123RF
Odpowiednia dieta niezbędna w procesie gojenia przewlekłych ran
Redaktor: Iwona Konarska
Data: 07.05.2022
Źródło: PAP
| Tagi: | Beata Góralska, dieta, leczenie ran |
Pacjenci z trudno gojącymi się ranami, np. odleżynami czy owrzodzeniami, wymagają odpowiedniej diety wspomagającej proces gojenia – podkreśla przewodnicząca Zespołu ds. Profilaktyki Odleżyn i Ran Przewlekłych ze Szpitala Morskiego w Gdyni, Beata Góralska.
Według pielęgniarki Beaty Góralskiej nawet najnowocześniejsze sposoby leczenia ran mogą okazać się nieskuteczne, jeśli pacjent nie jest odpowiednio nawodniony i odżywiony.
– Jednocześnie obecność rany zwiększa zapotrzebowanie na składniki odżywcze, co może pogłębiać niedobory pokarmowe. Z tego względu chory wymaga diety o odpowiedniej zawartości energii, białka i innych składników odżywczych, zwłaszcza tych niezbędnych w procesie gojenia ran. Powyższy mechanizm to swego rodzaju błędne koło: niedożywienie sprzyja powstawaniu trudno gojących się ran, a ich obecność pogłębia niedożywienie – tłumaczy ekspertka.
O trudno gojących się ranach, określanych też ranami przewlekłymi, mówimy wówczas, gdy nie goją się one przez mniej więcej sześć tygodni. Najczęściej są to owrzodzenia goleni – żylne, tętnicze bądź mieszane, owrzodzenia w przebiegu zespołu stopy cukrzycowej, będące powikłaniem cukrzycy oraz odleżyny, których powstawanie związane jest z długotrwałym unieruchomieniem.
Zaburzenie procesu gojenia może prowadzić do wielu powikłań niebezpiecznych dla zdrowia, a jednocześnie związane jest z wieloma dolegliwościami, m.in. przewlekłym bólem, utrudniającymi codzienne funkcjonowanie zarówno pacjenta, jak i opiekuna.
W leczeniu ran ważna jest odpowiednia pielęgnacja, w tym właściwe i regularne oczyszczanie rany, dobór odpowiednich preparatów i opatrunków, a także korzystanie ze specjalistycznych terapii. Zdarzają się sytuacje, gdy rana wymaga interwencji chirurgicznej.
Do zaburzenia procesu gojenia się rany, a tym samym powstania rany przewlekłej, może przyczynić się wiele czynników. Zalicza się do nich np. zaburzenia odporności, choroby przewlekłe czy zaawansowany wiek oraz nieprawidłowy stan odżywienia lub niedobory żywieniowe.
Obecność trudno gojącej się rany zawsze stanowi wyzwanie dla organizmu, ponieważ zwiększa wydatek energetyczny, a tym samym zapotrzebowanie na energię, a także na białko, które wpływa na regenerację tkanek.
– Zapotrzebowanie kaloryczne u chorego z raną może być wyższe o 30–50 proc. niż u osoby zdrowej. Procent ten zależy od rodzaju rany i jej powierzchni, a także od aktywności pacjenta – inne potrzeby ma osoba stale leżąca w łóżku, a inne taka, która jest bardziej mobilna – podkreśla Góralska.
Kluczowym składnikiem niezbędnym w procesie gojenia ran jest białko, które pełni rolę budulcową i odpowiada za regenerację tkanek. Osoby z ranami powinny otrzymywać w posiłkach zwiększoną ilość białka, nawet dwa razy więcej niż osoby zdrowe. Białko składa się z aminokwasów, a jeden z nich – arginina – jest szczególnie istotny w każdej fazie procesu gojenia ran. Źródłem tego aminokwasu są: orzechy i nasiona, rośliny strączkowe, kasza gryczana, ryby i żółty ser.
Dla prawidłowego gojenia ran niezbędne są również składniki o działaniu antyoksydacyjnym zawarte m.in. w warzywach, owocach i olejach roślinnych: witamina C, E oraz A, a także pierwiastki takie jak selen i cynk. Selen w połączeniu z witaminą E przyspiesza regenerację komórkową oraz łagodzi podrażnienia skóry. Cynk z kolei odpowiada za utrzymanie stabilności błon komórkowych oraz za funkcjonowanie układu immunologicznego.
Dieta osoby zmagającej się z trudno gojącymi się ranami może stanowić duże wyzwanie dla opiekuna – trzeba zwracać uwagę na to, aby przygotowywane posiłki były kompletne, zbilansowane, a także dobrze tolerowane i urozmaicone.
– W swojej codziennej pracy wyjaśniam pacjentom, jak mogą minimalizować lub wręcz likwidować niedobory żywieniowe oraz jak powinni przygotowywać pełnowartościowe posiłki. Niestety, zdarza się, że chory nie ma apetytu, odmawia jedzenia albo pokrycie zwiększonego zapotrzebowania na energię czy białko jest niemożliwe w ramach tradycyjnej diety – tłumaczy Beata Góralska. – Wówczas może być konieczne wykorzystywanie doustnych preparatów odżywczych przeznaczonych dla pacjentów z trudno gojącymi się ranami, które w skondensowanej i prostej do spożycia formie zawierają odpowiednią mieszankę substancji wspierających proces odbudowywania tkanek.
Wspomagają one proces gojenia się ran, a w przypadku pacjentów leżących pomagają w prewencji odleżyn u osób z niedożywieniem lub z ryzykiem niedożywienia.
– Jednocześnie obecność rany zwiększa zapotrzebowanie na składniki odżywcze, co może pogłębiać niedobory pokarmowe. Z tego względu chory wymaga diety o odpowiedniej zawartości energii, białka i innych składników odżywczych, zwłaszcza tych niezbędnych w procesie gojenia ran. Powyższy mechanizm to swego rodzaju błędne koło: niedożywienie sprzyja powstawaniu trudno gojących się ran, a ich obecność pogłębia niedożywienie – tłumaczy ekspertka.
O trudno gojących się ranach, określanych też ranami przewlekłymi, mówimy wówczas, gdy nie goją się one przez mniej więcej sześć tygodni. Najczęściej są to owrzodzenia goleni – żylne, tętnicze bądź mieszane, owrzodzenia w przebiegu zespołu stopy cukrzycowej, będące powikłaniem cukrzycy oraz odleżyny, których powstawanie związane jest z długotrwałym unieruchomieniem.
Zaburzenie procesu gojenia może prowadzić do wielu powikłań niebezpiecznych dla zdrowia, a jednocześnie związane jest z wieloma dolegliwościami, m.in. przewlekłym bólem, utrudniającymi codzienne funkcjonowanie zarówno pacjenta, jak i opiekuna.
W leczeniu ran ważna jest odpowiednia pielęgnacja, w tym właściwe i regularne oczyszczanie rany, dobór odpowiednich preparatów i opatrunków, a także korzystanie ze specjalistycznych terapii. Zdarzają się sytuacje, gdy rana wymaga interwencji chirurgicznej.
Do zaburzenia procesu gojenia się rany, a tym samym powstania rany przewlekłej, może przyczynić się wiele czynników. Zalicza się do nich np. zaburzenia odporności, choroby przewlekłe czy zaawansowany wiek oraz nieprawidłowy stan odżywienia lub niedobory żywieniowe.
Obecność trudno gojącej się rany zawsze stanowi wyzwanie dla organizmu, ponieważ zwiększa wydatek energetyczny, a tym samym zapotrzebowanie na energię, a także na białko, które wpływa na regenerację tkanek.
– Zapotrzebowanie kaloryczne u chorego z raną może być wyższe o 30–50 proc. niż u osoby zdrowej. Procent ten zależy od rodzaju rany i jej powierzchni, a także od aktywności pacjenta – inne potrzeby ma osoba stale leżąca w łóżku, a inne taka, która jest bardziej mobilna – podkreśla Góralska.
Kluczowym składnikiem niezbędnym w procesie gojenia ran jest białko, które pełni rolę budulcową i odpowiada za regenerację tkanek. Osoby z ranami powinny otrzymywać w posiłkach zwiększoną ilość białka, nawet dwa razy więcej niż osoby zdrowe. Białko składa się z aminokwasów, a jeden z nich – arginina – jest szczególnie istotny w każdej fazie procesu gojenia ran. Źródłem tego aminokwasu są: orzechy i nasiona, rośliny strączkowe, kasza gryczana, ryby i żółty ser.
Dla prawidłowego gojenia ran niezbędne są również składniki o działaniu antyoksydacyjnym zawarte m.in. w warzywach, owocach i olejach roślinnych: witamina C, E oraz A, a także pierwiastki takie jak selen i cynk. Selen w połączeniu z witaminą E przyspiesza regenerację komórkową oraz łagodzi podrażnienia skóry. Cynk z kolei odpowiada za utrzymanie stabilności błon komórkowych oraz za funkcjonowanie układu immunologicznego.
Dieta osoby zmagającej się z trudno gojącymi się ranami może stanowić duże wyzwanie dla opiekuna – trzeba zwracać uwagę na to, aby przygotowywane posiłki były kompletne, zbilansowane, a także dobrze tolerowane i urozmaicone.
– W swojej codziennej pracy wyjaśniam pacjentom, jak mogą minimalizować lub wręcz likwidować niedobory żywieniowe oraz jak powinni przygotowywać pełnowartościowe posiłki. Niestety, zdarza się, że chory nie ma apetytu, odmawia jedzenia albo pokrycie zwiększonego zapotrzebowania na energię czy białko jest niemożliwe w ramach tradycyjnej diety – tłumaczy Beata Góralska. – Wówczas może być konieczne wykorzystywanie doustnych preparatów odżywczych przeznaczonych dla pacjentów z trudno gojącymi się ranami, które w skondensowanej i prostej do spożycia formie zawierają odpowiednią mieszankę substancji wspierających proces odbudowywania tkanek.
Wspomagają one proces gojenia się ran, a w przypadku pacjentów leżących pomagają w prewencji odleżyn u osób z niedożywieniem lub z ryzykiem niedożywienia.
