Rola i udział farmaceuty w skoordynowanej opiece nad pacjentem ►
Autor: Iwona Konarska
Data: 09.11.2022
Mgr farmacji z wieloletnim doświadczeniem Marzena Korbecka-Paczkowska przedstawia możliwości farmaceuty – jak może wspierać lekarzy zgodnie z aktualnymi przepisami. Ekspertka apeluje również o szerszy dostęp farmaceutów do aktualnej wiedzy medycznej.
Jaki jest polski pacjent?
Na pewno zagubiony, ale jeśli szuka pomocy, to 87 proc. deklaruje zaufanie do porad i informacji udzielonych przez farmaceutę, a 53 proc. uważa farmaceutę zatrudnionego w aptece za główne źródło informacji o lekach bez recepty. Jest to ogromny potencjał możliwości 26 tys. farmaceutów (dane GUS) zatrudnionych w aptekach.
Dzięki zmianom w przepisach ich możliwości – szczególnie współpracy z lekarzami – są dzisiaj o wiele większe. Trzeba z tej szansy skorzystać, bo jak zauważa Marzena Korbecka-Paczkowska, farmaceutka z wieloletnim doświadczeniem, dzisiaj „pacjent musi sobie radzić sam”. Według Eurostatu (urząd statystyczny Unii Europejskiej) 45 proc. chorych szuka informacji o sposobach na swoje dolegliwości w internecie, a 32 proc. ma problemy ze zrozumieniem specyfiki swojej choroby.
Jakie zmiany w prawie powodują, że farmaceuta może być pomocny lekarzowi?
– Dwa lata temu weszła w życie ustawa o zawodzie farmaceuty, która zwiększa uprawnienia, lecz także oczekiwania wobec farmaceutów – mówi mgr Marzena Korbecka-Paczkowska, nazywając tę korzystną sytuację „nowym otwarciem”. Otóż ustawa przewiduje sprawowanie opieki farmaceutycznej i udzielanie usług farmaceutycznych w aptekach. – Farmaceuta ma rolę służebną wobec lekarza – podkreśla ekspertka.
– Opieka farmaceutyczna jest świadczeniem zdrowotnym finansowanym, które ma być finansowane ze środków publicznych – tłumaczy Marzena Korbecka-Paczkowska. – To oznacza, że wejście farmaceuty w skoordynowaną opiekę farmaceutyczną wraz lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej ma tworzyć łańcuch, który pozwoli za publiczne środki sprawować opiekę nad pacjentem.
Dzisiaj dla farmaceutów szczególnie ważny jest pilotaż przeglądu lekowego. – Proszę przyjąć tę naszą usługę pilotażową jako odciążenie w pracy – zwraca się do lekarzy rodzinnych farmaceutka. Przypomina, że w praktyce lekarzy rodzinnych wdrożono opiekę skoordynowaną. – Możemy pacjentów skatalogować – dowiedzieć się, jakie preparaty przyjmują, u jakich specjalistów już byli – argumentuje farmaceutka.
Jak ważne jest pogłębienie wiedzy?
Aby jednak farmaceuta z uprawnieniami do opieki farmaceutycznej był partnerem lekarza w skoordynowanej opiece nad pacjentem, musi odświeżać wiedzę. A w tym celu potrzebna jest współpraca zarówno ze środowiskiem medycznym, jak i firmami farmaceutycznymi. Jako przykład dziedziny, w której trzeba nadążać za postępem Marzena Korbecka-Paczkowska podaje diabetologię, w której farmaceuta powinien mieć aktualne informacje o flozynach, analogach GLP-1 i inhibitorach DPP-4. Powinien dysponować także informacjami o lekach na receptę (RX). Powinien pogłębić wiedzę o pacjencie z ryzykiem cukrzycy lub cukrzycą.
– W Polsce 3,5 mln osób ma cukrzycę, lecz co piąta osoba o tym nie wie, a przecież ta choroba to wiodąca przyczyna ślepoty, także niewydolności nerek wymagającej dializoterapii czy amputacji kończyny dolnej – mówi ekspertka.
Farmaceuta może zidentyfikować problemy, bo ma częsty kontakt z pacjentem. Aby jednak być wiarygodnym i skutecznym, powinien realizować obowiązek edukacyjny.
Jak pomóc pacjentowi?
Co robi i powinien robić farmaceuta w przypadku pacjenta z cukrzycą?
Ekspertka odpowiada, że do jego zadań należy m.in. edukacja o zdrowym stylu życia, przekazanie informacji o objawach i postępowaniu w przypadku hipo- i hiperglikemii, a także o pielęgnacji stóp i postępowaniu w przypadku stwierdzenia ran związanych z chorobą diabetologiczną.
– Rola farmaceuty, pomaganie lekarzowi, może być szczególnie ważna tam, gdzie nie ma pielęgniarki diabetologicznej lub utrudniony jest dostęp do diabetologa – zaznacza Marzena Korbecka-Paczkowska.
Podobnie pomocni mogą być farmaceuci w opiece nad pacjentem z astmą czy z POChP, lecz także przy wspieraniu terapii innych chorób przewlekłych, np. kardiologicznych czy w terapii leczenia ran.
– Ważna może być nasza rola w edukacji pacjenta i przypominaniu zasad przyjmowania leków wziewnych w astmie i w POChP – mówi farmaceutka. Przypomina równocześnie, że – jak wynika ze statystyk – 80 proc. (!) pacjentów źle korzysta z inhalatorów. Lista popełnianych błędów jest długa, a farmaceuta byłby pomocny przy takich konkretnych instrukcjach.
Pomoc farmaceutów wydaje się konieczna i jest już możliwa zgodnie z przepisami. Farmaceutom brakuje jednak aktualnych informacji. Mgr Marzena Korbecka-Paczkowska mówi o „kaskadzie nowych leków w diabetologii”. Aby wspierać lekarza, kompetentnie informować pacjenta, farmaceuta musi dysponować aktualną wiedzą. I o dostęp do niej, także w obszarze leków RX, apeluje ekspertka.
Zapraszamy do obejrzenia całego wykładu.
Na pewno zagubiony, ale jeśli szuka pomocy, to 87 proc. deklaruje zaufanie do porad i informacji udzielonych przez farmaceutę, a 53 proc. uważa farmaceutę zatrudnionego w aptece za główne źródło informacji o lekach bez recepty. Jest to ogromny potencjał możliwości 26 tys. farmaceutów (dane GUS) zatrudnionych w aptekach.
Dzięki zmianom w przepisach ich możliwości – szczególnie współpracy z lekarzami – są dzisiaj o wiele większe. Trzeba z tej szansy skorzystać, bo jak zauważa Marzena Korbecka-Paczkowska, farmaceutka z wieloletnim doświadczeniem, dzisiaj „pacjent musi sobie radzić sam”. Według Eurostatu (urząd statystyczny Unii Europejskiej) 45 proc. chorych szuka informacji o sposobach na swoje dolegliwości w internecie, a 32 proc. ma problemy ze zrozumieniem specyfiki swojej choroby.
Jakie zmiany w prawie powodują, że farmaceuta może być pomocny lekarzowi?
– Dwa lata temu weszła w życie ustawa o zawodzie farmaceuty, która zwiększa uprawnienia, lecz także oczekiwania wobec farmaceutów – mówi mgr Marzena Korbecka-Paczkowska, nazywając tę korzystną sytuację „nowym otwarciem”. Otóż ustawa przewiduje sprawowanie opieki farmaceutycznej i udzielanie usług farmaceutycznych w aptekach. – Farmaceuta ma rolę służebną wobec lekarza – podkreśla ekspertka.
– Opieka farmaceutyczna jest świadczeniem zdrowotnym finansowanym, które ma być finansowane ze środków publicznych – tłumaczy Marzena Korbecka-Paczkowska. – To oznacza, że wejście farmaceuty w skoordynowaną opiekę farmaceutyczną wraz lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej ma tworzyć łańcuch, który pozwoli za publiczne środki sprawować opiekę nad pacjentem.
Dzisiaj dla farmaceutów szczególnie ważny jest pilotaż przeglądu lekowego. – Proszę przyjąć tę naszą usługę pilotażową jako odciążenie w pracy – zwraca się do lekarzy rodzinnych farmaceutka. Przypomina, że w praktyce lekarzy rodzinnych wdrożono opiekę skoordynowaną. – Możemy pacjentów skatalogować – dowiedzieć się, jakie preparaty przyjmują, u jakich specjalistów już byli – argumentuje farmaceutka.
Jak ważne jest pogłębienie wiedzy?
Aby jednak farmaceuta z uprawnieniami do opieki farmaceutycznej był partnerem lekarza w skoordynowanej opiece nad pacjentem, musi odświeżać wiedzę. A w tym celu potrzebna jest współpraca zarówno ze środowiskiem medycznym, jak i firmami farmaceutycznymi. Jako przykład dziedziny, w której trzeba nadążać za postępem Marzena Korbecka-Paczkowska podaje diabetologię, w której farmaceuta powinien mieć aktualne informacje o flozynach, analogach GLP-1 i inhibitorach DPP-4. Powinien dysponować także informacjami o lekach na receptę (RX). Powinien pogłębić wiedzę o pacjencie z ryzykiem cukrzycy lub cukrzycą.
– W Polsce 3,5 mln osób ma cukrzycę, lecz co piąta osoba o tym nie wie, a przecież ta choroba to wiodąca przyczyna ślepoty, także niewydolności nerek wymagającej dializoterapii czy amputacji kończyny dolnej – mówi ekspertka.
Farmaceuta może zidentyfikować problemy, bo ma częsty kontakt z pacjentem. Aby jednak być wiarygodnym i skutecznym, powinien realizować obowiązek edukacyjny.
Jak pomóc pacjentowi?
Co robi i powinien robić farmaceuta w przypadku pacjenta z cukrzycą?
Ekspertka odpowiada, że do jego zadań należy m.in. edukacja o zdrowym stylu życia, przekazanie informacji o objawach i postępowaniu w przypadku hipo- i hiperglikemii, a także o pielęgnacji stóp i postępowaniu w przypadku stwierdzenia ran związanych z chorobą diabetologiczną.
– Rola farmaceuty, pomaganie lekarzowi, może być szczególnie ważna tam, gdzie nie ma pielęgniarki diabetologicznej lub utrudniony jest dostęp do diabetologa – zaznacza Marzena Korbecka-Paczkowska.
Podobnie pomocni mogą być farmaceuci w opiece nad pacjentem z astmą czy z POChP, lecz także przy wspieraniu terapii innych chorób przewlekłych, np. kardiologicznych czy w terapii leczenia ran.
– Ważna może być nasza rola w edukacji pacjenta i przypominaniu zasad przyjmowania leków wziewnych w astmie i w POChP – mówi farmaceutka. Przypomina równocześnie, że – jak wynika ze statystyk – 80 proc. (!) pacjentów źle korzysta z inhalatorów. Lista popełnianych błędów jest długa, a farmaceuta byłby pomocny przy takich konkretnych instrukcjach.
Pomoc farmaceutów wydaje się konieczna i jest już możliwa zgodnie z przepisami. Farmaceutom brakuje jednak aktualnych informacji. Mgr Marzena Korbecka-Paczkowska mówi o „kaskadzie nowych leków w diabetologii”. Aby wspierać lekarza, kompetentnie informować pacjenta, farmaceuta musi dysponować aktualną wiedzą. I o dostęp do niej, także w obszarze leków RX, apeluje ekspertka.
Zapraszamy do obejrzenia całego wykładu.
