Wyprysk i zmiany troficzne w przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej – punkt widzenia dermatologa
Autor: Aleksandra Lang
Data: 23.06.2016
Źródło: KG/AL
O tym, że przewlekła niewydolność żylna predysponuje do wyprysku zastoinowego podudzi i zmian troficznych goleni, jakie są najczęstsze alergeny w owrzodzeniach goleni, jaka jest główna metoda leczenia zmian w przebiegu niewydolności żylnej mówi prof. Waldemar Placek, kierownik Katedry i Kliniki Dermatologii, Chorób Przenoszonych Drogą Płciową i Immunologii Klinicznej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Wyprysk jest jedną z typowych zmian troficznych w przewlekłej niewydolności żylnej. Dotyczy przede wszystkim stopnia niewydolności C4, w którym występują zmiany skórne. Wyprysk może również dotyczyć bardziej zaawansowanych zmian, częściej występuje w C6 niż w C4, które dzielone sąna dwie podgrupy: C4a –przebarwienia, wyprysk, C4b – lipodermatoskleroza i zanik biały. Ekspert informował, iż za rozwój zmian patologicznych w obrębie żył i tkanek wokół naczynia odpowiada nadciśnienie żylne. Objawy skórne są dowodem trwałego, zaawansowanego uszkodzenia tkanek w wyniku niedotlenienia spowodowanego zastojem. Mówił, iż jedną ze spotykanych zmian są przebarwienia. Należą do jednych z najczęstszych zmian skórnych w zaburzeniach żylnych. W początkowym okresie chorobowym występują wybroczyny i plamica, które następnie przyjmują postać żółtobrązowych plam. Omówił też wyprysk (stasis dermatitis). Jest to podostre lub przewlekłe świądowe zapalenie skóry. Często pojawia się w przypadku wyprysku podudzi nad niewydolnymi żyłami przeszywającymi i żylakami w dystalnej części podudzi. Akcentował, iż wystąpienie wyprysku spowodowane jest trzema głównymi przyczynami. Pierwsza to niewydolność żylna zaczynająca się obrzękiem, następnie dochodzi do zastoju i pułapki leukocytarnej. Dalej leukocyty uwalniają mediatory zapalne. Zwrócił także uwagę na leki stosowane miejscowo już w owrzodzeniach goleni. Jako kolejną przyczynę wskazał spryszczenie spowodowane drażnieniem wydzieliny z owrzodzenia. Wśród najczęstszych alergenów, które występują w owrzodzeniach goleni, wymienił m.in. nikiel, środki zapachowe, kobalt, chrom, kalafonię, tiuramy i neomecynę.
Podczas prezentacji omówione zostało również zapalenie tkanki podskórnej. Jak informował prof. Placek, czasem u pacjentów rozwija się obrzęk obejmujący tkankę podskórną dystalnej części łydki, wskutek czego powstaje rumień oraz wzmożone napięcie skóry. Uczulał, iż opisany obraz kliniczny trzeba różnicować z różą, czyli schorzeniem o etiologii bakteryjnej, i innymi zmianami o takiej etologii. Zmiany o podobnym obrazie klinicznym, występujące bez objawów dodatkowych – gorączki, podwyższonych parametrów stanu zapalnego, określa się mianem róży rzekomej. Całość obrazu klinicznego natomiast nazywana jest zapaleniem tkanki podskórnej (hypodermitis), z tym że na podłożu niewydolności żylnej. Ekspert mówił też, że w przypadku przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej i przewlekłego wyprysku podudzi oraz w przebiegu długotrwałych sączących, niegojących się owrzodzeń goleni może powstać piodermia brodawkująca, która wykazuje dużą oporność na leczenie. Wspomniał też o twardzinopodobnym stwardnieniu skóry (lipodermatosclerosis). W tym przypadku w obrębie skóry właściwej i tkanki podskórnej dochodzi do włóknienia, czego obrazem jest stwardnienie. Na powierzchni tak zmienionej skóry dodatkowo pojawiają się przebarwienia. Należy także pamiętać o grzybicach oraz zmianach troficznych paznokci.
– Większość grzybów patogennych stanowią dermatofity antropofilne, szczególnie Trichophyton rubrum i Trichophyton mentagrophytes. Przed włączeniem leczenia zawsze należy wykonać badanie mikologiczne, ponieważ mogą być to tylko zmiany troficzne bez zakażenia grzybiczego – mówił i dodał: – W przypadku niewydolności żylnej czy jakiejkolwiek niewydolności naczyń kończyn dolnych poza leczeniem grzybicy należy włączyć leki poprawiające właściwości reologiczne krwi, np. Calcium dobesilate czy preparaty z sulodeksydem.
Podstawę leczenia stanowi postawienie diagnozy. Leczenie należy rozpocząć po identyfikacji przyczyny zmian skórnych i po zakończeniu diagnostyki różnicowej. Prof. Placek mówił również, iż w postępowaniu lekarskim u chorych z wspomnianymi dolegliwościami trzeba pamiętać o wykluczeniu innych przyczyn, np. róży, innych chorób bakteryjnych, rumienia guzowatego czy panniculitis. W procesie leczenia ważne jest – o ile jest to możliwe – usunięcie czynnika sprawczego, unikanie ekspozycji na promieniowanie UV. Jak informował ekspert, wyprysk żylakowaty leczy się poprzez miejscową aplikację preparatów steroidowych o średniej mocy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa, nie przekraczając określonego czasu – od dwóch do trzech tygodni. Podkreślał, że główną metodą leczenia wszystkich zmian w przebiegu niewydolności żylnej jest kompresjoterapia. Inne zalecenia to leki poprawiające właściwości reologiczne krwi, pielęgnacja skóry, stosowanie opatrunków aktywnych, absorbujących oraz lampy LED. W leczeniu ważne jest zarówno leczenie wyprysku, jak i choroby podstawowej, czyli przewlekłej niewydolności żylnej.
W podsumowaniu prof. Waldemar Placek powiedział, że przewlekła niewydolność żylna predysponuje do wyprysku zastoinowego podudzi oraz zmian troficznych goleni. U około 80 proc. pacjentów z wypryskiem żylakowatym goleni występują dodatnie wyniki naskórkowych testów płatkowych. Pacjentów najczęściej uczulają stosowane miejscowo antybiotyki. Zewnętrznie proponuje się GKS o średniej sile działania, zaś przeciwwskazane jest miejscowe stosowanie antybiotyków, ponieważ prowokują rozwój alergii kontaktowej.
Wykład „Wyprysk i zmiany troficzne w przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej – czy, kiedy i jak leczyć miejscowo – punkt widzenia dermatologa” wygłoszony został podczas III Konferencji Flebologia Estetyczna w Warszawie.
Podczas prezentacji omówione zostało również zapalenie tkanki podskórnej. Jak informował prof. Placek, czasem u pacjentów rozwija się obrzęk obejmujący tkankę podskórną dystalnej części łydki, wskutek czego powstaje rumień oraz wzmożone napięcie skóry. Uczulał, iż opisany obraz kliniczny trzeba różnicować z różą, czyli schorzeniem o etiologii bakteryjnej, i innymi zmianami o takiej etologii. Zmiany o podobnym obrazie klinicznym, występujące bez objawów dodatkowych – gorączki, podwyższonych parametrów stanu zapalnego, określa się mianem róży rzekomej. Całość obrazu klinicznego natomiast nazywana jest zapaleniem tkanki podskórnej (hypodermitis), z tym że na podłożu niewydolności żylnej. Ekspert mówił też, że w przypadku przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej i przewlekłego wyprysku podudzi oraz w przebiegu długotrwałych sączących, niegojących się owrzodzeń goleni może powstać piodermia brodawkująca, która wykazuje dużą oporność na leczenie. Wspomniał też o twardzinopodobnym stwardnieniu skóry (lipodermatosclerosis). W tym przypadku w obrębie skóry właściwej i tkanki podskórnej dochodzi do włóknienia, czego obrazem jest stwardnienie. Na powierzchni tak zmienionej skóry dodatkowo pojawiają się przebarwienia. Należy także pamiętać o grzybicach oraz zmianach troficznych paznokci.
– Większość grzybów patogennych stanowią dermatofity antropofilne, szczególnie Trichophyton rubrum i Trichophyton mentagrophytes. Przed włączeniem leczenia zawsze należy wykonać badanie mikologiczne, ponieważ mogą być to tylko zmiany troficzne bez zakażenia grzybiczego – mówił i dodał: – W przypadku niewydolności żylnej czy jakiejkolwiek niewydolności naczyń kończyn dolnych poza leczeniem grzybicy należy włączyć leki poprawiające właściwości reologiczne krwi, np. Calcium dobesilate czy preparaty z sulodeksydem.
Podstawę leczenia stanowi postawienie diagnozy. Leczenie należy rozpocząć po identyfikacji przyczyny zmian skórnych i po zakończeniu diagnostyki różnicowej. Prof. Placek mówił również, iż w postępowaniu lekarskim u chorych z wspomnianymi dolegliwościami trzeba pamiętać o wykluczeniu innych przyczyn, np. róży, innych chorób bakteryjnych, rumienia guzowatego czy panniculitis. W procesie leczenia ważne jest – o ile jest to możliwe – usunięcie czynnika sprawczego, unikanie ekspozycji na promieniowanie UV. Jak informował ekspert, wyprysk żylakowaty leczy się poprzez miejscową aplikację preparatów steroidowych o średniej mocy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa, nie przekraczając określonego czasu – od dwóch do trzech tygodni. Podkreślał, że główną metodą leczenia wszystkich zmian w przebiegu niewydolności żylnej jest kompresjoterapia. Inne zalecenia to leki poprawiające właściwości reologiczne krwi, pielęgnacja skóry, stosowanie opatrunków aktywnych, absorbujących oraz lampy LED. W leczeniu ważne jest zarówno leczenie wyprysku, jak i choroby podstawowej, czyli przewlekłej niewydolności żylnej.
W podsumowaniu prof. Waldemar Placek powiedział, że przewlekła niewydolność żylna predysponuje do wyprysku zastoinowego podudzi oraz zmian troficznych goleni. U około 80 proc. pacjentów z wypryskiem żylakowatym goleni występują dodatnie wyniki naskórkowych testów płatkowych. Pacjentów najczęściej uczulają stosowane miejscowo antybiotyki. Zewnętrznie proponuje się GKS o średniej sile działania, zaś przeciwwskazane jest miejscowe stosowanie antybiotyków, ponieważ prowokują rozwój alergii kontaktowej.
Wykład „Wyprysk i zmiany troficzne w przebiegu przewlekłej niewydolności żylnej – czy, kiedy i jak leczyć miejscowo – punkt widzenia dermatologa” wygłoszony został podczas III Konferencji Flebologia Estetyczna w Warszawie.
