężkiej niewydolności serca (klasa III i IV wg New York Heart Association)
• nieswoiste zapalenie jelit, które wymaga konsultacji ze specjalistą gastroenterologiem przed podaniem brodalumabu, iksekizumabu lub sekukinumabu
• względne przeciwwskazanie u osób poddawanych planowym operacjom
Aby uzyskać więcej wskazówek dotyczących praktyki klinicznej, przejdź do wytycznych:
GUIDELINES
